Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να εφαρμόσει ένα ψηφιακό ευρώ που θα είναι προσβάσιμο σε όλους τους χρήστες λιανικής δωρεάν, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική ένταξη και τον ανταγωνισμό στις ψηφιακές πληρωμές, σύμφωνα με προσχέδιο πρότασης που διέρρευσε από την EURACTIV.Η πρόταση κανονισμού για την εισαγωγή ψηφιακού ευρώ αναμένεται να παρουσιαστεί στις 28 Ιουνίου. Στη συνέχεια θα πρέπει να εγκριθεί τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών στο Συμβούλιο της ΕΕ.
Ενώ δεν ήταν σαφές με ποια μορφή θα έπρεπε να εισαχθεί το ψηφιακό ευρώ, το έγγραφο που διέρρευσε τώρα υποδηλώνει ότι η Επιτροπή θέλει να το καταστήσει προσβάσιμο όχι μόνο στις τράπεζες αλλά κυρίως στο ευρύ κοινό ως επιλογή λιανικής πληρωμής.
Ένα από τα κίνητρα πίσω από την πρόταση είναι η επιθυμία να «μειωθεί ο κατακερματισμός της ευρωπαϊκής αγοράς πληρωμών λιανικής, να προωθηθεί ο ανταγωνισμός» και «να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες του κλάδου να προσφέρουν πανευρωπαϊκές υπηρεσίες πληρωμών», σύμφωνα με το προσχέδιο πρότασης.
Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ είναι μια αντίδραση στις τεχνολογικές εξελίξεις.
Η συζήτηση για το ψηφιακό ευρώ επιταχύνθηκε για πρώτη φορά όταν μια κοινοπραξία γύρω από το Facebook (σήμερα Meta) ξεκίνησε το έργο Libra με στόχο τη δημιουργία του δικού της ψηφιακού νομίσματος. Ενώ το έργο Libra εγκαταλείφθηκε εν τω μεταξύ, ο φόβος της απώλειας του νομισματικού ελέγχου από ιδιωτικές πρωτοβουλίες παρέμεινε.
Προσβάσιμο σε όλους
«Στη ζώνη του ευρώ, η δημιουργία ενός CBDC (ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας) – το ψηφιακό ευρώ – είναι απαραίτητη για τη συμπλήρωση μετρητών και την προσαρμογή των επίσημων μορφών του νομίσματος στις τεχνολογικές εξελίξεις», αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου πρότασης.
Πηγαίνοντας για ένα CBDC λιανικής, η ΕΕ θα ακολουθούσε διαφορετική πορεία από άλλες δικαιοδοσίες. Η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας, για παράδειγμα, ενδιαφέρεται κυρίως για ένα CBDC χονδρικής που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διευκόλυνση των διατραπεζικών διακανονισμών.
Το ψηφιακό ευρώ θα είναι νόμιμο χρήμα, πράγμα που σημαίνει ότι οι οικονομικοί φορείς θα πρέπει να δέχονται πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, για παράδειγμα για πολύ μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 υπαλλήλους και λιγότερο από 2 εκατομμύρια ευρώ ετήσιο κύκλο εργασιών.
Το ψηφιακό ευρώ υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), όπως είναι σήμερα τα φυσικά μετρητά. Θα ήταν επομένως πιο ασφαλές από τις τραπεζικές καταθέσεις, οι οποίες υποστηρίζονται μόνο από τις εμπορικές τράπεζες και –μέχρι ένα ορισμένο ποσό– από συστήματα ασφάλισης καταθέσεων.
Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ δεν θα πρέπει να είναι διαθέσιμο μόνο στο διαδίκτυο, αλλά θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εκτός σύνδεσης, μέσω των λεγόμενων πληρωμών εγγύτητας. Ωστόσο, η χρήση εκτός σύνδεσης θα επιτρέπεται μόνο για συναλλαγές χαμηλής αξίας.
Δωρεάν λογαριασμός, δωρεάν συναλλαγές
Όπως και τα μετρητά, το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να είναι διαθέσιμο στους χρήστες δωρεάν.
«Όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που παρέχουν υπηρεσίες λογαριασμού πληρωμών θα πρέπει να παρέχουν βασικές υπηρεσίες ψηφιακών πληρωμών σε ευρώ κατόπιν αιτήματος των πελατών τους», αναφέρει η πρόταση. Επιπλέον, η Επιτροπή θέλει να διασφαλίσει ότι οι «βασικές ψηφιακές υπηρεσίες ευρώ» «προσφέρονται δωρεάν σε φυσικά πρόσωπα», ακόμη και αν δεν είναι καταναλωτές πιστωτικών ιδρυμάτων.
Επιπλέον, δημόσιοι οργανισμοί όπως τα ταχυδρομεία ή οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούν να διανέμουν το ψηφιακό ευρώ, συμβάλλοντας στην ανεξάρτητη χρήση του από τις τράπεζες.
Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα πρέπει επίσης να προσφέρουν τις συναλλαγές δωρεάν για φυσικά πρόσωπα. Μπορούν, ωστόσο, να ζητήσουν μια αμοιβή από τους εμπόρους, αλλά η αμοιβή δεν μπορεί να ξεπεράσει τις αμοιβές «που ζητούνται για τα πιο αποτελεσματικά συγκρίσιμα μέσα πληρωμής», σύμφωνα με την πρόταση.
Όρια διατήρησης
Στο παρελθόν, ορισμένες τράπεζες έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι ένα υπερβολικά ελκυστικό ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να οδηγήσει τους αποταμιευτές να αποσύρουν τα χρήματά τους από τραπεζικές καταθέσεις και να τα αποθηκεύσουν σε ασφαλέστερους ψηφιακούς λογαριασμούς σε ευρώ που υποστηρίζονται από την κεντρική τράπεζα. Εάν μια τέτοια κίνηση συνέβαινε πολύ γρήγορα, αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Αυτός ο συμβιβασμός αναγνωρίζεται στο σχέδιο πρότασης που, με τα δικά του λόγια, επιδιώκει να εξισορροπήσει τους συμβιβασμούς μεταξύ της «διασφάλισης ευρείας χρήσης με παράλληλη προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της παροχής πιστώσεων».
Η Επιτροπή θέλει να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα περιορίζοντας τη χρήση του ψηφιακού ευρώ ως αποθήκευσης αξίας. Αναθέτει στην ΕΚΤ «την ανάπτυξη μέσων για τον περιορισμό της χρήσης του ψηφιακού ευρώ ως αποθήκης αξίας».
Σύμφωνα με το προσχέδιο πρότασης, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα θέσει όρια στο πόσα ψηφιακά ευρώ μπορεί να κρατήσει κάθε άτομο, προκειμένου να διασφαλίσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Ενώ τα άτομα θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν πολλαπλούς ψηφιακούς λογαριασμούς σε ευρώ, τα όρια διακράτησης που επιβάλλει η ΕΚΤ θα ισχύουν για το άθροισμα των ψηφιακών ευρώ που διατηρούνται σε όλους τους ψηφιακούς λογαριασμούς σε ευρώ οποιουδήποτε ατόμου.
Προστασία δεδομένων έναντι νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Η επιβολή αυτών των ορίων κατοχής, καθώς και η ανάγκη συμμόρφωσης με τους κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τις κυρώσεις της ΕΕ, θα αναγκάσει τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα.
Ειδικά όσον αφορά την επιβολή των ορίων κατοχής, η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα, αλλά ενδέχεται να μην ταυτοποιεί άμεσα τον κάτοχο του λογαριασμού.
Τόσο για τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών όσο και για την ΕΚΤ, το σχέδιο πρότασης επιβάλλει «κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων μέτρων ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής τελευταίας τεχνολογίας».
Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή θέλει να «διασφαλίσει ότι η [ΕΚΤ] και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να προσδιορίσουν άμεσα μεμονωμένους χρήστες ψηφιακού ευρώ».
Αν και η επεξηγηματική δήλωση του σχεδίου πρότασης δεν διευκρινίζει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να επιλυθεί αυτή η αντιστάθμιση μεταξύ της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και της διασφάλισης της ιχνηλασιμότητας, αναφέρει την «ψευδώνυμο ή κρυπτογράφηση» ως δύο πιθανές τεχνολογικές λύσεις.
Γενικά, η αντιστάθμιση θα πρέπει να επιλυθεί με τη διασφάλιση υψηλού απορρήτου για τις offline συναλλαγές ψηφιακών ευρώ, όπως και τις συναλλαγές σε μετρητά, ενώ εφαρμόζονται τα πρότυπα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες των σημερινών ιδιωτικών ψηφιακών πληρωμών στις ηλεκτρονικές συναλλαγές ψηφιακών ευρώ.
Υπηρεσίες front-end
Το σχέδιο πρότασης ρυθμίζει επίσης τις υπηρεσίες front-end που παρέχονται στους χρήστες του ψηφιακού ευρώ. Για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι «διαλειτουργικά με ή ενσωματωμένα στα ευρωπαϊκά πορτοφόλια ψηφιακής ταυτότητας». Σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις του σχεδίου πρότασης, «θα πρέπει να είναι δυνατή η χρήση των ευρωπαϊκών πορτοφολιών ψηφιακής ταυτότητας για την αποθήκευση ψηφιακών ευρώ».
Επιπλέον, το σχέδιο πρότασης αναφέρει επίσης ότι, ενώ οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών μπορούν να αναπτύξουν τις δικές τους υπηρεσίες front-end, πρέπει επίσης να προσφέρουν στους χρήστες πρόσβαση στις υπηρεσίες front-end που αναπτύσσει η ΕΚΤ.
Ωστόσο, η ΕΚΤ δεν θα επιτρέπεται να «προβλέπει τις σχέσεις με τους πελάτες» ούτε να έχει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα των χρηστών.
Το προσχέδιο πρότασης απαιτεί επίσης από τους παραγωγούς κινητών συσκευών να επιτρέπουν στους παρόχους υπηρεσιών και παρόχους ευρωπαϊκών πορτοφολιών ψηφιακής ταυτότητας «αποτελεσματική διαλειτουργικότητα» και πρόσβαση στα χαρακτηριστικά υλικού και λογισμικού «απαραίτητα για την αποθήκευση και τη μεταφορά δεδομένων για την επεξεργασία ηλεκτρονικών ή εκτός σύνδεσης ψηφιακών συναλλαγών σε ευρώ. με δίκαιους, λογικούς και αμερόληπτους όρους.
*Επιπλέον ρεπορτάζ Luca Bertuzzi
πηγή : euractiv.com
