Καθώς λήγει η προθεσμία επικύρωσης του Κειμένου της Κοπεγχάγης στο τέλος του μήνα και με ελάχιστες χώρες να έχουν υπογράψει το μη δεσμευτικό νομικά και ανεπαρκές περιεχόμενό του, η μιντιακή παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη έχει επισκιάσει το περιβάλλον και τις εκατέρωθεν εκτοξευόμενες κατηγορίες για την πλήρη αποτυχία της Διάσκεψης. Η διεθνής συγκυρία για το περιβάλλον μοιάζει αρνητική.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι αυτή η αρνητική συγκυρία έχει ξεκινήσει από το 2008 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Οι ημέρες όμως που έχουν περάσει από τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης φαίνεται ότι την έχουν εντείνει.
Όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι και οργανισμοί θεωρούν ως δεδομένο ότι η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη όπως τουλάχιστον την εννοούν κυβερνήσεις και οικονομικοί παράγοντες δεν είναι δυνατόν να συμβαδίσει με πολιτικές φιλικές προς το περιβάλλον οι οποίες θα απέτρεπαν τουλάχιστον μια άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου[1].
Από την άλλη πλευρά, παραπάνω από έντονη είναι η απογοήτευση που έχει προκληθεί από την αποτυχία της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης και οι κατηγορίες που εκτοξεύονται για αυτή την αποτυχία από όλες τις πλευρές προς…όλες τις υπόλοιπες.
Στη συγκυρία αυτή πάντως βοηθούν ουκ ολίγα μέσα ενημέρωσης ανά τον πλανήτη με πλέον πρόσφατο παράδειγμα μια πρόχειρη όπως αποδείχτηκε έρευνα των Ηνωμένων Εθνών για τα Ιμαλάια, η οποία περιείχε υπερβολικά –και όχι λανθασμένα- στοιχεία. Το θέμα πήρε τεράστιες διαστάσεις σε πλήρη αντίθεση με τα ψεύδη τα οποία συχνά ακούμε από διάφορες εταιρίες και κυβερνήσεις, οι οποίες είτε αρνούνται ακόμα και την ύπαρξη του προβλήματος της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, είτε χρησιμοποιούν παραπλανητικά ή ψευδή στοιχεία. Τέτοιες περιπτώσεις όμως οι οποίες μάλιστα είναι συνεχώς επαναλαμβανόμενες, σπάνια παίρνουν διαστάσεις διεθνούς σκανδάλου.
Η ενεργειακή Διάσκεψη World Future Energy Summit η οποία διεξήχθη στο Ντουμπάι (18-21 Ιαν.), με τη συμμετοχή ηγετών, κυβερνητικών αντιπροσωπειών και επιστημόνων από 130 κράτη άνοιξε τις εργασίες της με την προτροπή-συμβουλή των συμμετεχόντων για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την αποφυγή εκ μέρους των αναπτυσσόμενων χωρών, των λαθών που οι ανεπτυγμένες χώρες διέπραξαν. «Δεν θέλουμε να πούμε στα αναπτυσσόμενα κράτη τι να κάνουν. Θέλουμε να τους δείξουμε όμως ότι ο δρόμος που ακολούθησαν τα ανεπτυγμένα κράτη ήταν λάθος και δεν πρέπει να τον ακολουθήσουν» τόνισε ο Γερμανός Υπουργός Ενέργειας Γιούργκεν Μπέκερ, ο οποίος παραδέχτηκε την ευθύνη των ανεπτυγμένων κρατών στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής
Το πρόβλημα βέβαια έγκειται από τη μία πλευρά στο γεγονός ότι τα αναπτυσσόμενα κράτη και ιδίως η Κίνα, η Βραζιλία, η Ινδία και η Ινδονησία δεν σκοπεύουν να «περιοριστούν» περιβαλλοντικά, προβάλλοντας ως σημαντικότερο δεδομένο για αυτές την οικονομική ανάπτυξή τους. Στη Διάσκεψη του Ντουμπάι θεωρήθηκε ως δεδομένο ότι «οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν έρχονται από το μέλλον», αλλά έχουν «ήδη φτάσει».
Τα πετρελαιοπαραγωγά κράτη του Περσικού Κόλπου όμως αντέδρασαν έστω και διακριτικά: ο υπουργός ενέργειας του Κατάρ Αμπντουλά μπιν Χαμάντ αλ Ατιγιάχ για παράδειγμα θεωρεί ότι πρέπει «να βρεθεί ένας συνθετικός τρόπος κατανάλωσης ενέργειας, τόσο με ορυκτά καύσιμα όσο και με ανανεώσιμες πηγές αντί να παρατίθενται ανταγωνιστικά οι πηγές αυτές μεταξύ τους». Σίγουρα ρεαλιστικότερη αντιμετώπιση του ζητήματος από αυτή των αμερικανικών λόμπι των εταιριών άνθρακα που φροντίζουν συνεχώς να μας «υπενθυμίζουν» ότι ο άνθρακας είναι φιλικός προς το περιβάλλον…
Από την άλλη πλευρά το πρόβλημα έγκειται στις περιβαλλοντικές πολιτικές των ανεπτυγμένων κρατών. Οι ΗΠΑ λίγο μετά τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης θεωρούν δύσκολη ακόμα και τη μείωση των εκπομπών ρύπων κατά μόλις 4%, το ποσοστό των πολιτών που πιστεύουν στην ύπαρξη του φαινομένου της παγκόσμιας υπερθέρμανσης έχει μειωθεί σε σχέση με το 2008[2], ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επισημοποιούσε στον ετήσιο προεδρικό λόγο του, την αποτυχία της κυβέρνησης στα περιβαλλοντικά ζητήματα μέσω της έκκλησής του να πείσει τους αντιμαχόμενους οποιωνδήποτε περιβαλλοντικών μέτρων για δεδομένα αυτονόητα.
|
Για τον υπουργό Ενέργειας της Βρετανίας Εντ Μίλιμπαντ, «η Κοπεγχάγη μπορεί να ήταν μια αποτυχία, αλλά σίγουρα έδειξε ότι η πορεία για τη μείωση των εκπομπών ρύπων είναι αμετάκλητη» καλώντας τα συμμετέχοντα κράτη να «ακολουθήσουν» το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτοντας συγκεκριμένα όρια μείωσης των εκπομπών ρύπων εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως δεν πρόκειται να προβεί σε δεσμευτική μείωση των ρύπων κατά 30% μετά από συνεχείς πιέσεις των λόμπι των εταιριών στις Βρυξέλλες. Το ζήτημα των αναπτυσσόμενων κρατών όπως αυτό υποβάλλεται, το «δικαίωμα στην ανάπτυξη», έρχεται σε άμεση σύγκρουση με τις ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες τώρα ζητούν από τον Τρίτο Κόσμο όρια και δεσμεύσεις, τη στιγμή που και οι ίδιες δεν είναι σαφείς και δεσμευτικές όσον αφορά στα δικά τους όρια, ούτε φαίνεται να παίρνουν δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αν αυτά δεν υπαγορεύονται από εταιρίες (βλ. για παράδειγμα τα μεταλλαγμένα και τα βιοκαύσιμα στις ΗΠΑ και τα πυρηνικά στην Ευρώπη). Μπορεί η οικονομική κρίση να απειλεί την ευημερία εκατομμυρίων πολιτών στη Δύση, η πλήρης επιβολή όμως της ανάγκης βελτίωσης της εικόνας της οικονομίας επί του περιβάλλοντος έχει φέρει αρκετά κράτη σε κατάσταση απελπισίας. Τέτοια είναι κάποια νησιωτικά κράτη ιδίως στον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό, τα οποία αντιμετωπίζουν ήδη τεράστιο πρόβλημα ύπαρξης με την αύξηση της στάθμης των υδάτων. Στον παγκόσμιο Τύπο έχουν έρθει στο φως σενάρια τα οποία κάνουν λόγο ακόμα και για καταστάσεις «τύπου Αϊτής», οι οποίες θα προκληθούν σε νησιά σε τέτοια περίπτωση. Ο πρωθυπουργός των Μαλβίδων Μοχάμεντ Νασίντ προειδοποίησε για άλλη μια φορά ότι χωρίς άμεση υιοθέτηση δραστικών μέτρων «περιοχές με πολύ χαμηλό υψόμετρο θα κείτονται στα βάθη των Ωκεανών» προσθέτοντας ότι «το ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, δεν είναι ένα ζήτημα όπως για παράδειγμα το εμπόριο ή ο αφοπλισμός, δεν έχουμε την πολυτέλεια να συναντιόμαστε συνέχεια κάθε χρόνο σε ατελείωτες διαπραγματεύσεις». Μαζί του δεν φαίνεται πάντως να συμφωνούν οι ανεπτυγμένες χώρες, οι οποίες ήδη έχουν εναποθέσει τις «ελπίδες» τους, στη Διάσκεψη της Βόννης το καλοκαίρι και σε αυτή του Μεξικού στα τέλη του 2010, για την οποία μάλιστα οι συμμετέχοντες ηγέτες του World Future Energy Summit εξέφρασαν την ελπίδα ότι θα καταστεί δυνατή μια παγκόσμια δεσμευτική συμφωνία. Μέχρι τότε ο κ. Νασίντ θα συνεχίζει να διαψεύδει σενάρια για αγορά εδαφών στο εξωτερικό εκ μέρους του κράτους των Μαλβίδων, προκειμένου να μετοικήσουν εκεί οι κάτοικοι της νησιωτικής χώρας όταν αυτή σκεπαστεί εξολοκλήρου από τον Ινδικό Ωκεανό. [1] Δείτε την τελευταία εμπεριστατωμένη έρευνα για την σχέση οικονομικής ανάκαμψης-περιβαλλοντικών πολιτικών από το New Economics Foundation [2] Δείτε σχετική σφυγομέτρηση του Πανεπιστημίου του Γιέιλ, Yale University poll |
|
28 Ιανουαρίου 2010 Άρης Καπαράκης Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
|
