Μπορεί κανείς να απορήσει στον υπέρτατο βαθμό πώς είναι δυνατόν το μεγάλο πλήθος των ανθρώπων, με την προφανή δύναμη των αριθμών που διαθέτει και την αγανάκτηση που συνήθως αισθάνεται εναντίον κάθε εξουσίας, να είναι τόσο αδύναμο μπροστά της.
Οι Ιδέες έχουν ως χαρακτηριστικό τους την καθολικότητα, δηλαδή ισχύουν για όλους και όλα. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η καθολικότητα ταυτίζεται με τους γενικούς νόμους της φύσης και ότι γι’ αυτό είναι απλώς αντικείμενο της επιστήμης, όπως νομίζει ο Πόππερ.
Η ανοιχτή κοινωνία πρέπει να είναι αποτέλεσμα και όχι αίτιο της αδελφοσύνης, γιατί ο ανθρωπισμός είναι ενδιάθετος, όχι οργάνωση.
Όσον αφορά την εμπειρία και την κριτική που απαιτεί κατά Πόππερ ο ορθολογισμός, θα πρέπει να προσθέσουμε τα εξής: Εμπειρία έχουν και οι μυστικιστές. Κάθε δε εμπειρία οποιουδήποτε τύπου βιώνεται διαφορετικά από τον καθένα, έστω ενίοτε μόνον στις λεπτομέρειες.
Η εποχή μας, αυτή μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, χαρακτηρίστηκε από μερικές έννοιες όπως η ελευθερία και η ανοιχτή κοινωνία. Υπό μία έννοια αυτές οι δύο είναι συναφείς, αλλά θα επικεντρωθούμε στην ανοιχτή κοινωνία, στο όνομα της οποίας συνέβησαν ώς τώρα τόσες δραματικές μεταβολές των κοινωνιών.
Ο αιώνας που πέρασε ήταν ένας αιώνας που χαρακτηρίστηκε από την κυκλοφορία και την επιρροή ορισμένων μεγάλων ιδεών, κυρίως αυτών που προβλήθηκαν σαν ομάδα στην Γαλλική Επανάσταση – μια και χωριστά ήταν γνωστές από παλιά.
Μετά την Ισότητα και την Αδελφοσύνη, τις οποίες επιχειρήσαμε να αναπτύξουμε κάπως σε προηγούμενα κείμενά μας, φθάνουμε στη “συνισταμένη” τους, την Ελευθερία. Είναι η πιο επιθυμητή αλλά ταυτόχρονα και η λιγότερο προσεγγίσιμη. Είναι πιο επιθυμητή, επειδή αποτελεί ένα είδος θέωσης, μια και ταιριάζει περισσότερο στην Ολότητα. Όμως, ακριβώς επειδή ταιριάζει στην Ολότητα, δεν προσεγγίζεται με τα ανθρώπινα μέτρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, αλλά ότι πρέπει να διερευνήσουμε την καθαρή λογική που αυτή περιέχει, για να μην απομακρυνόμαστε από αυτήν ολοένα και περισσότερο με τις ανόητες ερμηνείες που κάνουμε.
Ανάμεσα στην έννοια της δημοκρατίας και την έννοια της πνευματικότητας υπάρχει ένα χάσμα αγεφύρωτο, που οφείλεται στην ερμηνεία που έχει γίνει στις δύο αυτές έννοιες
Τρεις είναι οι θεμελιώδεις μορφές κοινωνικής πραγματικότητας που αποτελούν αντίθεση στην ειρήνη: α) ο φασισμός, β) ο καταναλωτικός κύκλος της αστικής κοινωνίας και γ) η εκκεντρική σύλληψη του πλουραλισμού που αναιρεί το ανθρωπολογικό συμβόλαιο στη σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του, τον συνάνθρωπο, τη φύση και τον κόσμο.
Η ιδέα ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις μπορεί στο μέλλον να αποτραπούν με στρατιωτική δράση κερδίζει έδαφος ακόμη και μεταξύ εκείνων που θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα τα πράγματα. Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ έχει δηλώσει ότι η χώρα του βρίσκεται σε πόλεμο, ενώ ανάλογες δηλώσεις έκαναν και άλλοι ηγέτες μετά τις επιθέσεις των Βρυξελλών. Αν όμως η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο, ποιος είναι ο αντίπαλός της; Σχεδόν όλοι όσοι αναμίχθηκαν στις επιθέσεις του Παρισιού και των Βρυξελλών ήταν είτε Γάλλοι είτε Βέλγοι πολίτες. Αν λοιπόν η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο, ο πόλεμος αυτός είναι εμφύλιος. Η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο με τον εαυτό της. Πώς έφτασε σε αυτό το σημείο;
Οι κρίσεις δεν ξεπερνιούνται με τις οργίλες ή παθητικές αντιδράσεις, αλλά με ορθή αντίληψη της πραγματικότητας και με μόνο κριτή την αλήθεια και τις θεμελιώδεις αρχές της ζωής. Πιστεύουμε ότι αυτές οι αρχές για την εποχή μας είναι οι Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφοσύνη που ως τρίπτυχο αλληλοσυμπληρούμενων ιδεών μπορεί να στηρίξει τόσο έναν καλύτερο κόσμο όσο και τη δημοκρατία και την εθνική ακεραιότητα, εφόσον βέβαια αυτές δεν χρησιμοποιούνται για να συγκαλύψουν αλαζονεία και επιθετικότητα.
Το χάος απλώνει τα μαύρα του φτερά,
για να μη φαίνεται η ντροπή
για εκείνους τους αριθμούς τους άψυχους
που βαδίζουν μηχανικά
στους δρόμους με τα πολύχρωμα φώτα,
που άλλο δεν κάνουν απ’ το να κρύβουν
τους βρυχηθμούς του σκοταδιού.
«Η Γαλλική Επανάσταση είχε σύνθημά της την τριάδα Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη. Αυτό που έγινε όμως έκτοτε ήταν πως στην πράξη, ο περισσότερος κόσμος σιωπηρά παραμέρισε το τρίτο σκέλος του συνθήματος, την Αδελφοσύνη, θεωρώντας την απλό συναισθηματισμό.
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
