Ανάμεσα στην έννοια της δημοκρατίας και την έννοια της πνευματικότητας υπάρχει ένα χάσμα αγεφύρωτο, που οφείλεται στην ερμηνεία που έχει γίνει στις δύο αυτές έννοιες – και όταν λέμε «ερμηνεία» εννοούμε την ερμηνεία που τους γίνεται στην καθημερινότητα του ανθρώπου και όχι την επίσημη ερμηνεία ή εκείνην των διανοουμένων (χωρίς, βέβαια, να τις αποκλείουμε). Στην μεν δημοκρατία (τη φιλελεύθερη που ίσχυσε ώς σήμερα) κυρίαρχη θέση στην αντίληψη των ανθρώπων έχει η ελευθερία ως μία απαλλαγή από δεσμεύσεις ή ευθύνες οποιουδήποτε είδους, ενώ η πνευματικότητα παραμένει κάτι περίκλειστο σε τυπικές συμπεριφορές και αντιλήψεις του παρελθόντος που αντιμάχονται τελικά όχι μόνον την παραπάνω ελευθερία αλλά και την ελευθερία γενικά.
Ως συνέπειες αυτού, ο ηθικισμός και η ασυδοσία είναι τα αντίστροφα αλλά συμπληρωματικά αποτελέσματα αυτής της διαστρέβλωσης των εννοιών της ζωής μας και είμαστε πλέον αναγκασμένοι να ασχοληθούμε με αυτό το πρόβλημα. Εξάλλου, η δημοκρατία που εγκαθίδρυσε ο Σόλωνας στην αρχαία Αθήνα και αρτιώθηκε από τον Κλεισθένη αρκετά αργότερα δεν μπορεί να αναπαράγεται ορθά σε κάθε στιγμή της ιστορίας, γιατί εν τω μεταξύ γίνονται στρεβλώσεις. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν είναι ακόμη κατακτημένη πραγματικά – μόνον που πρέπει να το δούμε καθαρά και να μην έχουμε αυταπάτες γι’ αυτό. Επιπρόσθετα, η αναπαραγωγή δεν θα ήταν το ορθό, γιατί πρέπει να βαίνουμε προς το μέλλον και όχι απλά να αναπαράγουμε το παρελθόν. Επομένως, η τυπική ανακήρυξη της δημοκρατίας δεν σημαίνει πως υπάρχει αληθινά.
Από αυτή τη σχέση Ελευθερίας και Πνευματικότητας λείπει η ευθύνη. Η ευθύνη αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της πνευματικότητας και είναι αναγκαίο στοιχείο της λαϊκής κυριαρχίας, δηλαδή της πολιτικής βούλησης των πολιτών. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία χωρίς ευθύνη, πνευματικότητα και ελευθερία, ούτε αληθινός και ενεργός πολίτης, ούτε πνευματικός άνθρωπος χωρίς ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και τον κόσμο αλλά και στην ελευθερία. Η ευθύνη δεν είναι μία παθητική ανάληψη υποχρεώσεων, αλλά μία αυτοεγκαινιαζόμενη υπευθυνότητα με πλήρη ενεργότητα στην εκπλήρωση των δικαιωμάτων του ίδιου του εαυτού και των άλλων. Η αληθινή ευθύνη αντιλαμβάνεται ενότητα και ολότητα μαζί με το άτομο.
Η Ελευθερία και η Πνευματικότητα φαινόντουσαν μέχρι τώρα δύο έννοιες απλές και εύκολα προσδιορίσιμες, αλλά αυτό είναι απόλυτα ψευδές. Η ίδια η ελευθερία είναι έκφραση πνευματικότητας και η πνευματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ελευθερία και ευθύνη. Όμως η ελευθερία κατάντησε μία ασυδοσία και η πνευματικότητα μία σειρά από στείρες συμπεριφορές τυποποιημένες που πρόσβαλλαν την ελευθερία αλλά και το πνεύμα εν γένει.
Στο παρόν θα κάνουμε μόνον κάποιες αναφορές στην πνευματικότητα.
Η πνευματικότητα περιορίστηκε σε ορισμένους τομείς όπως η θρησκεία, η φιλοσοφία και η τέχνη, οι οποίοι διεκδικούν την αποκλειστικότητα, αλλά συ%
