Ξέρω· µόνον τα «µεγάλα ζητήµατα» έχουν σηµασία (όπως και τα µεγάλα λόγια, ναί). Ενώ για τα µικροπράγµατα της καθηµερινότητας δέν αξίζει να γίνεται λόγος. Eλα όµως που οι κοινωνιολόγοι µάς λένε οτι κάθε συµπεριφορά (ατόµων ή οµάδων)
Είχαμε την ευκαιρία να αντιδιαστείλουμε την ψυχολογική γονιμότητα της ανθρώπινης συνείδησης, το άνοιγμα σε ένα εσωτερικό σύμπαν, στην απονευρωμένη απάθεια, που μας σέρνει στον τεχνολογικό χορό της ψυχοσωματικής καταστροφής
Η έννοια της αλήθειας είναι περισσότερο ενστικτώδης και αξιωματική παρά επεξεργασμένη και διαυγασμένη στις συνειδήσεις μας. Η αλήθεια είναι μια διακριτή αλλά και ηθική έννοια. Αυτό σημαίνει ότι είναι κάτι που γνωρίζεται αλλά και κάτι που κατακτιέται. Εκείνο που καταρχήν αποκαλύπτει ως έννοια είναι ότι υπάρχει το λάθος, η μίμηση και το ψευδές. Το λάθος δε συνάδει με την αλήθεια, η μίμηση την αντιγράφει, το δε ψευδές αντίκειται αυτής.
Το ον ζει μέσα στη συνείδησή του. Μέσα από αυτή εργάζεται, επικοινωνεί και μαθαίνει. Μέσα σ’ αυτή αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ή καλύτερα αυτή αναγνωρίζει ως τον εαυτό του. Η συνείδηση έχει μια διττή αντιληπτική κατεύθυνση: από τη μία αντιλαμβάνεται το περιβάλλον και αντιδρά με αυτό με αυτόβουλες δράσεις και από την άλλη αντιλαμβάνεται τον εαυτό της. Το σημαντικό χαρακτηριστικό της είναι η εγρήγορση. Αυτό σημαίνει ότι εστιάζει, ερμηνεύει και κατανοεί το συμβαίνον. Η κάθε ερμηνεία ή κατανόηση έχει την εκκίνησή της από την κοσμοθεώρηση-ιδεολογία που έχει συνθέσει το άτομο. Έχει την εκκίνησή της σε υποκειμενικά πεδία. Η ίδια η συνείδηση είναι μια εσωτερική διαδικασία. Πραγματώνεται στο υποκειμενικό πεδίο και λειτουργεί εσωτερικά.
Φόβος και Κυριαρχικότητα
Το τι ορίζει στο κοινωνικό πεδίο αυτό που έχει νόημα για τον άνθρωπο είναι πολύ απλό: η ανασφάλεια και ο φόβος. Γι’ αυτό και η κυρίαρχη αξία είναι η ισχύς. Δηλαδή η κυριαρχία. Τα κυριαρχικά πρότυπα είναι κυρίαρχα ακριβώς γιατί είναι κυριαρχικά. Η συνηθισμένη αντίδραση στο φόβο είναι η περιχαράκωση του εαυτού. Με την ισχύ το φοβισμένο εγώ εξασφαλίζει (ασυνείδητα) έναν ζωτικό χώρο πρόβλεψης και μη αιφνιδιασμού από το κακό που προβλέπεται ότι θα έρθει. Από το αναπάντεχο.
Κάθε πληροφορία χαρακτηρίζεται από ένα περιεχόμενο. Το περιεχόμενο αυτό έχει ένα νόημα μέσα από την ένταξή του σ’ ένα χώρο που αφορά. Αυτή η τοπικότητα του νοήματος ταξινομεί και διασφαλίζει την τάξη ώστε (μέσα από νοητικό προσανατολισμό) να μπορεί να αποφευχθεί το χάος όπου όλα θα σχετίζονται άμεσα με όλα, προκαλώντας έναν αφόρητο θόρυβο σε μια άνοη τυχαιότητα.
Εξετάζοντας επιμέρους πράξεις ή θεωρήσεις κάτι μπορεί να έχει ή να μην έχει νόημα. Αν όμως εξετάσουμε το νόημα στην αφαιρετική του διάσταση, ως ιδέα, τότε προκύπτουν ορισμένες παράμετροι που μπορούν να βοηθήσουν στον καθορισμό του νοήματος.
Η βιολογική μας προκατάληψη είναι ο εαυτός μας όπως κατασταλάζει από το παρελθόν.
Είναι κατά κάποιο τρόπο οι επιλογές μας. Σαφέστατα το ό,τι κάποιο όν ανήκει σε ένα είδος σημαίνει ότι αναγκαστικά υφίσταται τα όρια (αλλά και τη δυναμική) που του επιβάλλεται κατά κάποιο τρόπο από αυτό το γεγονός. Η «βιολογική προκατάληψη» του είδους του είναι και η δική του προκατάληψη. Το είδος προχωράει μέσα από τα άτομά του. Είναι ένα με αυτά και αυτά ένα με το είδος.
