21ος: Ο αιώνας της Ευρώπης
Συγγραφέας: Mark Leonard
Εκδότης: Κριτική
Ημ. Έκδοσης: 01/05/2006
Σελίδες: 204
Ο συγγραφέας είναι δ/ντής εξωτερικής πολιτικής στο Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση και ασχολείται με τις διατλαντικές σχέσεις, την Μέση Ανατολή και τις Σινο-αμερικανικές σχέσεις, καθώς επίσης είναι και γνωστός στοχαστής σε διεθνή ζητήματα.
Το βιβλίο αυτό, πέραν του ότι είναι καλογραμμένο, είναι πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο για ορισμένους βασικούς λόγους: α) Είναι από τα πρώτα που παίρνουν μια τόσο διαφοροποιημένη θέση απέναντι στις ΗΠΑ συμβάλλοντας έτσι στην ευρωπαϊκή ταυτότητα. β) Ξαναθέτει την ανάγκη οράματος για την Ευρώπη, παρουσιάζοντας τα σημεία που οι οραματιστές της Ευρώπης στόχευαν για χάρη των κοινωνιών και των ανθρώπων.
γ) Παρουσιάζει χρήσιμες και επικαιροποιημένες απόψεις και πληροφορίες. δ) Η σύγκριση που κάνει με την Αμερική είναι καινοτομία. Ένας πολύ ορθός προσανατολισμός του συγγραφέα είναι το ότι θεωρεί ως θετικό το γεγονός ότι η ΕΕ είναι ακόμη ένα δίκτυο κρατών και όχι ένα ενιαίο κράτος, επειδή αυτό επιτάσσει τον διάλογο ανάμεσά τους και διευκολύνει την εμπέδωση της δημοκρατίας. Όμως ο συγγραφέας παρά την γνώση και την ικανότητά του σε όλους αυτούς τους τομείς αντανακλά συνάμα με την ανάλυσή του την παραδοσιακή προσπάθεια των διεθνών πολιτικών φορέων να παίξουν τα στρατηγικά τους παιχνίδια για λόγους της γεωπολιτικής της ισχύος. Ενώ κάνει μία καλή ανάλυση στη λειτουργία της ισχύος των ΗΠΑ, ωστόσο είναι φανερό ότι αναλύει τις εξώφθαλμες ατέλειες της αμερικανικής ηγεμονίας, προσπαθώντας επάνω σε αυτές να στηρίξει την υποτιθέμενη υπεροχή της Ευρώπης, κυρίως σε δίκαιο, θεσμούς, κοινωνικό κράτος και συμπεριφορά. Είναι αλήθεια βέβαια ότι παρουσιάζει θετικά στοιχεία της ΕΕ στα σημεία που οι ΗΠΑ παρουσιάζουν πτώση ή κενά. Μερικά όμως από τα ως θετικά παρουσιαζόμενα στοιχεία δεν είναι κατ’ ανάγκην αληθινά, όπως για παράδειγμα: Έστω και αν η ανάλυσή του συγγραφέα είναι χρήσιμη απέναντι στις ΗΠΑ, στη λογική της κίνησης της Χάρτας των Χάμπερμας, Ντεριντά, Έκκο κτλ., ωστόσο είναι επικίνδυνος αυτός ο νέος ευρωεθνικισμός επειδή α)σημαίνει μια στροφή από τα εσωτερικά ζητήματα της ΕΕ στα εξωτερικά, μαζί όμως με το έλλειμμα της αυτογνωσίας και β)επειδή υποδηλώνει έναν ευρωναρκισσισμό απέναντι στα προβλήματα της ανθρωπότητας. Από το άλλο μέρος τα θετικά που παρουσιάζει δεν είναι αυτά που έχουν υπερισχύσει, είναι απλώς αυτά που ακόμη συζητιούνται στην ΕΕ, επειδή η Ευρώπη είχε από πριν υπόβαθρο στη σκέψη και στην κοινωνική οργάνωση που δεν μπορεί να παρακαμφθεί εύκολα και γρήγορα. Όμως μπορεί αυτά να καταρρεύσουν σιγά-σιγά και να προκύψει άλλη μία υπερδύναμη χαμένη μέσα στη γεωπολιτική της ισχύος! Οι όποιες διαφοροποιήσεις μας όμως δεν αίρουν τη σημαντικότητα για την ποιότητα του βιβλίου και πιστεύουμε ότι αυτό το βιβλίο είναι αναγκαίο ερέθισμα για ένα νέο προβληματισμό και το ότι τονίζονται τα σημεία της εν δυνάμει και εν εξελίξει υπεροχής της ΕΕ είναι πολύ σημαντικό, αρκεί να το δει κανείς με ανοικτή ματιά αλλά και υπευθυνότητα απέναντι στο αναδυόμενο χάσμα ανάμεσα στις ιδέες και την πράξη. Ιωάννα Μουτσοπούλου, Μέλος της μκο ΣΟΛΩΝ |