ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ OI ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ

Οι ωκεανοί του πλανήτη οξειδώνονται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 55 εκατομμυρίων χρόνων, θέτοντας σε βραχυπρόθεσμο κίνδυνο τεράστιο μέρος της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας παγκοσμίως, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε και παρουσιάστηκε στα πλαίσια της πρόσφατης Διάσκεψης της Κοπεγχάγης.
Η έρευνα, όπως και αρκετές που παρουσιάστηκαν από επιστήμονες στη Διάσκεψη δεν συγκίνησε ιδιαίτερα τελικά τους παρευρισκόμενους ηγέτες όπως φάνηκε και από το αποτέλεσμα της Διάσκεψης παρά τις τρομακτικές επιπτώσεις που επιφέρει η οξείδωση των ωκεανών.

Υπεύθυνοι για τη διεξαγωγή της έρευνας είναι περισσότεροι από εκατό επιστήμονες ειδικοί σε θέματα θάλασσας και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας.
Η οξείδωση των ωκεανών θα έχει δραματικές επιπτώσεις καθώς αλλάζει τη χημική σύσταση των ωκεανών και κατ’ επέκταση ολόκληρου του πλανήτη.
Σύμφωνα με την έρευνα, ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δράσης οι ωκεανοί απορροφούν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, καθιστώντας ως είδη προς εξαφάνιση πολλά είδη της θαλάσσιας πανίδας και επιφέροντας μεγάλες καταστροφές στη χλωρίδα των ωκεανών με αποτέλεσμα την διατάραξη της διατροφικής αλυσίδας.

Η οξείδωση των ωκεανών έχει αυξηθεί δραματικά εξαιτίας της ανθρώπινης δράσης, καθώς υπολογίζεται ότι έχει αυξηθεί κατά 30% από το ξεκίνημα της Βιομηχανικής Επανάστασης, τους τρεις τελευταίους δηλαδή αιώνες. Η αύξηση αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη από τη φυσική οξείδωση των ωκεανών η οποία πραγματοποιούταν με σταθερό ρυθμό επί εκατομμύρια χρόνια

Οι επιπτώσεις που επιφέρει η οξείδωση στη διατροφική αλυσίδα είναι καταστροφικές. Η μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακα σε οξείδιο όταν έρθει σε επαφή με το θαλασσινό νερό δυσκολεύει πάρα πολλά είδη στην ανάπτυξη του σκελετού τους. Σύμφωνα με την έρευνα για παράδειγμα, πολλά εχινόδερμα όπως οι αστερίες παρουσιάζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη επειδή σε συνθήκες αυξημένης οξείδωσης πρέπει να παράγουν περισσότερη ενέργεια για να αναπτύξουν τις προνύμφες τους.
Επίσης πάρα πολλά είδη φυκιών είναι αδύνατο να επιβιώσουν, ενώ άλλα εναρμονίζονται με το περιβάλλον και γίνονται ακατάλληλα προς τροφή για τα ψάρια και τα υπόλοιπα θαλάσσια ζώα. Υπάρχουν φυσικά και οι περιπτώσεις ανάπτυξης νέων δηλητηριωδών ειδών άλγης με ακόμα δραματικότερες επιπτώσεις. 
Άλλα είδη θα έχουν μεγάλες δυσκολίες επιβίωσης: το μικροσκοπικό ψάρι κλόουν της ανεμώνης, στην οποία βρίσκει καταφύγιο για να προφυλαχθεί από επιθέσεις μεγαλύτερων ειδών, αναμένεται λόγω της οξείδωσής του να χάσει την αίσθηση όσφρησης της ανεμώνης με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προφυλαχθεί.
         
Μία από τις σημαντικότερες επιπτώσεις σύμφωνα με την έρευνα είναι και το γεγονός ότι η οξείδωση των ωκεανών και η εν γένει ανεξέλεγχτη ανθρώπινη δράση τους κάνει πιο «θορυβώδεις» εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας (πλοία, σόναρ, κ.α.), γεγονός που αναμένεται να δυσκολεύσει ιδιαίτερα είδη που στηρίζονται στην ακοή για να κατευθύνονται μέσα στο νερό, όπως τα δελφίνια και οι φάλαινες.
Το πρόβλημα αναμένεται να είναι εντονότερο στο βόρειο ημισφαίριο όπου βρίσκεται και το σύνολο σχεδόν των πολύ ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών. Συγκεκριμένα οι περιοχές οι οποίες αναμένεται να πληγούν περισσότερο στο μέλλον εξαιτίας του φαινομένου είναι αυτές του βόρειου Ατλαντικού, του βόρειου Ειρηνικού και του Αρκτικού κύκλου.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το γεγονός ότι ήδη τεράστια οικοσυστήματα ανά τον πλανήτη, όπως το Μέγα Κοραλλιογενές Φράγμα στα ανατολικά των αυστραλιανών ακτών κινδυνεύουν με εξαφάνιση στο μέλλον και μάλιστα σύντομα.

Το κείμενο της έρευνας η οποία πραγματοποιήθηκε από το European Project on Ocean Acidificationμοιράστηκε σε 32.000 αντίτυπα σε πέντε διαφορετικές γλώσσες. Η σπουδαιότητα της συγκεκριμένης δεν έγκειται μόνο στις επιπτώσεις τις οποίες αναφέρει, αλλά σύμφωνα με κάποιους από τους συντάκτες της στο γεγονός ότι σε  όλες τις σχετιζόμενες με τα θαλάσσια συστήματα έρευνες, τα αποτελέσματα και οι επιπτώσεις είναι τόσο εμφανείς και «μετρήσιμες» που δεν μπορούν να τις αρνηθούν ούτε οι σφοδρότεροι πολέμιοι της σχέσης μεταξύ ανθρώπινης δράσης και κλιματικής αλλαγής.

(Πηγές: The Guardian,, Natural Resources Defense Council , European Project on Ocean Acidification)

11 Ιανουαρίου 2010

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr