Η ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ (‘B Mέρος) (του Γιάννη Ζήση)

Οι θετικοί καθοριστικοί συντελεστές σε αυτή τη νέα κρίση 
Ας δούμε όμως τώρα τι ακριβώς θα μπορούσε να  είναι το θετικό στην σημερινή εποχή, να δούμε και τους θετικούς καθοριστικούς συντελεστές σημειώνοντας βέβαια ότι το διαδίκτυο προηγουμένως παρουσιάστηκε σαν ένας παράγοντας αβεβαιότητας για την πολωτική δυναμική που θα αναπτυχθεί στο μέλλον μπροστά στην κρίση και την ολοκλήρωση της.

1) Εδώ λοιπόν θεωρούμε ότι πρώτον ότι έχει αναπτυχθεί μια ημιτελής νέα κουλτούρα ζωής και σχέσεων σε επίπεδο ατομικό αλλά και σε επίπεδο σχέσεων των λαών. Στο δεύτερο θα λέγαμε ίσως λιγότερο. Αυτή η κουλτούρα συνοδεύεται από πολλά κινήματα  ελευθερίας και αυτοπραγμάτωσης. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή είναι ημιτελής και έχει κάποιες βασικές αντιφάσεις, ανθρωπολογικές και στρατηγικές και πολιτισμικές.  Ωστόσο υπάρχει ο θετικός παράγων. 

2) Ο δεύτερος μεγάλος παράγοντας είναι ότι αναδύεται όλο και πιο πολύ η παγκόσμια επικοινωνία παρά τα όσα έχουν διαδραματιστεί μετά από την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και γενικότερα μετά από το 2001 σε σχέση με μια νέα χωριστικότητα με την διαμόρφωση τειχών και με την διαμόρφωση ενός νέου πατερναλισμού που παίρνει τα χαρακτηριστικά ενός αναπτυσσόμενου ολοκληρωτισμού.
Η αναδυόμενη λοιπόν παγκόσμια επικοινωνία είναι ένας θετικός παράγων στην κατεύθυνση άρσης της χωριστικότητας και στην κατεύθυνση της ευρύτερης επικοινωνίας και εδώ συνεισφέρει, καταλυτικά βέβαια, το διαδίκτυο.

3) Ο τρίτος παράγοντας συνδέεται με την σχετικά ολοκληρωμένη ελευθερία όχι υπό την έννοια των ατομικών ελευθεριών αλλά υπό την έννοια της ελευθερίας από αυταπάτες μέσα στην οποία καλούνται οι άνθρωποι να επιλέξουν το μέλλον, οι άνθρωποι, οι κοινωνίες και η ανθρωπότητα. Υπάρχει αρκετή ελευθερία σαν κληρονομιά όλης αυτής της Μεταπολεμικής κατάστασης, κυρίως βιωματικά, η οποία όμως ωστόσο δεν έχει αξιοποιηθεί. Έτσι λοιπόν υπάρχει επίσης ολοκληρωμένη ευκαιρία αλλά και η  εμπειρία. Η εμπειρία του Μεσοπολέμου, του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, του Ψυχρού Πολέμου και της ανταγωνιστικής παγκοσμιοποίησης είναι μια εμπειρία αρκετά ολοκληρωμένη που επιτρέπει πλέον για την ανθρωπότητα να διαμορφώσει ένα αληθινότερο σημείο ισορροπίας στην συνείδηση της για να προβεί σε επιλογή και να πάρει απόφαση.

4) Ο τέταρτος παράγοντας είναι η αποδυνάμωση του κύρους των παλαιών νοοτροπιών, προτύπων και ηγεσιών καθώς λειτουργεί η επικοινωνία αποκαλυπτικά και απογυμνώνει από θαυματοποιούς στο τοπίο ή από παραδοσιακές συνταγές αναδεικνύοντας σαν μέρος του προβλήματος.

5) Τέλος υπάρχει μια ισχυρή πίεση αλλαγών που έρχεται από τον τομέα του περιβάλλοντος, τον τομέα της οικονομίας, τον τομέα των ανθρωπίνων σχέσεων όπως  και τον τομέα της επικοινωνίας και της εκπαίδευσης. Αυτή η ισχυρή πίεση των αλλαγών μαζί με την αποδυνάμωση του κύρους και της γοητείας που αναφέραμε πριν, που αναφέρεται σε όλες όχι μόνο τις πολιτικές ηγεσίες, αποτελεί παράγοντα αλλαγής προς το καλύτερο που όμως δεν μπορεί να εκτιμηθεί ποσοτικά και ποιοτικά σε σχέση με την επάρκειά του με όσα αναφέραμε προηγουμένως.

Τι μπορούμε και τι πρέπει να κάνουμε μπροστά σε αυτή την δυναμική που είναι ανοικτή στην έκβασή της.
1) Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καθοριστούν και να καθαριστούν οι διαχωριστικές γραμμές και να αναδειχθεί το πεδίο αναγνωρίσεων, επιλογών και αποφάσεων. Δηλαδή, πρέπει να προβούμε ξανά σε μια αναγνώριση του εγγύτερου παρελθόντος, του κύκλου των ιδεών και των αξιών της επίκαιρης δυναμικής, να αναγνωρίσουμε για παράδειγμα το πόσο είμαστε δέσμιοι μιας πολιτικής ή μιας κατάστασης γενικότερα φόβου και όχι μόνο απλά πολιτικής. Να αναγνωρίσουμε τις μορφές του ολοκληρωτισμού όχι μόνο στο πολιτικό πεδίο αλλά γενικότερα και να τις αντιμετωπίσουμε. Να αναγνωρίσουμε και τελικά να επιλέξουμε και να αποφασίσουμε για ένα κόσμο ελευθερίας, μερισμού, αμοιβαίας ωφελιμότητας και ορθών ανθρώπινων σχέσεων.
Αυτό σημαίνει μια συστηματική διαπραγμάτευση γύρω και έναν διάλογο, γύρω από αυτές τις βασικές έννοιες, τις αρχές και τις διαχωριστικές γραμμές, τόσο σε εξειδικευμένο και συνθετικό επίπεδο όσο και σε μια πλατιά προσέγγιση για κάθε άνθρωπο και για κάθε κατάσταση. Αυτό είναι το πρώτο μας μέτωπο.

2) Το δεύτερο μέτωπο συνίσταται στην ανάγκη να δημιουργηθεί ο μεταβατικός σχεδιασμός θέτοντας ένα όραμα ελευθερίας, σύνθεσης, καλής θέλησης και σωστών σχέσεων ή δικαιοσύνης. Δεν γινόμαστε άμεσα αποτελεσματικοί. Πρέπει να διαμορφώσουμε και τον δρόμο για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων και των αξιών και αυτό πρέπει να γίνει με όρους υψηλών προδιαγραφών στην πολιτική πράξης και αλλαγής,  δηλαδή στην εξελικτική δυναμική των πραγμάτων όπου η αλλαγή και η πράξη είναι καθοριστικοί παράγοντες ή  η ίδια πράξη της αλλαγής.
Γι’ αυτό χρειάζεται ένα Σχέδιο ανοικτό χωρίς στοιχεία ολοκληρωτισμού αλλά και επινοητικά αποτελεσματικό.

3) Το τρίτο μέτωπο συνδέεται με την ανάδειξη και την ανάπτυξη στελεχιακών παραγόντων, λειτουργών και μεντόρων διεθνούς δυναμικής καλής συνεργατικής θέλησης. Δηλαδή να εντοπιστούν αμοιβαία οι παράγοντες και να αναγνωριστούν στις γραμμές της καλής θέλησης και της συνεργασίας ώστε να υπάρξει μια επάρκεια αποτελεσματική στην οργάνωση για ένα καλύτερο μέλλον.

4) Στον βαθμό λοιπόν που θα υπάρξει η διάκριση των επιλογών, ο σχεδιασμός των αλλαγών και η στελεχιακή ομαδική ποιότητα και οργάνωση ανοίγει ο δρόμος για ένα τέταρτο μέτωπο, είναι το μέτωπο των συντονισμένων παρεμβάσεων και της ευρύτερης αξιοποίησης της παγκοσμιοποιημένης επικοινωνίας.