Οι δημοσκοπήσεις γνώμης -ακόμη και αυτές που έγιναν σε επιστημονικό κοινό- αποδεικνύουν μια πολύ μεγάλη διασπορά και ποικιλία γνώμης για το τι είναι έγκυρο, αδιαπραγμάτευτο ή βέβαιο. Ακόμη και στο επιστημονικό πεδίο.
Ως είδος, εξελισσόμαστε διασχίζοντας το ένα σημείο κρίσης μετά το άλλο. H πρόοδος του πολιτισμού πραγματοποιείται μέσα από σημεία κρίσης. Η κρισιμότερη αδυναμία μας είναι η δυσκολία μας να ανακαλύψουμε και να κυκλοφορήσουμε το νέο που μας είναι χρήσιμο. Αυτό ισχύει στο πεδίο των ιδεών, της βιωματικής συνειδητότητας, στο πεδίο των σχέσεων και της οργάνωσης.
Η βιολογική μας προκατάληψη και οι δυνατότητες
Μέσα στο DNA έχει ενσωματωθεί όλο το παρελθόν του είδους μας. Όχι ως τα (άπειρα) γεγονότα ένα προς ένα, αλλά ως βιολογικές προβολές τους-αποτυπώσεις στο γενετικό κώδικα. Ο άνθρωπος, το κάθε ον συλλογικό ή ατομικό ενσωματώνει όλο το παρελθόν του μέσα στο παρόν. Το βιολογικό ον ενσωματώνει ιστορία. Θα μπορούσαμε να πούμε: είναι ένα ιστορικό ον, ή απλά ότι είναι ιστορία (δηλαδή χρόνος-διάρκεια).
Όλο αυτό το συσσωρευμένο και κωδικοποιημένο υλικό ως γενετική πληροφορία αλλά και ως φορέας έκφρασης της συνείδησης, εκφράζει μια βιολογική προκατάληψη. Η προκατάληψη αυτή προκαλεί ισχυρογνωμοσύνη στην αντίληψη, τέτοια που αλλοιώνει την πραγματικότητα προσαρμόζοντάς την στα δεδομένα της.
Η ψυχή ορίζεται ως η ελευθερία της Παρουσίας. Αν δεν στηρίξουμε την ψυχή, τότε θα γίνουμε δούλοι του χρόνου. Αυτή η ελευθερία είναι το νόημα της ασκητικής. Κάθε στιγμή, καλούμαστε να γίνουμε φίλοι της προσπάθειας, να ατενίσουμε τα ατέρμονα πεδία της επίτευξης και να αναπνεύσουμε στο Άπειρο της συνείδησης.
Το νόημα ως έννοια έχει δύο ερμηνευτικές όψεις: αυτή της σημασίας και αυτή της αξίας ή σκοπού. Τόσο ως «σημασία» όσο και ως «σκοπός» προϋποθέτει την ύπαρξη του άλλου. Κυριολεκτικά δεν υπάρχει μέσα στη ζωή τίποτα αυτονόητο.
Το νόημα όπως είδαμε λοιπόν, συγκροτείται μέσα από συγκεκριμένους κανόνες, τέτοιους που να μεταφέρουν πληροφορία. Οι κανόνες, παρ’ ό,τι αρχικά περιορίζουν ή φαίνεται να περιορίζουν την ελευθερία, στην ουσία την προστατεύουν από τις αντιφάσεις και τις αντινομίες που προκύπτουν από τις σχέσεις και δράσεις που αναπτύσσονται από τη συνύπαρξη. “
Αναπτύξαμε για τον εαυτό μας, ένα όλο και πιο δύσκολο περιβάλλον και σχέσεις. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ιδιοτέλειάς μας, είτε αυτή έχει τη μορφή της αδράνειας που λειτουργεί ως εσωτερική μελανή οπή, είτε του ενεργητικού ναρκισσισμού είτε του ισχυρού λειτουργικού συμφέροντος.
Η διάλεξη «Κοινωνία & Περιβάλλον, Τώρα; Με την Κρίση;», είναι η τελευταία εκ των τριών, που έδωσε ο Καθηγητής Θεοδόσης Π. Τάσιος, η οποία αφορά σε μια σειρά ομιλιών του Κύκλου «Φιλοσοφία & Κοινωνία», στα πλαίσια του προγράμματος Megaron Plus του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Το ό,τι ο κόσμος είναι νοητός είναι κάτι εκπληκτικό από μόνο του. Ο Αϊνστάιν το είχε αναφέρει σχεδόν εκστασιασμένος. Το αδιανόητο είναι πώς το νόημα καθαυτό θεωρείται από όλους μας τόσο αυτονόητο. Διαθέτουμε ένα μηχανισμό που μπορεί να στοχάζεται και να κατανοεί-ερμηνεύει. Αυτό είναι τόσο θαυμάσιο και τόσο υπέροχο που δεν μπορεί παρά να καταλήγει σε οδύνη το γεγονός της πεζής αντιμετώπισής του από τις συνειδήσεις μας.
Ζώντας μέσα στην πόλη με το απόλυτα σχεδόν τεχνητό περιβάλλον, αλλά και μέσα στον παραλογισμό των απίστευτων αντιφάσεων της σημερινής κατάστασης αυτό που κατασταλάζει σε όλους είναι μια βαθιά ματαιότητα και ένα απόλυτο λάθος που κυριαρχεί και στοιχειώνει την ανθρώπινη καθημερινότητα.
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
