Το Διεθνές Επιστημονικό Συμβούλιο που εδρεύει στο Παρίσι ζήτησε μια προσέγγιση «μεγάλης επιστήμης» για να επιταχυνθεί η απαράδεκτα αργή πρόοδος προς την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.- ( Οι στόχοι για την βιώσιμη ανάπτυξη είναι μία δέσμη 17 στόχων που αφορά την μελλοντική διεθνή ανάπτυξη. Υιοθετήθηκαν στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 κατά τη 70η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελούν μία συλλογική προσπάθεια για ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και έναν υγιή πλανήτη. Βικιπαίδεια) «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη δράσης», ανέφερε στο φόρουμ ανώτατου επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη την περασμένη εβδομάδα (10 – 19 Ιουλίου 2023).
Το Συμβούλιο προτείνει ότι μια προσέγγιση «μεγάλης επιστήμης» θα πρέπει να εφαρμοστεί ευρέως και σε τοπικό επίπεδο για ταχεία επίδραση –ειδικά στον Παγκόσμιο Νότο– και θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα νέο μοντέλο χρηματοδότησης που ξεπερνά τα τρέχοντα εθνικά συστήματα χρηματοδότησης της επιστήμης, σε μια νέα έκθεση που εξέδωσε με τίτλο Ανατρέπωντας το Επιστημονικό μοντέλο: Ένας οδικός χάρτης για επιστημονικές αποστολές προς τη βιωσιμότητα .
«Μια παγκόσμια συλλογική επένδυση 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ ετησίως, που δεν είναι καν το 1% των παγκόσμιων ετήσιων επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης, θα επιτάχυνε σημαντικά την πρόοδο προς την υλοποίηση της Ατζέντας του 2030», ανέφερε η έκθεση.
Η έκθεση εκπονήθηκε από μια παγκόσμια επιτροπή του Διεθνούς Συμβουλίου Επιστημών (ISC), υπό την προεδρία της Helen Clark, πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας, και της πρώην γενικής διευθύντριας της UNESCO Irina Bokova. Το Συμβούλιο είναι μια διεθνής ΜΚΟ που ενώνει επιστημονικούς φορείς σε όλες τις κοινωνικές και φυσικές επιστήμες.
Με επτά χρόνια να απομένουν για την Ατζέντα του ΟΗΕ 2030, μόνο το 12% των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης βρίσκεται σε καλό δρόμο. Η πρόοδος είναι αδύναμη για τους μισούς στόχους και ο κόσμος έχει σταματήσει ή έχει αντιστραφεί σε περισσότερο από το 30% των ΣΒΑ, λέει ο ΟΗΕ.
«Η πρόοδος στους ΣΒΑ και στην Ατζέντα του 2030 είναι απαράδεκτα αργή. Υπάρχουν πολλοί πολιτικοί λόγοι, λόγοι τακτικής και παρουσίασης για τους οποίους συμβαίνει αυτό, αλλά είναι επίσης σαφές ότι η επιστήμη θα μπορούσε να παίξει πολύ ισχυρότερο ρόλο», γράφουν οι Clark και Bokova στον πρόλογο της έκθεσης .
Το Συμβούλιο αποκαλεί τις νέες προσεγγίσεις για την εξάσκηση της επιστήμης «επιστήμη αποστολής για την αειφορία»: «Εστιασμένες σε λύσεις, χρονικά περιορισμένες, ουσιαστικές σε κλίμακα και φιλόδοξες ως προς τον επιδιωκόμενο αντίκτυπο, αυτή η προσέγγιση υπογραμμίζει την ανάγκη άμεσης συνεργασίας της επιστήμης με την κοινωνία, με εκείνους που παράγουν πολιτική δράση στις χώρες, με την κοινωνία των πολιτών, με χρηματοδότες, με τον ιδιωτικό τομέα και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς – με στόχο τον συν-σχεδιασμό και τη συν-υλοποίηση παρεμβάσεων που οδηγούν σε επείγουσα δράση σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο».
Αύξηση των επενδύσεων στην επιστήμη – ΟΗΕ
Επίσημη επικύρωση της έκθεσης έρχεται, στη συνέχεια, από τον Πρέσβη Csaba Krösi, σημερινό πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο οποίος την καλωσόρισε και είπε ότι ανυπομονούσε να δει τις αποστολές του Συμβουλίου να δίνουν λύσεις επί τόπου.
Παρόμοιο κάλεσμα με αυτό του Διεθνούς Επιστημονικού Συμβουλίου απηύθυνε η Maria-Francesca Spatolisano, βοηθός γενικός γραμματέας για συντονισμό πολιτικής και διυπηρεσιακές υποθέσεις στο Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών.
Για να επιταχυνθεί η επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι επενδύσεις στην επιστήμη και την τεχνολογία πρέπει να αυξηθούν, μαζί με τη μεταφορά γνώσης από τον Βορρά στον Νότο και μέσω της συνεργασίας Νότου-Νότου, είπε στην εναρκτήρια ομιλία της στο Παγκόσμιο Φόρουμ της Πρωτοβουλίας Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΟΗΕ στις 17 Ιουλίου.
Όπως και το Συμβούλιο, διοργάνωσε παράπλευρη εκδήλωση στο Πολιτικό Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη 2023 , που συγκλήθηκε από τις 10 έως τις 19 Ιουλίου για να υποστηρίξει την ενδιάμεση αναθεώρηση των ΣΒΑ και τη Σύνοδο Κορυφής ΣΒΑ 2023 τον Σεπτέμβριο.
Η πρόοδος προς τους ΣΒΑ ήταν άνιση, αλλά οι πρόσφατες πολλαπλές και στενά αλληλένδετες κρίσεις – συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας COVID-19, της εντεινόμενης κλιματικής αλλαγής, της κρίσης βιοποικιλότητας, των αυξανόμενων ανισοτήτων, των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και της κοινωνικής αναταραχής – «μας άφησαν αναμφισβήτητα εκτός πορείας για την επίτευξη αυτών των στόχων », είπε η Spatolisano.
«Με μόλις επτά χρόνια απομένουν για να γίνουν πραγματικότητα οι ΣΒΑ, η καλή χρήση της επιστημονικής γνώσης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας είναι απαραίτητη». Ειδικότερα, απαιτείται επιστήμη της βιωσιμότητας που βασίζεται σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, σε μια προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων, συνέχισε η Spatolisano.
Χρειάζονταν πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις από τις επιστημονικές και μηχανολογικές κοινότητες, τις κυβερνήσεις και άλλους φορείς χρηματοδότησης, «συμπεριλαμβανομένης της γεφύρωσης της εξαιρετικά άνισης παγκόσμιας κατανομής της επιστημονικής ικανότητας και της πρόσβασης στη γνώση.
«Είναι ανησυχητικό ότι πάνω από το 60% της συνολικής επιστημονικής βιβλιογραφίας και το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας και ανάπτυξης πραγματοποιούνται σε χώρες υψηλού εισοδήματος», είπε. Χρειάζεται πολύ περισσότερη μεταφορά γνώσης ώστε κάθε χώρα να έχει την επιστήμη και την τεχνολογία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις προτεραιότητές της.
Ανατρέποντας το Επιστημονικό Μοντέλο
Ο Sir Peter Gluckman, ένας διεθνώς αναγνωρισμένος βιοϊατρικός επιστήμονας από τη Νέα Ζηλανδία και πρόεδρος του Διεθνούς Επιστημονικού Συμβουλίου, είπε ότι η απογοητευτική πρόοδος στους ΣΒΑ δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί από τον COVID-19 και τη σύγκρουση.
«Υπάρχει ένα προφανές χάσμα μεταξύ των λέξεων και των πράξεων», είπε σε μια ανακοίνωση των μέσων ενημέρωσης στις 18 Ιουλίου από το Πανεπιστήμιο του Όκλαντ, όπου είναι επικεφαλής του Koi Tu: The Center for Informed Futures.
«Υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των αξιολογήσεων τεχνικού κινδύνου και του τρόπου με τον οποίο αντιδρούν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι πολιτικοί. Το έχουμε δει σχεδόν σε κάθε πτυχή της ατζέντας – από την κλιματική αλλαγή μέχρι ζητήματα ψυχικής υγείας. Πρέπει να κλείσουμε αυτό το χάσμα».
Ο Clark και ο Bokova γράφουν στην έκθεση “Ανατρέποντας το Επιστημονικό Μοντέλο” ότι το Διεθνές Επιστημονικό Συμβούλιο διερεύνησε προηγουμένως το γιατί η επιστήμη δεν συνεισφέρει περισσότερο, μέσω μιας ευρείας συμβουλευτικής διαδικασίας, και σε μια έκθεση με τίτλο “Αποδεσμεύοντας την Επιστήμη” είπαν : «Το Συμβούλιο τόνισε την ανάγκη για νέους τρόπους επιστήμης, κάνοντας τη γνώση ενεργή, λιγότερο σιωπηλή και αληθινά συνδεδεμένη με τους ενδιαφερόμενους».
Η επακόλουθη αναγνώριση από την επιστημονική κοινότητα της ανάγκης για διαρθρωτικές αλλαγές για να γίνει η επιστήμη πιο δραστική, ώθησε το Συμβούλιο να ιδρύσει την Παγκόσμια Επιτροπή για τις Επιστημονικές Αποστολές για την Αειφορία το 2021, στην οποία προεδρεύουν οι Clark και Bokova.
Η επιτροπή συμφώνησε με ττην έκθεση “Αποδεσμεύοντας την Επιστήμη” σχετικά με την «αναγκαιότητα και την επείγουσα ανάγκη ανάπτυξης μιας νέας προσέγγισης χρηματοδότησης. Αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο διακρατικές όσο και εθνικές προσπάθειες για την υποστήριξη δραστικής και αφοσιωμένης έρευνας που ξεπερνά τους περιορισμούς των μοντέλων χρηματοδότησης που βασίζονται κυρίως σε εθνικό επίπεδο που ισχύουν επί του παρόντος», γράφουν.
«Επιπλέον, εκτός και αν οι χρηματοδότες αποδεχτούν την ανάγκη να μετασχηματίσουν τα χρηματοδοτικά τους μέσα για την προώθηση της διεπιστημονικής έρευνας με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων, η επιστήμη θα συνεχίσει να είναι λιγότερο εκμεταλλεύσιμη στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της Ατζέντας 2030».
Σύμφωνα με τους Clark και Bokova, η επιτροπή αναζήτησε πρακτικές λύσεις. Προσδιόρισε «μια μακροπρόθεσμη ανάγκη για μια παγκόσμια διεπιστημονική ερευνητική διαδικασία που φέρνει τις κοινότητες, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και την επιστήμη κοντά και πέρα από τα παγκόσμια χάσματα».
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για άμεση δράση, η Επιτροπή προτείνει επίσης πιλοτικές δραστηριότητες για να καταδειχθεί η αξία και η ανάγκη μιας προσέγγισης «μεγάλης επιστήμης», η οποία θα εφαρμοστεί σε τοπικό επίπεδο.
«Ακριβώς όπως η παγκόσμια κοινότητα έχει χρησιμοποιήσει προσεγγίσεις «μεγάλης επιστήμης» για την κατασκευή υποδομών όπως το CERN και η Συστοιχία Τετραγωνικού Χιλιόμετρου, μια παρόμοια νοοτροπία θα πρέπει να εφαρμοστεί, ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων βιώσιμης ανάπτυξης».
Τα βασικά μηνύματα του Συμβουλίου
Το “Ανατρέποντας το Επιστημονικό Μοντέλο” προσφέρει 10 βασικά μηνύματα. Το πρώτο είναι να χρηματοδοτήσουμε και να αναλάβουμε την επιστήμη για τους Στόχους Βιωσ. Αναπτ. με διαφορετικό τρόπο.
Δεύτερον: «Αυτό απαιτεί έναν πρόσθετο μηχανισμό πέρα από το παραδοσιακό επιστημονικό μοντέλο, το οποίο χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από έντονο ανταγωνισμό, απουσία σχέσεων εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και περιορισμένη επιστημονική χρηματοδότηση. Προτείνουμε ένα μοντέλο που ενθαρρύνει την επιστήμη να καλύψει άμεσα τις κοινωνικές ανάγκες», αναφέρει η έκθεση.
«Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συνδημιουργία γνώσης και την εξεύρεση λύσεων προσαρμοσμένων στα περίπλοκα ζητήματα βιωσιμότητας που προσδιορίζονται τόσο από τοπικούς όσο και από παγκόσμιους ενδιαφερόμενους φορείς. Η επιτροπή υποστηρίζει ότι ο από κοινού σχεδιασμός της έρευνας και της δράσης θα είναι η τυπική πρακτική στην επιστήμη της βιωσιμότητας. Αυτή η προσέγγιση απαιτεί μια περιεκτική συνεργασία μεταξύ ενός ευρέος φάσματος ενδιαφερομένων, καθιστώντας την τον νέο κανόνα».
Τρίτον, ο νέος μηχανισμός είναι η επιστήμη που καθοδηγείται από τον στόχο. Αν και είναι επειγόντως απαραίτητο, η επιστήμη της βιωσιμότητας πρέπει να «αγκιστρωθεί έντονα στην προώθηση νέων θεωριών, μεθόδων και θεμελιωδών νέων εννοιών». Αυτό θα απαιτούσε συνεχείς επενδύσεις στις βασικές επιστήμες, τόσο ως επιστημονικές όσο και ως διεπιστημονικές προσεγγίσεις και με έμφαση στα πρακτικά αποτελέσματα.
Τέταρτον, η επιτροπή ζητά «ένα νέο μοντέλο για την κλιμάκωση των επενδύσεων στην επιστήμη για να υποστηρίξει σθεναρά και βιώσιμα τη διεπιστημονική και δεσμευμένη αποστολή επιστήμης για τη βιωσιμότητα, με τη δυνατότητα να οδηγήσει σε περιεκτική, διαγενεακή ευημερία τόσο των ανθρώπων όσο και των πλανητικών μας συστημάτων υποστήριξης ζωής». .
Έχοντας υποστηρίξει μεγάλες επιστημονικές προσεγγίσεις στη βασική επιστήμη και τις υποδομές, ήρθε η ώρα για την παγκόσμια κοινότητα να επενδύσει στην ανθρώπινη υποδομή. Εδώ, προτείνει μια παγκόσμια συλλογική επένδυση 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ ετησίως.
Πέμπτον, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι χρηματοδότες φιλανθρωπικής επιστήμης καλούνται να επανασχεδιάσουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με τον επιστημονικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών, για να κινητοποιήσουν την επιστήμη της αποστολής γύρω από δημιουργικές λύσεις. Έκτον, καλεί τους οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών και τους χρηματοδότες «να υποστηρίξουν και να ενσωματώσουν την αποστολή και τη διεπιστημονική επιστήμη ως ένα φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό πλαίσιο δράσης».
Έβδομο, η Επιτροπή καλεί τις χώρες και το πολυμερές σύστημα να αναπτύξουν διαδικασίες για την επιτάχυνση της απορρόφησης της γνώσης που μπορεί να γίνει πράξη για την ενημέρωση της πολιτικής και την ενσωμάτωσή της στη λήψη αποφάσεων.
Το όγδοο μήνυμα προτείνει ότι νέες μορφές επιστήμης θα μπορούσαν να επιτευχθούν μέσω «ένα δίκτυο περιφερειακών κόμβων βιωσιμότητας που θα είναι σε θέση να εντοπίσει και να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις επειγόντως και σε κλίμακα». Με αρκετή χρηματοδότηση και χρόνο, οι κόμβοι θα διασφάλιζαν ότι η επιστήμη της βιωσιμότητας είναι «κατάλληλη για το σκοπό, χωρίς αποκλεισμούς και με γνώμονα τα αποτελέσματα».
Το μήνυμα εννέα συνιστά την «επείγουσα υποστήριξη πιλοτικών έργων για να καταδειχθεί η εγκυρότητα και η αποτελεσματικότητα αυτού του νέου παραδείγματος για την παγκόσμια επιστήμη», ενώ το τελικό μήνυμα λέει ότι οι προτάσεις της επιτροπής πρέπει «να θεωρηθούν ως εξέλιξη της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας με χρήση παραδοσιακών μεθόδων, ανταποκρινόμενη στην κρίσιμη ανάγκη για μια νέα, επί του παρόντος μη αναγνωρισμένη και σε μεγάλο βαθμό μη χρηματοδοτούμενη μέθοδο παραγωγής πρακτικών γνώσεων».
Δεν αποτελεί απειλή για την παραδοσιακή επιστήμη
Ο Peter Gluckman, τόνισε ότι ένας διαφορετικός τρόπος επιστήμης χρειάζεται τις δικές του θεσμικές ρυθμίσεις, στη δήλωση του Πανεπιστημίου του Όκλαντ.
«Αυτό δεν είναι εις βάρος της παραδοσιακής επιστήμης, η οποία μας χρειάζεται. Αλλά χρειαζόμαστε πρακτική γνώση που εφαρμόζεται τώρα και αυτό απαιτεί έναν πολύ διαφορετικό τρόπο χρηματοδότησης και επιστήμης».
Λέει ότι ενώ η επιστήμη είναι μια παγκόσμια δραστηριότητα, το μεγαλύτερο μέρος της επιστήμης χρηματοδοτείται σε εθνικό επίπεδο και λιγότερο από το 2% του παγκόσμιου προϋπολογισμού για την έρευνα πηγαίνει σε διακρατική δραστηριότητα.
«Η παγκόσμια κοινότητα μπορεί να βρει δισεκατομμύρια για μια «μεγάλη επιστημονική» προσέγγιση για την κατασκευή τηλεσκοπίων. Γιατί δεν μπορεί να βρει ένα δισεκατομμύριο για να χρηματοδοτήσει το είδος της έρευνας και να δεσμεύσει σωστά τις κοινότητες και τους ενδιαφερόμενους φορείς που χρειάζονται απεγνωσμένα για την αντιμετώπιση πολύπλοκων, κακών προβλημάτων;» ρωτάει.
«Ο κόσμος πρέπει να χρησιμοποιήσει την επιστήμη πιο σοφά και να δημιουργήσει συστήματα για να το κάνει, διαφορετικά οι φιλοδοξίες του 2015 θα αντικαθίστανται όλο και περισσότερο από την απόγνωση. Η εργασία με την επιστήμη μπορεί να μας μετατοπίσει προς ένα πιο αισιόδοξο μέλλον», λέει ο Gluckman.
πηγή : Univercity World News
Η Karen MacGregor είναι μια από τις ιδρυτικές συντάκτριες του University World News . Είναι πρώην ξένη συντάκτρια των Times Higher Education και για 10 χρόνια έγραφε για τις ειδήσεις και τις τρέχουσες υποθέσεις της Νότιας Αφρικής για μια σειρά εκδόσεων, όπως οι Newsweek (Νέα Υόρκη), The Sunday Times (Λονδίνο), The Independent (Λονδίνο) και The Globe. και Mail (Τορόντο). Η MacGregor, που είναι νοτιοαφρικανικής καταγωγής, είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στις Διεθνείς Σχέσεις από το Πανεπιστήμιο του Κεντ, Ηνωμένο Βασίλειο.