5) Αυτό πρέπει να συνοδευτεί με την πέμπτη ανάγκη, την ανάγκη να αναπτυχθεί μια πλατιά επίκληση. Δηλαδή οι ίδιες οι κοινωνίες, οι ίδιοι οι άνθρωποι να ξεπεράσουν την συγχυτικότητα της εποχής, να ξεπεράσουν τον αποπροσανατολισμό και την οπισθοδρομική πίεση ως τοποθέτηση απέναντι στα προβλήματα και να εκφράσουν την επίκληση τους για το νέο, την αναγνώριση του νέου και την συμμετοχή σε αυτό.

Αν αυτά τα πέντε πράγματα συμβούν μετά θα μπορέσουν να ακολουθήσουν πιο ολοκληρωμένες πολιτικές καλυτέρευσης και λύσης των προβλημάτων οι οποίες και θα εμπεδώσουν σε βάθος τον αναπροσανατολισμό της ανθρωπότητας και του ανθρώπινου παράγοντα στον πλανήτη και τον πολιτισμό.
Μ’ αυτές λοιπόν τις δεκαεπτά επισημάνσεις για τα εναπομένοντα περίπου 15 χρόνια μέσα στα όρια της περιβαλλοντικής κρίσης και του αναντίστρεπτού της, μέσα στα όρια της γεωπολιτικής και γεωοικονομικής κρίσης και της κορύφωσής της, μέσα στα όρια βέβαια μιας νέας προοπτικής και μιας νέας καθοριστικής απόφασης, μπορούμε να πούμε ότι διαμορφώνεται η ευθύνη του καθενός μας, η ευθύνη για την ανάδειξη μιας θέλησης και για την εκπλήρωση μιας σκοποθεσίας, για μια νέα δηλαδή αυτοπραγμάτωση σε ατομικό, ομαδικό, συλλογικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Πιστεύουμε ότι αυτά τα σημεία αποτελούν μια βάση για έναν ευρύτερο διάλογο στην διαμόρφωση μιας κιβωτού αυτοπραγμάτωσης και αναπροσανατολισμού. 
Σε κάποιον από αυτούς τους παράγοντες που προαναφέραμε όπως για παράδειγμα στην περιβαλλοντική πίεση, διακινδύνευση και καταστροφή μπορούν να συμπεριληφθούν πολλοί παράγοντες όπως παράδειγμα η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας και της γενετικής μηχανικής, η ανάπτυξη της νανοτεχνολογίας και της νανομηχανικής και μια σειρά από αναπτύξεις, όπου όπως και στο διαδίκτυο απαιτείται μια κυβερνοηθική. Ανάλογα χρειάζεται μια βιοηθική,  μια νάνο ή τεχνοηθική ευρύτερα.

Μπορούν να μπουν δηλαδή πολλοί επιμέρους τομείς και προβληματισμοί και να ανοίξουν το πλαίσιο της συζήτησης σε εξειδίκευση. Ωστόσο κρατάμε την για λόγους λειτουργικούς αυτή την αρχική απλούστευση των αξόνων του προβλήματος, της όποιας θετικής δυναμικής που υπάρχει αλλά και των βασικών αναγκών και παρεμβάσεων που πρέπει να γίνουν. 
Καθώς λοιπόν αυτά τα σημεία απαιτούν έναν εθελοντισμό πλανητικό απαιτούν μια απροκατάληπτη προσέγγιση και ένα πνεύμα υπηρεσίας. Θεωρούμε ότι είναι ζητήματα τα οποία προσφέρονται για ομαδική δουλειά για αναζήτηση συνεργατών και για διαμόρφωση βαθύτερης κατανόησης αλλά και πρακτικής πρότασης. 

Διαβάστε επίσης:
–‘Α Μέρος
–‘Γ Μέρος – Κριτικές παρατηρήσεις για την καταστάλαξη της νέας παγκόσμιας κρίσης

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας