Το παρόν άρθρο αποτελεί συνέχεια του άρθρου: «Τα Βασικά Γεγονότα & οι Νόμοι της Ψυχολογικής Ζωής». |
Ένα άτομο το οποίο δεν κατορθώνει να λάβει υπ’ όψιν τις σχέσεις αυτές, όσο ικανό και ισχυρό κι αν είναι, δημιουργεί αναπόφευκτα αντιδράσεις και συγκρούσεις, οι οποίες μπορούν να υπερκαλύψουν τη δομή που με τόσο κόπο και επιμονή έχει σχηματίσει. Παρόλ’αυτά, η σύγχρονη ζωή παρουσιάζει το θέαμα μιας γενικής σύγκρουσης βουλήσεων από μέρους εκείνων, οι οποίοι αγωνίζονται να επικρατήσουν σε όλους τους τομείς. Μία τάξη βρίσκεται σε σύγκρουση με μία άλλη τάξη, ένα πολιτικό κόμμα με ένα άλλο και ένα έθνος με άλλο έθνος, ενώ εντός της οικογενειακής μονάδας υπάρχει συνεχής πάλη μεταξύ των δύο συζύγων, μεταξύ γονέων και παιδιών και μεταξύ συγγενών. Είναι ανυπολόγιστη η τρομερή απώλεια σωματικών και ψυχολογικών ενεργειών χρόνου και χρήματος, βουλητικής ενέργειας και από αυτούς ακριβώς τους αγώνες γεννιέται το σύνολο της ανθρώπινης στενοχώριας. Πράγματι, ο πολιτισμός μας έχει υιοθετήσει τρόπους ζωής, οι οποίοι είναι δαπανηροί, άχρηστοι και εξαντλητικοί, όπως εκείνοι που είναι αντίθετοι των πνευματικών. Το γεγονός αυτό λαμβάνεται υπ’ όψιν πάρα πολύ από εκείνους οι οποίοι είναι πρακτικοί με την πραγματική πνευματική έννοια της λέξης. Προσπαθούν οι ίδιοι συνεχώς να αντικαταστήσουν τον ανταγωνισμό με τη συνεργασία, τις συγκρούσεις με τη ομόνοια και τις συμφωνίες, και όλα αυτά στη βάση της κατανόησης των ορθών σχέσεων των ομάδων, των τάξεων και των εθνών. Η επιτυχία της προσπάθειας αυτής, εν τούτοις πρέπει να εξαρτάται, κατά μεγάλο μέρος από την εναρμόνιση των βουλήσεων όλων των ενδιαφερομένων, έτσι ώστε οι διαφορετικοί σκοποί αυτών να μπορούν να προσαρμόζονται σε μία ανώτερη ανθρώπινη αλληλεγγύη. Το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις μας με τη φύση και τον κόσμο. Οι σχέσεις αυτές είναι σύνθετες και μυστηριώδεις, προκαλούν τις πιο δύσκολες ερωτήσεις για την αρχή, τη σημασία και το σκοπό της ζωής. Όλα αυτά συναποτελούν τα αιώνια θέματα του φιλοσοφικού διαλογισμού της πνευματικής σκέψης και της θρησκευτικής πίστης. Είμαστε παρ’όλα αυτά σε θέση να απομονώσουμε από αυτά τα ερωτήματα όλα όσα, ενώ είναι αφηρημένα και απέχουν πολύ από τα υπόλοιπα, εντούτοις στην πραγματικότητα σχετίζονται με κάθε πράξη της καθημερινής ζωής. Είμαστε συνεχώς υποχρεωμένοι να παίρνουμε θέση, αντιμετωπίζοντας συνθήκες και γεγονότα «περιστατικά», πράγμα το οποίο προϋποθέτει μια σημασία και εκτίμηση της ζωής, μια «φιλοσοφία» ή μια πίστη, έστω και στοιχειώδη ή ασυνείδητη. Με το να παίρνουμε θέση γενικώς απέναντι στη ζωή, συνήθως οδηγούμαστε στα ίδια λάθη τα οποία κάνουμε και στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους. Η ίδια προσωπική αλαζονική βούληση προσπαθεί συνεχώς να επικρατήσει απέναντι στη φύση, να επαναστατήσει εναντίον περιστατικών της ζωής και εναντίον του προορισμού της. Αλλά η φύση και η μοίρα δεν μπορούν να χλευασθούν. Υπάρχει στον κόσμο, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίον την εκλαμβάνουμε, ένας βασικός νόμος αρμονίας, ισορροπίας, αντιστάθμισης κάθε δράση προκαλεί μια αντίδραση και κάθε παραβίαση της αρμονίας και της ισορροπίας επανέρχεται σαν βλήμα εναντίον εκείνου που την παραβαίνει. Είναι επομένως απαραίτητο να συγκρατούμε την επαναστατικότητα μας και να μάθουμε να ζούμε αρμονικά και διατηρώντας ισορροπία με τη ζωή. Αυτή είναι «η βούληση που πράττει το καλό» και διαφέρει από την «καλή βούληση». Στην καλή βούληση η έμφαση τίθεται επί της καλοσύνης. Είναι μια φιλανθρωπική στάση και διάθεση εναντίον των άλλων. Η καλή βούληση (θέληση), αποτελεί την προϋπόθεση της αμοιβαίας κατανόησης, το μέσο για την επίλυση ανθρωπίνων προβλημάτων δημιουργεί ορθές σχέσεις, εκφράζεται στη συνεργατικότητα και έχει ονομασθεί «η δραστήρια αρχή της ειρήνης». Στη «βούληση που πράττει το καλό» η έμφαση τίθεται επί της βούλησης. Αποτελεί αυτή τη ισχυρή αποφασιστικότητα να οδηγήσει προς το θρίαμβο, επομένως είναι θετική, δραστήρια, δυναμική. Είναι -κατά το μέτρο κατά το οποίο μια ανθρώπινη ύπαρξη μπορεί να την αναγνωρίσει και να την εκδηλώσει- μια έκφραση «της Βούλησης του Όλου, της Θείας Βούλησης». |
Η Σχέση της Βούλησής μας προς Εκείνη των Άλλων Εγωπάθεια, αφ’ ετέρου είναι το αποτέλεσμα της βασικής επιθυμίας για αυτοσυντήρηση και αυτοπεποίθηση, απόρροια της επιθυμίας για κατοχή και επικράτηση και ως τέτοια αντιμετωπίζει συνεχώς εμπόδια, τα οποία εμποδίζουν την ικανοποίηση, δημιουργεί επιθετικότητα και παραβάσεις, την τάση να καταστρέφει ό,τι παρεμποδίζει τη διατήρηση των επιθυμητών αντικειμένων. Η εγωπάθεια είναι έμφυτη στον άνθρωπο και πάντοτε υπήρχε αλλά σήμερα περιλαμβάνει περισσότερο έντονους και επικίνδυνους τύπους, γιατί η σύγχρονη ζωή παρέχει ισχυρότερα ερεθίσματα, λιγότερους περιορισμούς και περισσότερο ισχυρά όργανα καταστροφής. Ο έλεγχος της εγωπάθειας δεν είναι μόνο ηθικά επείγουσα ανάγκη, είναι μια ανάγκη για την κοινωνική ασφάλεια. Ένα άλλο εμπόδιο είναι η έλλειψη κατανόησης των άλλων. Είμαστε εύκολα επιρρεπείς στο ζήτημα της μη κατανόησης εκείνων, οι οποίοι είναι διαφορετικής φυλής, εθνικότητος ή κοινωνικής τάξης, εκείνων, οι οποίοι ανήκουν σε διαφορετική θρησκεία, διαφορετικό πολιτικό κόμμα κλπ. Αλλά συχνά δεν είναι μικρότερη η έλλειψη κατανόησης προς εκείνους οι οποίοι βρίσκονται κοντά μας και αγαπάμε. Δυστυχώς η προσωπική αγάπη δεν δημιουργεί αμοιβαία κατανόηση -όπως μερικοί πιστεύουν-. Πολλές φορές είμαστε σε θέση, να παρατηρήσουμε το θλιβερό θέαμα των ανθρώπων, που αγαπούν ο ένας τον άλλον με ειλικρίνεια αλλά αδυνατούν να κατανοήσουν ή να εκτιμήσουν τις ζωτικές ανάγκες εκείνου που αγαπούν (σύζυγος, παιδί, ή γονιός) και με τον τρόπο αυτό ταράσσεται, ή ακόμη και καταστρέφεται και η ζωή τους. Πως είναι δυνατόν να αποφευχθεί κάτι τέτοιο; Μέσω της θέλησης για κατανόηση. Για την πραγματική κατανόηση, πρέπει αν θέλουμε να κάνουμε την απαραίτητη προπαρασκευή και να αναπτύξουμε εντός μας την ειδική λειτουργία, η οποία λέγεται εμπάθεια. (EMPATHY). Η προπαρασκευή περιλαμβάνει την απόκτηση μιας επαρκούς γνώσης ψυχολογίας, γενικής και ειδικής, η οποία περικλείει: Τα μέσα για την απόκτηση αυτής της γνώσεως είναι: β) Η επίγνωση των ανθρωπίνων προσωπικοτήτων, η οποία δίνεται από πρωταρχικά δοκίμια και άλλα κείμενα όπως: βιογραφίες, ημερολόγια και επιστολές διαφόρων τύπων ανθρώπων-ανδρών, γυναικών, αγίων, επιστημόνων, αρχαίων, και σύγχρονων, ανατολικών και δυτικών. Μεταξύ των πλέον χρήσιμων για το σκοπό αυτών αναφέρουμε, τυχαία εκείνα τα οποία έχουν γραφτεί για ή από του Μάρκου Αυρήλιου, Αγίου (Ιερού) Αυγουστίνου, Πετράρχου, Μονταίν (Μονταίνιου), Αγίας Τερέζας, Ρουσσώ, Μαντζίνι, Έμερσον, Λίνκολ, Αμιέλ, Ραμακρίσνα, Τολστόι, Ραμπιντρανάθ Ταγκόρε, Αντρέ Καμ, Κέϊσιρλιγκ, Βάγκνερ, Ελένη Κέλλερ, Γιούγκ. Πολύ βοηθητικά είναι επίσης τα καλά ψυχολογικά λογοτεχνήματα (μυθιστορήματα) όπως εκείνα που εγράφησαν από τους τον Ντίκενς, Μπαλζάκ, Τολστόι, Μανζόνι, Ρομέν, Ρολλάν. Οι βιογραφίες και οι νουβέλες της σημερινής εποχής δεν εξυπηρετούν γιατί γενικώς ασχολούνται ή δίνουν έμφαση μόνον επί των κατωτέρων, σκοτεινών φάσεων της ανθρώπινης φύσης, πολλές από αυτές διακατέχονται από άγχος, απελπισία με αίσθημα απαισιοδοξίας, ή πικρίας και εξέγερσης. Επομένως παρέχουν μια μονομερή και σκοτεινή εικόνα της ανθρώπινη φύσης. Μεταξύ των λίγων εξαιρέσεων μπορούμε να αναφέρουμε τα μνημόνια του Γιούγκ, Όνειρα, Σκέψεις και νουβέλες υπό του Berman Hesse, Pearl Buck και Priestley. γ) Η ανάπτυξη και η χρησιμοποίηση της εμπάθειας (Φανταστική προβολή της συνείδησης κάποιου σε μια άλλη ύπαρξη-Webster). Η πρώτη απαίτηση προς το σκοπό αυτό είναι μια στάση απρόσωπη και λήθης του εγώ μας. Αυτό επιτυγχάνεται με το αφήνουμε να διαπεράσει τον εαυτό μας ή δραστήρια να εγερθεί, από ένα αμέριστο ενδιαφέρον προς το πρόσωπο το οποίο επιθυμούμε να κατανοήσουμε. Ας τον ή την πλησιάσουμε με συμπάθεια, ακόμη και με θαυμασμό, ως ύπαρξη ανθρώπινη και έτσι να δημιουργήσουμε μια βαθειά εσωτερική σχέση. Μετά, ας αυξήσουμε αυτή την επαφή μέχρις ότου καταστή πρώτον μια ζωτική επαφή και μετά μια ταυτοποίηση. Ας φανταστούμε, προς στιγμή ότι είμαστε αυτό το πρόσωπο. Ας αντιληφθούμε τον εαυτόν μας σε διάφορες συνθήκες και ας προκαλέσουμε τις πνευματικές και συναισθηματικές του αντιδράσεις προς αυτά. Αυτή η εμπάθεια είναι δυνατή εκ του γεγονότος της βασικής ομοιότητας της ανθρώπινης φύσης παρά τις εξωτερικές, ατομικές και ομαδικές διαφορές. Σε κάθε έναν από εμάς ενυπάρχουν δυνητικώς πάντα τα στοιχεία και οι ιδιότητες της ανθρώπινης ύπαρξης, το σπέρμα όλων των αρετών και των κακιών. Στον καθένα από εμάς υπάρχει μία λανθάνουσα κατάσταση και η εγκληματικότητα και η αγιότητα, ή ο ηρωισμός. Όλα εξαρτώνται από τη διαφορετική ανάπτυξη, εκτίμηση, εκλογή και έλεγχο. Απόσπασμα από το βιβλίο: “ΒΑΣΙΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑΙ ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΕΩΣ”, του οποίου, η μετάφραση & έκδοση πραγματοποιήθηκε το 1969 από τον κ.Τριαντάφυλλο Τριανταφύλλου. Τον ευχαριστούμε θερμά για την ευγενική παραχώρηση του αποσπάσματος, προς δημοσίευση. Μεταφορά καθαρεύουσας σε δημοτική: solon.org.gr |