Οι ωκεανοί του πλανήτη ίσως βρίσκονται στην αρχή μιας μακράς περιόδου μαζικής εξαφάνισης της χλωρίδας και της πανίδας τους, η οποία, όπως αντίστοιχες προϊστορικές περίοδοι, είχε ως αποτέλεσμα την καθολική αλλαγή των συνθηκών ζωής στον πλανήτη. Η θαλάσσια ζωή αρχίζει πια να βρίσκεται αντιμέτωπη με ρυθμούς εξαφάνισης ανάλογους πέντε μεγάλων προϊστορικών περιόδων.
Τα στοιχεία της έρευνας που πραγματοποίησαν 27 επιστήμονες των Ινστιτούτων (International Programme on the State of the Ocean – IPSO) και International Union for the Conservation of Nature (IUCN) είναι σοκαριστικά. Η καταστροφή που υφίστανται οι ωκεανοί τα τελευταία χρόνια αρχίζει να παίρνει χαρακτηριστικά τέτοια, ώστε να συγκρίνεται με πέντε μεγάλες προϊστορικές περιόδους μαζικής εξαφάνισης ζώων και φυτών που οδήγησαν σε τεράστιες αλλαγές τη Γη. Οι ρυθμοί απώλειας της χλωρίδας και της πανίδας των ωκεανών είναι πολύ γρηγορότεροι των εκτιμούμενων, εξαιτίας μίας σειράς παραγόντων που συνδυάζονται και αλληλεπιδρούν. Οι παράγοντες αυτοί είναι:
-η παγκόσμια υπερθέρμανση,
-η οξείδωση των υδάτων,
-η ρίψη απορριμμάτων και χημικών ουσιών κάθε είδους και
-η υπεραλιεία.
Η αλληλεπίδραση των παραγόντων αυτών, αυξάνει σε μέγιστο βαθμό τις καταστροφικές επιπτώσεις για τη ζωή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, πολλαπλασιάζοντας τις συνέπειες που θα επέφερε η μεμονωμένη εμφάνιση κάποιου από τους παράγοντες αυτούς.
Οι επιστήμονες συγκρίνουν τους ρυθμούς εξαφάνισης των τελευταίων ετών με τις πέντε προϊστορικές περιόδους μαζικής εξαφάνισης ζωής στον πλανήτη:
-την Ορδοβίκια-Σιλούρια (440-450 εκ. χρόνια πριν)
-τη Δεβόνια (360-375 εκ. χρόνια)
-την Πέρμια-Τριασική (251 εκ. χρόνια)
-την Τριασική-Ιουρασική (205 εκ. χρόνια) και
-την Ύστερη Κρητιδική (65,5 εκ. χρόνια).
Η σημερινή εποχή εμφανίζει χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στις προϊστορικές εκείνες περιόδους εξαφανίσεων. Κοινό γνώρισμα αυτών των περιόδων με τη σημερινή ήταν η μαζική και ταχύτατη εξαφάνιση πολλών ζώων και φυτών, ως αποτέλεσμα ύπαρξης μιας σειράς διαφορετικών αλλά αλληλένδετων παραγόντων. Άλλα κοινά χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στις πέντε προϊστορικές περιόδους μαζικής εξαφάνισης ειδών είναι οι διακυμάνσεις στην ποσότητα του άνθρακα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη, η έλλειψη κατάλληλων ποσοτήτων οξυγόνου και η θέρμανση των υδάτων.
Οι ρυθμοί εκφύλισης και εξαφάνισης των ειδών των ωκεανών και της ποιότητας των υδάτων είναι πολύ μεγαλύτεροι από οποιαδήποτε μέχρι σήμερα πρόβλεψη ή εκτίμηση. Πολλές από τις αρνητικές επιπτώσεις που είχαν ήδη διαγνωσθεί έχουν ξεπεράσει τις χειρότερες προβλέψεις, ενώ όπως τονίζεται στα συμπεράσματα της έρευνας «ίσως βρισκόμαστε μπροστά στην αρχή μίας περιόδου μαζικών εξαφανίσεων όντων του πλανήτη». Πολλές από τις παρατηρήσεις για τη ζωή στους ωκεανούς συμπίπτουν ή ακόμα και ξεπερνούν τις χειρότερες εκτιμήσεις και σενάρια προηγούμενων επιστημονικών ερευνών.
Αν υπάρχει λύση, σύμφωνα με τη δραματική αυτή έρευνα, αυτή θα πρέπει να εφαρμοστεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα και θα πρέπει να περιλαμβάνει
1.άμεση μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα,
2.μια σειρά άμεσων δράσεων και πολιτικών οι οποίες θα αποκαθιστούν τη δομή και τη λειτουργία των παγκόσμιων οικοσυστημάτων,
3.υιοθέτηση αρχών που θα προβλέπουν κατάλληλη και καθολική εκτέλεση μιας σειράς προφυλακτικών μέτρων και ενεργειών, οι οποίες θα προστατεύουν τους ωκεανούς,
4.επείγουσα υιοθέτηση και εφαρμογή από τα Ηνωμένα Έθνη περιβαλλοντικής διακυβέρνησης σχετικά με την προστασία των ωκεανών (Ανοικτών Θαλασσών), η οποία θα υπερβαίνει το εθνικό δίκαιο κρατών.
Οι επιστήμονες που έλαβαν μέρος στην έρευνα υπενθυμίζουν πως οι ωκεανοί αποτελούν «το κυκλοφορικό σύστημα του πλανήτη».Αν δεν μπορέσουν να συνεχίσουν να επιτελούν αυτό τον ρόλο, ο πλανήτης είναι κοντά στην καταστροφή. Σύμφωνα με τον διευθυντή του IPSO Αλεξ Ρότζερς, ο οποίος χαρακτηρίζει τα αποτελέσματα της έρευνας “πολύ χειρότερα” από τα αναμενόμενα, «η κατάσταση είναι πάρα πολύ σοβαρή και απαιτεί ξεκάθαρες ενέργειες σε όλα τα επίπεδα. Εξετάζουμε τις συνέπειες που θα έχει για την ανθρωπότητα και οι οποίες θα γίνουν αισθητές κατά τη διάρκεια της ζωής μας και το χειρότερο, κατά τη διάρκεια της ζωής των παιδιών μας και των επόμενων γενεών».
Κατεβάστε εδώ σε μορφή pdf την έρευνα
(Πηγές: Independent, International Programme on the State of the Ocean, Guardian)
Φωτό:wikipedia
Άρης Καπαράκης,
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr
