ΣΥΝΘΕΣΗ - ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ (‘A Mέρος) (του Γιάννη Ζήση)

Global - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Global - Σόλων ΜΚΟΠιστεύουμε ότι αυτό το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα ή για την ακρίβεια τα περίπου 15 χρόνια που είναι μπροστά μας θα σημαδέψουν καθοριστικότερα απ’ ότι έχει συμβεί στο παρελθόν το μέλλον για τους εξής λόγους:
   

1) Πρώτον, α) είναι μια περίοδος συνεχιζόμενης δημογραφικής έκρηξης όπου η νεολαία έχει συγκρουόμενα ερεθίσματα τόσο μιας καταναλωτικής διέγερσης και παγκοσμιοποίησης όσο και μιας φονταμενταλιστικής περιχαράκωσης και αντιπαράθεσης χωρίς η καταναλωτική διέγερση να μπορεί να συνυπάρξει με την περιβαλλοντική ανάγκη και με την οικονομική ομαλότητα και χωρίς επίσης η φονταμενταλιστική περιχαράκωση να μπορεί να συνυπάρξει με πραγματικές αξίες και με βαθύτερη κατανόηση της ζωής και των ανθρώπινων σχέσεων.  

Η δημογραφική έκρηξη αυξάνει την υπερθέρμανση της ανθρωπότητας, των κοινωνιών και της ανθρώπινης ζωής, αυξάνει τις τριβές και τις αντιπαραθέσεις και αποτελεί έναν παράγοντα διαμορφωτικό για την μελλοντική πολιτική σκηνή με δεδομένο ότι η δημογραφική έκρηξη δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από την δυναμική της οικονομίας σε συνάρτηση και με τους περιβαλλοντικούς της όρους και μάλιστα καθώς υπάρχουν υπερβολικές ανισότητες, οι οποίες μέσα απ’ αυτή την έκρηξη θα διευρυνθούν.

Αυτή η δημογραφική κλίμακα, η διαδικτυακή επικοινωνία και η περιβαλλοντική πίεση αποτελούν τελείως μοναδικά χαρακτηριστικά της σημερινής εποχής. Οι άλλοι παράγοντες αποτελούν μια συνέχιση του χθες στο σήμερα και το αύριο η οποία όμως επιδεινώνει το τοπίο επειδή ακριβώς έχει στοιχεία αναχρονισμού.

β) Παράλληλα λοιπόν με την δημογραφική έκρηξη που αποτελεί τον πρώτο παράγοντα και στο πλαίσιο αυτού του παράγοντα επίσης πρέπει να συμπεριλάβουμε σαν δεύτερο υποπεδίο την μεγάλη συγκέντρωση ισχύος, με αρκετή διασπορά και με σημεία υπερσυγκέντρωσης όπως και την εντεινόμενη αντιπαράθεση συμφερόντων και τις δύο όψεις του αναχρονισμού. 
Η πρώτη είναι η καθήλωση στις πεπατημένες της ιστορίας από τις λεγόμενες «ρεαλιστικές» προσεγγίσεις που κάθε άλλο παρά έχουν στοιχεία πραγματισμού με την έννοια του ωφελιμισμού, ο οποίος εκ των πραγμάτων πλέον πρέπει να διαπνέεται από μια παγκόσμια προσέγγιση. 
Η δεύτερη περιλαμβάνει σημεία αναχρονισμών σε νοοτροπίες, σε πολιτισμικές ταυτότητες, σε νόμους ακόμη μάλιστα με ισχυρές τέτοιες κατευθύνσεις και στις αναπτυγμένες κοινωνίες σαν να υπάρχει μια οπισθοδρόμηση σε σχέση με τα βήματα που έγιναν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 
Αυτό λοιπόν το ποσοτικό και πολιτικό τοπίο συνιστά τον πρώτο άξονα των προβλημάτων.

2)  Ο δεύτερος άξονας των προβλημάτων συνδέεται με το γεγονός ότι για πρώτη φορά έχουμε μια γενιά, σε πολύ μεγάλη γεωγραφική και αριθμητική κλίμακα της Υδρογείου, καταναλωτικά απελευθερωμένη και διεγερμένη. Ταυτόχρονα  οι τάσεις οι οικονομικές, οι περιβαλλοντικές και οι πολιτικές θα την οδηγήσουν ίσως σε μια ματαίωση σε σχέση με την ανεκπλήρωτη ζήτηση, με δεδομένη την στενότητα χρήματος και τις ανισότητες και με μια παράλληλη κρίση υπερβολής ή κλίμακας όπως θα έλεγαν πολλοί θεωρητικοί της οικονομίας μαζί και με τον Μαρξ. Αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε κραχ και μεγάλη ύφεση τροφοδοτώντας παράλληλα μια αλυσίδα κρίσεων.

3) Ο τρίτος παράγοντας συνδέεται με την οξυμένη προσέγγιση στην ταυτότητα και την ασφάλεια. Είναι  μια βαθιά κρίση στην ελευθερία και στα δικαιώματα όπως και στην συνοχή. Η διχαστικότητα των πολιτικών μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας η έμφαση στην ασφάλεια απ’ αυτούς που αισθάνονται αναπαυόμενοι οικονομικά και χωριστικά στην ταυτότητα τους και η έμφαση στην ταυτότητα και στην αρνητικότητα της σ’ αυτούς που αισθάνονται περιθωριοποιημένοι και αδικημένοι διαμορφώνει μια επίσης νέα κλίμακα κρίσης.

4) Ο τέταρτος παράγοντας συνδέεται με την ύπαρξη μιας γενιάς πολιτικής που αρχικά λειτούργησε με την αισιοδοξία της παγκοσμιοποίησης και της διεθνούς νομιμότητας και κοινότητας υπό το καθεστώς βέβαια της ανταγωνιστικής και υπέρ-συγκεντρωτικής στον πλούτο αγοράς όπου οι θεσμοί δεν είχαν στοιχεία κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτή η γενιά λοιπόν των πολιτικών και των κομμάτων αλλά και των ηγεσιών γενικότερα έχει την κληρονομιά μιας εξουσιαστικής αισιοδοξίας, έχει την υποψία της ηττημένης ισχυρογνωμοσύνης της από τις εξελίξεις και βέβαια διακατέχεται από τον διαχειριστικό φαύλο κύκλο μιας ισχυρής διαφθοράς και πελατειακής στρέβλωσης χωρίς βαθιά γνώση και κατανόηση και χωρίς όραμα και αληθινό πραγματισμό.
 
Ας θυμηθούμε εδώ τα Ευαγγέλια αυτής της αισιοδοξίας με το «τέλος της ιστορίας» και στην συνέχεια τη «σύγκρουση» των πολιτισμών με τον φαύλο κύκλο του παρελθόντος την αναβίωση του φαύλου κύκλου του παρελθόντος και βέβαια την υποκρισία, την θεσμική υποκρισία των ισχυρών συμφερόντων και του ιερατείου τους, όπου ο θεσμός προσποιείται ως δίκαιο και ως πολιτικός μονόδρομος επειδή ακριβώς δεν μπορεί να γίνει ανάσχεση της απληστίας και του έμμεσου ολοκληρωτισμού. Αυτός λοιπόν είναι ο τέταρτος άξονας.

5) Ο πέμπτος άξονας συνδέεται με την περιβαλλοντική πίεση και κρίση η οποία επιβάλλει μια ανασύνταξη της οικονομίας και την επαναδιαπραγμάτευση της. Επιβάλλει επίσης την αναδιαπραγμάτευση της πολιτικής  και του πολιτισμού για όλους και δεν αφήνει περιθώρια δεδομένης της περιβαλλοντικής στενότητας και της καθοριστικότητας της για μακρόπνοες βελτιώσεις.

6) Ο έκτος παράγοντας συνδέεται με το γεγονός ότι δεν υπάρχει το αξιακό, γνωστικό, εποπτικό και ερμηνευτικό υπόβαθρο σε επαρκή, ποιοτική αλλά και πλατιά κλίμακα για να απορροφήσει τις συνέπειες της κρίσης. Αντίθετα υπάρχει ένας αποπροσανατολισμός με κύρια αιχμή την κοινωνία του θεάματος και την  παγκοσμιοποιημένη της διάσταση και με βάση τον ατομικό αποπροσανατολισμό του καθενός που δεν διατίθεται να αναδιαπραγματευτεί τις απόψεις του για την ζωή, τον τρόπο της ζωής του σε σχέση με την αντιμετώπιση της βαθύτερης και της παγκόσμιας ανάγκης. 
 
Υπάρχει μια αδράνεια πολιτισμική και επικοινωνιακή, μια υστέρηση, μια αντίστροφη κατεύθυνση και φυσικά αυτή περιορίζει και την δυνατότητα της δημιουργίας ενός αξιακού και ερμηνευτικού υποβάθρου ικανού να αντιμετωπίσει την κρίση. Οι μνήμες δεν έχουν επεξεργαστεί ορθά και οδηγούν σε οπισθοδρομήσεις και δεν υπάρχει διάθεση για πραγματική αναγνώριση παραγόντων προόδου.

7) Ο έβδομος παράγοντας είναι ότι η εποχή μας είναι διαδικτυακή και παρόλο τον πατερναλισμό των μαζικών μέσων ενημέρωσης δεν ξέρουμε πώς θα αντιδράσει η ανθρωπότητα και η νέα γενιά στην μεταβατική διαδικασία απ’ την κρίση στην αναζήτηση λύσεων. 
Αυτοί λοιπόν οι επτά άξονες αποτελούν τους βασικούς άξονες που διαφοροποιούν, με την συνέργεια τους και την κλίμακα τους παλιότερες κρίσεις από την σημερινή, από την αναδυόμενη και την κατασταλάζουσα κρίση γιατί σίγουρα δεν έχει διαμορφωθεί ολοκληρωμένα το τοπίο της κρίσης.


Διαβάστε επίσης:
Β Μέρος – Οι θετικοί καθοριστικοί συντελεστές σε αυτή τη νέα κρίση 
Γ Μέρος – Κριτικές παρατηρήσεις για την καταστάλαξη της νέας παγκόσμιας κρίσης

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας

 

25 Αυγούστου 2008

Σχετικά άρθρα