ΝΕΡΟ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΩΣ ΠΟΡΟΥ ΖΩΗΣ (του Αλέξανδρου Μπέλεση)

lake - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

lake - Σόλων ΜΚΟΟι συνέπειες της άρνησης του μερισμού των πόρων σε όσους έχουν ανάγκη
Το ξέσπασμα του Β Παγκόσμιου πολέμου, για την ανθρωπότητα,  ήταν ο θερισμός  της εμμονής της σε εσφαλμένες επιλογές πολιτικών στοχεύσεων αλλά και ατομικών στάσεων ζωής. 

Το οικονομικό κραχ  του 1929 που προηγήθηκε αποτέλεσε άλλη μια καταστάλαξη επιλογών ατομικής και εθνικής απληστίας που συνέβαλε καθοριστικά στο ξέσπασμα του μεγάλου πολέμου.

Τόσο οι πολίτες μεμονωμένα όσο και τα κράτη ήθελαν να συσσωρεύσουν πλούτο και δύναμη μόνο για τον εαυτό τους αρνούμενοι να διανέμουν οτιδήποτε προς όφελος εκείνων που είχαν ανάγκη. Ο δε ψυχισμός του νικητή που «τα παίρνει όλα», μετά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο, οδήγησε στην επιβολή τόσο σκληρών οικονομικών όρων για πολεμικές αποζημιώσεις στην Γερμανία, που η αδυναμία τήρησής τους, ο απαιτούμενος υπερδανεισμός και η επακόλουθη εξαθλίωση, αναζωπύρωσαν τον εθνικισμό και συνέβαλε τα μέγιστα στην άνοδο του Ναζισμού [1]

Το συμπέρασμα της τότε οικονομικής κρίσης συνοψίστηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ   με την φράση «γνωρίζαμε ότι  ανέκαθεν ότι το αχαλίνωτο ιδιοτελές συμφέρον είναι δείγμα κακής ηθικής. Τώρα ξέρουμε ότι οδηγεί και σε κακά οικονομικά» [2].

Για την ανθρωπότητα το μάθημα που πήρε συνοψίστηκε μεταξύ άλλων – ενδεικτικά – στην διανοητική αναγνώριση της διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, στο σλόγκαν της Unicef «επειδή οι πόλεμοι ξεκινούν στο νου των ανθρώπων εκεί πρέπει και να τερματιστούν».  

Η πλάνη της απειρότητας των πόρων 
Η αναπτυξιακή ιδεολογία που υιοθετήθηκε αρχικά στη Δύση και κατόπιν από ένα όλο και μεγαλύτερο αριθμό κρατών βασίστηκε πάνω στην εσφαλμένη υπόθεση της απειρότητας των φυσικών πόρων, στην υπόθεση της ακόρεστης καταναλωτικής ζήτησης και επιθυμίας των ανθρώπων και στην έμφαση πάνω στην οικονομική στενότητα που υποσκελίζει όλες τις άλλες προτεραιότητες στη χάραξη των πολιτικών. 

Σε χρόνο που ελάχιστοι άνθρωποι αναγνώριζαν την μυωπική οπτική αντιμετώπισης των ζητημάτων της ανάπτυξης ο  γνωστός οικονομολόγος  Σουμάχερ επισημαίνει ότι «το κεφάλαιο, που η φύση κι όχι ο άνθρωπος εισκομίζει στην παραγωγι­κή διαδικασία, είναι κατά πολύ μεγα­λύτερο κι εμείς δεν το αναγνωρίζου­με καν. Το μεγαλύτερο αυτό μέρος αναλίσκεται τώρα μ’ έναν ρυθμό που προκαλεί δέος και να γιατί είναι εξω­φρενικό σφάλμα, λες και θέλουμε να αυτοκτονήσουμε, το να πιστεύουμε και να ενεργούμε με την πεποίθηση πως το πρόβλημα της παραγωγής έχει λυθεί»[3].

Η περίπτωση του νερού
Το νερό είναι ένας πόρος με αυξανόμενη ζήτηση σε συνθήκες μειούμενης προσφοράς.(ενδεικτικά):

  • 1 στους 6 ανθρώπους(1,1 δις) δεν έχει πρόσβαση στο νερό.
  • 1 στους 3 (2,4 δις) χωρίς βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής.
  • Το 2030 περίπου 5 δις ανθρώπων υπολογίζεται ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα ανεπάρκειας νερού.
  • Το 54% του νερού της γης έχει εκτραπεί από τη φυσική του ροή με αποτέλεσμα το νερό που βρίσκεται σε δεξαμενές και ταμιευτήρες να είναι 3-6 φορές περισσότερο από το ελεύθερο νερό.
  • Προβλέπεται μείωση των βροχοπτώσεων 20-30% στα επόμενα 50 χρόνια.
  • Το 20% των επιφανειακών νερών της χώρας είναι εισαγόμενο, αφού τα μεγαλύτερα ποτάμια φτάνουν στην Ελλάδα από γειτονικές χώρες

Η έλλειψη του νερού αποτελεί συχνή αιτία πολέμου, συχνή αιτία μετανάστευσης, πιθανό μέσο κοινωνικού ελέγχου, αιτία έλλειψης τροφίμων και αιτία καταστροφής των οικοσυστημάτων.          

Η επάρκεια καθαρού νερού αποτελεί, κριτήριο ύπαρξης ζωής, κριτήριο διατροφικής επάρκειας, κριτήριο δημόσιας υγείας, κριτήριο ποιότητας ζωής, κριτήριο πολιτισμού και προστασίας περιβάλλοντος. Η επάρκεια και καθαρότητα του νερού, ο καθαρός αέρας που αναπνέουμε, η διατήρηση της ικανότητας της Γής να θρέφει τα όντα της, αποτελούν κοινά αγαθά. Πολλά γεγονότα που συμβαίνουν στο πλανήτη δεν συνδέονται μόνο για την «εξασφάλιση» του πετρελαίου, ή άλλων ενεργειακών πόρων αλλά και για την «εξασφάλιση» του νερού.

Η ατομική και κρατική αμέλεια, σπατάλη ή μόλυνσή του είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στην πιθανότατη επερχόμενη παγκόσμια κρίση πιθανόν να στηθεί ένα δικαστήριο για παγκόσμια εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος και της ανθρωπότητας αντίστοιχο με αυτό της Νυρεμβέργης. Ήδη πολιτικοί έχουν αρχίσει να συζητούν για την αναγκαιότητά του.

Απαιτείται ένας οδικός χάρτης ορθού και δίκαιου μερισμού του νερού για όλους, ώστε αυτός να γίνει πόρος ειρήνης και συνεργασίας.

Υπάρχουν πολλοί πυρήνες ανθρώπων που εφαρμόζουν στη ζωή τους νέες αξίες για ένα νέο καλύτερο πολιτισμό. Αξίες που απελευθερώνουν από τον διαρκή φόβο  της εξασφάλισης των στοιχειωδών της ζωής. Το πνεύμα του εθελοντισμού και της καλής θέλησης έχει αυξανόμενη ανταπόκριση και ασκεί πίεση – μικρή ακόμη – για δικαιότερη άσκηση πολιτικών. Τέτοιες αξίες είναι αυτές του σεβασμού των συλλογικών αγαθών, της κατανόησης της ανθρώπινης ανάγκης, της ανθρωπιστικής & κοινωνικής συνοχής, της φύσης ως εταίρου του ανθρώπου & της κοινωνίας, της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, της υπεύθυνης διαχείρισης των πόρων, του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης[4].

Η συμβιωτικότητα και ο μερισμός 
Η επιστήμη της βιολογίας έχει αναδείξει ότι στην διαδικασία της εξέλιξης μοναδικός είναι ο ρόλος της συμβιωτικότητας.  Η συμβιωτικότητα αναγνωρίζεται ως καθοριστικός παράγοντας στις διαδικασίες της εξέλιξης, από την δημιουργία της απλούστερης μορφής ζωής μέχρι το οικοσύστημα σαν σύνολο.  Κάθε μορφή ζωής στηρίζεται στην αρμονική συμβιωτικότητα αστρονομικών μεγεθών βακτηριδίων, κυττάρων κλπ. Το ίδιο ισχύει και για την πλέον πολύπλοκη μορφή ζωής αυτή του οικοσυστήματος[5].

Η εποχή που εμείς οι άνθρωποι, κάναμε κάτι μόνο όταν αυτό είχε αποκλειστικά ατομική ωφέλεια παρέρχεται σιγά σιγά. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων καλής θέλησης σε όλα τα κόμματα, σε όλες τις θρησκείες σε όλες τις τάξεις, διαπνέεται από μια κουλτούρα σεβασμού κάθε μορφής ζωής, ανθρώπινης και μη, και του οικοσυστήματος συνολικότερα, διαμορφώνοντας τον πυρήνα της βιωσιμότητας της ζωής στη Γή. 
Γίνεται πλέον κατανοητό όχι μόνο ότι τα πάντα αλληλεξαρτώνται, αλλά και ότι κάθετί αξίζει το σεβασμό γ’ αυτό που είναι. Ο καθένας από μας απελευθερωμένος από τα βαρίδια της αδράνειας του φόβου και της συνήθειας να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο μέσα από την εικόνα που μας κληροδοτήθηκε από την κοινωνία μέσα στην οποία γεννήθηκε, μπορεί να συμμετάσχει στην δημιουργία ενός βιώσιμου πολιτισμού.   

Ο οικονομικός μερισμός, ο μερισμός των πόρων και των προβλημάτων είναι η μόνη βιώσιμη πολιτική. Όταν ως πολιτισμός το κατανοήσουμε και το εφαρμόσουμε, τότε θα γνωρίσουμε και την εποχή του μερισμού του καλού, το οποίο εκφραζόμενο σε αφθονία θα λούζει τα πάντα. Παραφράζοντας το «η πιο έξυπνη ιδιοτέλεια είναι η ανιδιοτέλεια» του Στιούαρτ Μίλ θα μπορούσαμε να πούμε ότι «ο πιο έξυπνος τρόπος εξασφάλισης επάρκειας φυσικών πόρων είναι ο μερισμός τους» σε όλους όσους τους έχουν ανάγκη και όχι μόνο για όλους τους ανθρώπους αλλά και για όλα τα όντα που συνθέτουν το οικοσύστημα της ζωής στο πλανήτη Γή [5].

 

[1] Ουίνστον Τσόρτσιλ, “Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος”
[2] Πωλ Κρούγκμαν, “Η συνείδηση ενός προοδευτικού”, εκδόσεις Πόλις
[3] Λιν Μάργκουλις, “Ο συμβιωτικός Πλανήτης”, εκδόσεις Κάτοπρο
[4] Ε.Φ. Σουμαχερ, “Το Μικρό είναι Όμορφο”, εκδόσεις Γλάρος
[5] Τζον Στιούαρτ Μιλ, “Ωφελιμισμός”, εκδόσεις Πόλις

5 Νοεμβρίου 2009

Αλέξανδρος Μπέλεσης

Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
info@solon.org.gr

Σχετικά άρθρα