Η έννοια του απολύτου διεισδύει αόριστα και ανεπαίσθητα σε κάθε μας σκέψη, βρίσκεται μέσα στη φύση μας, γιατί το απόλυτο δεν βρίσκεται κάπου εκεί έξω, έξω από εμάς, αλλά παντού.
Πιστεύω ότι η αποδόμηση ως γενική τάση και λειτουργία διακατέχει το σύνολο της σκέψης της λεγόμενης γαλλικής σχολής, τους μεταδομιστές κτλ, πέραν του ιδιαίτερου κλάδου της αποδόμησης που θεμελίωσε ο Ντεριντά.
Ένας από τους πιο αξιόλογους φιλοσόφους του εικοστού αιώνα, ήταν ο υπαρξιστής Karl Jaspers (1883-1969).
Αυτές οι έννοιες βρισκόντουσαν πάντοτε στο επίκεντρο της φιλοσοφικής σκέψης με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Αλλά βρισκόντουσαν και στο επίκεντρο των προβλημάτων της ανθρωπότητας.
Οι ιδέες και η σύνθεσή τους αποτελούσαν ανέκαθεν ένα από τα σπουδαιότερα προβλήματα της ανθρωπότητας. Παίρνοντας, λοιπόν, ερέθισμα από δύο αποσπάσματα της σκέψης του Μορίς Μπλανσό, θέλησα να παραθέσω μερικούς προβληματισμούς μου
Οι μάσκες δεν μπορούν οριστικά να αφαιρεθούν, μπορούμε όμως να τις φοράμε λιγότερο. Για να συμβεί αυτό δεν αρκεί να διεκδικούμε μόνο την ενίσχυση του δημόσιου σηστήματος υγείας που αποδιάρθρωσε η νεοφιλελεύθερη συνταγή της ιδιωτικοποίησης του κόσμου.
Στο πεδίο της σκέψης συχνά συναντάει κανείς διατυπωμένες κρίσεις για άλλους, οι οποίες μάλιστα αναπαράγονται εύκολα και σε μεγάλη κλίμακα. Μερικές φορές όμως πρόκειται απλώς για ποσότητα ή, ίσως, και επίδειξη γνώσεων και όχι για την πραγματικότητα.
Οι Ιδέες έχουν ως χαρακτηριστικό τους την καθολικότητα, δηλαδή ισχύουν για όλους και όλα. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η καθολικότητα ταυτίζεται με τους γενικούς νόμους της φύσης και ότι γι’ αυτό είναι απλώς αντικείμενο της επιστήμης, όπως νομίζει ο Πόππερ.
Το φαίνεσθαι με όλες τις προεκτάσεις του, όπως την μόδα με το ανάλογο έχειν, τη συμπεριφορά και ακόμη και ορισμένα προκαθορισμένα ψυχολογικά στοιχεία που λειτουργούν εν είδει θεάτρου, έχουν σαν σκοπό να δημιουργήσουν ένα στυλ που θα αναδείξει τη μοναδικότητα του ατόμου και θα το επιβάλει στους άλλους.
Γνώση, άγνοια, μυστήριο, στο βιβλίο με αυτόν τον τίτλο, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, ο Εντγκάρ Μορέν μας εισάγει σε μια συζήτηση που σχεδόν έκλεισε πριν καν ξεκινήσει ο Γκέντελ.
Οι σημερινοί άνθρωποι, όπως και οι προηγούμενοι και μάλλον και οι επόμενοι, αντιλαμβάνονται την ειρήνη με έναν τρόπο που εγγυάται τον πόλεμο και την καταστροφή. Τόση επιθυμία για ειρήνη και να καταλήγει σε πολέμους και καταστροφές;!
Αναφερόμαστε συχνά στον φόβο του θανάτου, γιατί είναι το θεμέλιο -θα λέγαμε- πάνω στο οποίο στηρίζεται για αχανή χρόνο ο ανθρώπινος πολιτισμός, έχει διαπεράσει τις ποιότητές του και έχει χαρακτηρίσει τη σκέψη των ανθρώπων.
Το νόημα της προόδου εκφράζεται με δύο τρόπους ανάλογα με το πώς ανταποκρίνεται ο άνθρωπος σε αυτό: είτε μέσω της επιθυμίας είτε μέσω μιας βαθιάς ανάγκης του.
Παράλληλα με την τάση για φαντασμαγορία και υπερβολή των ανοήτων, λειτουργεί και μια αντίθετη τάση για απομυθοποίηση τέτοιας έκτασης που να αποκαθηλώνει ακόμη και όσα είναι πραγματικά αξιόλογα και υψιπετή.
Ο Άγγλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Τζέρεμι Μπένθαμ το 1785 σχεδιάζει το Πανοπτικόν (Panopticon). Πρόκειται για μια φυλακή κατασκευασμένη με τρόπο τέτοιο που να επιτρέπει στον φύλακα να επιτηρεί όλους τους κρατούμενους, χωρίς όμως ο ίδιος να είναι ορατός.
Οι κοινωνικές σχέσεις αποτελούν τον καθρέφτη του πώς αντιλαμβανόμαστε τη συλλογικότητα, του τι είδους συλλογικότητες έχουμε (φθάνοντας μέχρι τα έθνη και την ανθρωπότητα) και του τι είδους άτομα είμαστε ή τι είδους άτομα αποτελούν το κυρίαρχο πρότυπο της κοινωνίας – όχι το πρότυπο που λέμε αλλά αυτό που κατά βάθος ακολουθούμε.
Έπειτα από όλα αυτά μπορεί να προκύψει ένα ερώτημα: Τι γίνεται, από το ένα μέρος, με την απεραντωσύνη της Θεμελιώδους Σχέσης που λειτουργεί μέσα από το αχανές δίκτυο σχέσεων και, από το άλλο μέρος, με τις συλλογικότητες όπως είναι τα έθνη, οι κοινωνίες και άλλες συλλογικότητες …
Επιχειρώντας να ολοκληρώσουμε την παρούσα, προφανώς επίσης ατελή, προσπάθειά μας να ανιχνεύσουμε τη φύση της Θεμελιώδους Σχέσης και των επιμέρους σχέσεων που λειτουργούν παντού στον κόσμο, θα πρέπει να αναφερθούμε στη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην ατελή αυτή συνείδηση και στην ψευδή συνείδηση.
Όλα όσα κάνουμε στη ζωή αποκαλύπτουν την ύπαρξη και τη λειτουργία μιας Θεμελιώδους Σχέσης από την οποία πηγάζουν όλες οι σχέσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή η ίδια η Συνείδηση είναι Σχέση, δηλαδή επειδή, σε αδρές γραμμές βέβαια, υπάρχει το υποκείμενο ως παρατηρητής, το παρατηρούμενο και η λειτουργία όχι μόνον της παρατήρησης αλλά και της δημιουργικής αντίδρασης του υποκειμένου.
Το χάσιμο χρόνου είναι η νέα θανάσιμη αμαρτία της μεταμοντέρνας θεολογίας. Με στόχο να αποφύγουμε το χασομέρι τρώμε πιο γρήγορα, κοιμόμαστε λιγότερο, μιλάμε λιγότερο με τα μέλη της οικογένειάς μας και με τους γείτονές μας. Αυτή η σπασμωδική επιτάχυνση του χρόνου που βιώνουμε σήμερα, έγινε σταδιακά μια από τις πλέον χαρακτηριστικές πτυχές της νεωτερικότητας.
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
