ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΜΕΓΑΛΗ «ΆΣΠΡΗ ΜΕΡΑ» ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ (του Γιάννη Ζήση)

image_pdfimage_print

150px gordon brown wiki - Σόλων ΜΚΟ

 Μετά από βδομάδες βαρύτατης χρηματιστηριακής νέφωσης βγήκε ξανά ο ήλιος της αισιοδοξίας και το εκκρεμές των δεικτών άγγιξε τα αντίπερα όριά του. Δεν μπορεί να ξέρει βέβαια κανείς για πόσο καιρό θα παραμείνει αυτή η αισιοδοξία και πόσο βιώσιμη είναι. Ξέρουμε όμως ότι σ’ αυτή την αλλαγή τον ρυθμιστικό ρόλο δεν τον έπαιξε η αίσθηση της υποτίμησης των μετοχών για να ανακτήσουν το έδαφος το οποίο δικαιούνται, αλλά συγκεκριμένες ρυθμιστικές παρεμβάσεις ή πολιτικές ειδήσεις.

       Οι αγορές τελικά χρειαζόντουσαν δύο λέξεις απαγορευμένες, κρατική παρέμβαση και σχέδιο πολιτικό. Χρειαζόντουσαν πίστη τελικά στον δημόσιο ρόλο, στην δημόσια πολιτική, για να μπορέσει να δουλέψει η επιθυμία του κέρδους, η επιθυμία της επένδυσης, η επιθυμία της συμμετοχής στον κύκλο του πιο σκληρού πυρήνα της αγοράς, τον χρηματιστηριακό.
       Βέβαια ο άμεσος εμπράγματος ή ο υλικός κύκλος της προσφοράς και της ζήτησης δεν επηρεάζεται τόσο άμεσα, αλλά αυτός ο άυλος κύκλος όπου αποθεώνεται η αγορά και η αυτορρύθμιση, ήταν αυτός που επηρεαζόταν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τελικά.
       Με άλλα λόγια η οικονομία αναδεικνύεται ότι τεχνοκρατικά και επιστημονικά είναι η ίδια μια «φούσκα» που γεμίζει ή αδειάζει με πολιτική και ψυχολογία. Έδειξε πολύ καθαρά πόσο απόλυτη είναι η ψυχολογία και πόσο απόλυτος είναι ο ρόλος της πολιτικής και του κράτους, της παρέμβασης και του σχεδιασμού. Παρέμβαση, λοιπόν, σχέδιο και πίστη για να δουλέψει η επιθυμία, για να δουλέψει το ιδιωτικοποιημένο κεφάλαιο. Αυτό είναι το μεγάλο συμπέρασμα της κάθε «Άσπρης Δευτέρας» των Χρηματιστηρίων.
         Η «Άσπρη Δευτέρα» ή όποια άλλη μέρα της εβδομάδας των Χρηματιστηρίων αποτελεί μια αφετηρία για να ανατραπούν μια σειρά από παραδοχές που ‘θελαν να μετατρέψουν σε μηχανική επιστήμη την οικονομική θεωρία, σε ένα δόγμα. Αυτή η μηχανική θεωρία λατρευόταν σαν ένα δόγμα, ιερατικά, με δέος, μέχρι που αυτή η βλακώδης λατρεία επέφερε ένα σοκ. Το πρόβλημα μας τώρα είναι τι θα κάνουμε με τις επιβιώσεις αυτού του δόγματος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να πάμε προς την άλλη μεριά. Είναι παράδειγμα το πόσο αναχρονιστικό πια είναι το «φορτωμένο πρόγραμμα λειτουργίας» του Μάαστριχ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στον πιο σκληρό πυρήνα του είναι δραματικά κενό, και μάλιστα αν δεν είχε γίνει κενό το Μάαστριχ και το «Σύμφωνο Σταθερότητας» στον πυρήνα των αγορών, η σχέση αγοράς και κράτους θα είχε γίνει κενή οικονομία, κενή από πίστη, κενή από αισιοδοξία, κενή από αξία οικονομική αξία πάντα εννοούμε.
          Είναι καιρός πια να δούμε πώς θα απαλλαγούμε απ’ αυτές τις επιβιώσεις ενός ιερατείου και ενός δόγματος. Πώς θα απαλλαγούμε ολοκληρωμένα από τις αυταπάτες τις οικονομικές χωρίς να παγιδευτούμε από μια κεϋνσιανή οργάνωση του φιλελευθερισμού.
        Η όποια λοιπόν χθεσινή μέρα λοιπόν ήταν ο θρίαμβος της πολιτικής. Η «Άσπρη Δευτέρα» των Χρηματιστηρίων ήταν ο θρίαμβος της πολιτικής ο θρίαμβος της ψυχολογίας πάνω στην οικονομία. Η οικονομία αποδείχτηκε μια ετερόφωτη σελήνη. Παραμένει σαν ένα σώμα αλλά το φως δεν είναι δικό της. Είναι αυτό που της δίνουν άλλοι. Αυτό που της δίνουμε εμείς μέσα από την ψυχολογία και μέσα από την πολιτική.
         Η οικονομία είναι μια Εκάτη, δεν είναι ένας Ήλιος, δεν είναι το χρυσάφι. Είναι το κάρβουνο που μπορούμε να το ανάψουμε για να ζεσταθούμε, ώστε να απαλλαγούμε και επιτέλους απ’ αυτές τις συμβολικές γοητείες της οικονομίας. Διότι πρέπει να βγάλουμε και ψυχολογικά και πολιτισμικά συμπεράσματα πέρα από τα τετριμμένα, πολιτικά και οικονομικά.
       Πρέπει να καταλάβουμε δηλαδή ότι αυτό που μας γοήτευε και που μας καθιστούσε παθητικούς σε μια σχέση λατρείας, ήτανε το κενό, ήτανε η γοητεία του κενού. Αυτό έδειξε αυτό το πάνω κάτω του Dow Jones και όλων των χρηματιστηρίων της Υδρογείου.
       Και όλο αυτό τον καιρό δοξέψαμε τόση λατρεία για μια περίπου καταστροφική ανοησία. Αναγορεύσαμε την αγορά σε από Μηχανής Θεό. Γίναμε εμείς οι ίδιοι μηχανές της ενώ είναι φανερό ότι η πολιτική επινόηση στην οικονομία είναι κεντρικό σημείο που τροποποιεί τους όρους της κρίσης. Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι χρειάζεται μια συνεχής επινόηση και όχι μια εφάπαξ επινόηση.
        Χρειάζεται η συνεχής ελευθερία μας από το δόγμα και όχι μια στιγμιαία για να μπορέσουμε να κυλήσουμε ξανά την οικονομία στον δρόμο της ανάγκης. Βέβαια και πριν υπήρχε παρέμβαση. Την πολιτική την ασκούσαν οι επιχειρήσεις και οδήγησαν την κατάσταση σε αυτό το σημείο. Τους είχε δοθεί η εξουσία, και κακό είναι αυτό που του επιτρέπεται να ελέγχει. Τους είχε δοθεί η εξουσία ανέλεγκτως και ανεξελέγκτως. Και τώρα εκ των υστέρων μαθαίνουμε τις προθέσεις καθενός πολιτικού παράγοντα και τι αντιστάσεις ή αποτροπές βρήκε στο παρελθόν. Βέβαια υπάρχουν και αυτοί οι μεταβατικοί συγγραφείς, πολιτικοί, επιστήμονες και δημοσιογράφοι που σκέφτονται, που είναι παγιδευμένοι από τις παρερχόμενες απόψεις, από μια προσπάθεια να συμβιβάσουν πλευρές και να επιβιώσουν στην επικαιρότητα, η οποία τόσο δραματικά άλλαξε το τοπίο όμως της σκέψης.
          Το τοπίο της οικονομικής σκέψης είναι τελείως διαφορετικό από το τοπίο της πολιτικής. Είτε πετύχει είτε δεν πετύχει η παρέμβαση αυτή που έγινε, οι αντιδράσεις των αγορών έδειξαν πόσο είναι θέμα πολιτικής, πόσο είναι θέμα ψυχολογίας ο χώρος της οικονομίας, της υπερδομής της οικονομίας.
          Εδώ σίγουρα βέβαια πρέπει να μην ξεχάσουμε την κατάσταση της καθημερινότητας η οποία όμως και αυτή λειτουργεί με τον αέρα τελικά της αισιοδοξίας ή την συννεφιά της απαισιοδοξίας.
          Π.χ το τετραήμερο Παρασκευής έως Δευτέρας από τις 10 έως τις 13/10/2008 θα μείνει στην οικονομική ιστορία, στην παγκόσμια οικονομική ιστορία. Είναι ημέρες που διαμορφώνουν και την πολιτική και την οικονομική ιστορία και βέβαια αναδεικνύουν και πρόσωπα τα οποία μέχρι λίγο πριν όλοι τα λοιδορούσαν και τώρα αρχίζουν να τα εξυμνούν. Μιλάμε για τον Γκόρντον Μπράουν βέβαια που από αποδιοπομπαίος τράγος της κληρονομιάς του Μπλερ και του αναίσχυντου δόγματος, γίνεται μετατροπέας των οικονομιών και των αντιλήψεων των στρατηγικών αλλάζοντας όλο τον συσχετισμό πολιτικής και οικονομίας, χάρη στην ετοιμότητα του να προτείνει κάπως πιο ολοκληρωμένες λύσεις και προσεγγίσεις, ελεύθερες από χαλκευμένο δογματισμό.
          Ήταν ο ίδιος τον οποίο απαξίωναν και τα Αγγλικά μέσα μαζικής ενημέρωσης και που τόσο προκλητικά κάποιοι τον αμφισβητούσαν ενδοκομματικά.
         Αυτό είναι δείγμα βέβαια πόσο φαιδρή είναι και η δημοσιογραφική διαμόρφωση και σχέση, η διαμόρφωση της πολιτικής και της αντίληψης των ανθρώπων στην πολιτική. Εν πάση περιπτώσει αυτές οι μέρες δείχνουν πώς η νοήμων βούληση και η συνεργασία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ελπίζουμε μέσα από μια απομάκρυνση χρονική να δούμε να δικαιώνεται αυτή η δυναμική και έτσι να τοποθετήσουμε πιο εμφατικά το αίτημα για μια πιο ολοκληρωμένη θέληση στην οικονομία, στην πολιτική και στον εαυτό μας.
         Το φαινόμενο αυτό στα πάνω και στα κάτω επαναλήφθηκε βέβαια και ενδιάμεσα και πρόσφατα από τις 22-24/11/2008 και βέβαια θα συνεχιστεί στο μέλλον δείχνοντας πόσο ανώμαλος είναι ο χρηματιστηριακός ψυχισμός που τόσο «φουσκώνει» την αγορά αισιόδοξα στις εκτός κρίσης εποχές.

Γιάννης Ζήσης
Δημοσιογράφος – Συγγραφέας

Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ 

Σχετικά άρθρα