Η πρακτική της κατάχρησης δύναμης από πλευράς των Hedge fund, των αυτόκλητων οίκων αξιολόγησης και των πολλών «παραγόντων» της αγοράς εξακολουθεί και μετά τη διάσωσή τους. Αυτήν την περίοδο τζογάρουν εις βάρος του ευρώ εν μέσω αναμενόμενης έκρηξης της ανεργίας στην Ευρώπη για το έτος 2010 και ενός αποδυναμωμένου κράτους πρόνοιας – καθώς η διάσωσή τους εκτροχίασε τα δημοσιονομικά! |
Το προκλητικό είναι ότι το κάνουν αμέσως μετά την πρώτη ανάσα – εικονική ή πραγματική – αποκατάστασης της ρευστότητάς τους. Όσον αφορά για την επιρροή τους στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών τις τελευταίες δεκαετίες ο Πώλ Κρούγκμαν σχολιάζει ότι «η αύξηση της ανισότητας στις ΗΠΑ δεν έχει το αντίστοιχό της πουθενά».[1] Έτσι λοιπόν είμαστε αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση, ειδικά στην πορεία μας, της αναγνώρισης της κοινωνίας, της ποιότητας και του ρόλου της.
Το επίκαιρο αίτημα για ένα νέο Κέυνς Έχουμε δηλαδή μπροστά μας την ανάγκη του να ανατροφοδοτήσουμε τις εξελίξεις τόσο στην αγορά όσο και στην κοινωνία των πολιτικών και της διοίκησης. Στην κοινωνία των πολιτικών και της διοίκησης υπάρχει και ένας πρόσθετος παράγοντας σύγχρονου πολιτικού χρήματος. Το πολιτικό χρήμα είναι ένα σημείο που θέλει ιδιαίτερη προσοχή, και σίγουρα η ρύθμισή του δεν είναι ακριβώς μόνο θεσμική. Απαιτούνται πρόσθετα τόσο πρακτικές διαφάνειας όσο και ανοιχτότητας γιατί εδώ πρέπει να προσέξουμε μήπως σε μια προσπάθεια διασφάλισης της διαφάνειας, τελικά «κατοχυρώσουμε» τις κατεστημένες πολιτικές προσωπικότητες και συμβάλουμε στην τάση για αποκλεισμό του πολιτικού πεδίου από κάθε φορέα του νέου και στην ενδυνάμωση της συντεχνιακής δομής του. Στον τομέα του οικονομικού χρήματος, αρχίζουν να λειτουργούν νέοι παράγοντες χρήματος. Τέτοιοι παράγοντες είναι το χρώμα της αειφορίας πάνω στο χρήμα, το πράσινο χρήμα που επίσης αναπτύσσεται και η αναγκαιότητα ενός αναδιανεμητικού χρήματος (και αυτό πρέπει να το προσέξουμε) όπως υπάρχει και η αναγκαιότητα ενός πολιτισμικού χρήματος. Η δημιουργία των νέων ζωνών, των νέων ποιοτήτων κεφαλαίου μπορούμε να πούμε ότι είναι το χαρακτηριστικό αυτής της εποχής. Το ζήτημά μας είναι και πάλι να επιτρέψουμε στη λογική να γίνει ο ρυθμιστικός παράγοντας αυτών των νέων ποιοτήτων, του νέου φάσματος χρήματος τόσο στο επίπεδο του πολιτικού και του διοικητικού όσο και στο επίπεδο του οικονομικού συστήματος. Οι προοπτικές έκφρασης αυτών των αλλαγών στο πεδίο του χρήματος είναι για την ώρα περιορισμένες καθώς προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει η απαιτούμενη αφύπνιση της συνείδησης, της πλειοψηφίας των πολιτών, μπροστά στα αδιέξοδα και στα προβλήματα του συστήματος. Σε αυτό το σκηνικό αυξάνουν οι φωνές εκείνες που προειδοποιούν για τις συνέπειες των πρακτικών κατάχρησης δύναμης των παραγόντων της αγοράς. Μια τέτοια φωνή είναι και του Σάιμον Τζόνσον όπου σχολιάζοντας την Goldman Sachs δηλώνει ότι όπως αρκεί «ένας διεφθαρμένος χρηματιστής για να γκρεμίσει μια τράπεζα» έτσι και «μια διεφθαρμένη τράπεζα αρκεί για να γκρεμίσει το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα» [3] |
Χαρακτηριστικά του νέου Κεϋνσιανισμού Ο νέος Κευνσιανισμός λοιπόν έχει να κάνει αφενός μεν, με την ανάδειξη του ολιστικού και διαφορετικού χαρακτήρα της ανάπτυξης, κάτι για το οποίο φαίνεται να μιλάει ακόμη και ο φιλελευθερισμός. Και από την άλλη, έχει να κάνει με τη συνειδητή παρέμβαση, με την ανάδειξη των έλλογων στοιχείων, μέσα στην αγορά και στους θεσμούς. Η ανάδειξη των έλλογων στοιχείων με τρόπο επιδοτούμενο, είναι μια επιδότηση της ίδιας της ιστορίας. Η ιστορία χρειάζεται επιδότηση, χρειάζεται νέες ποσότητες χρήματος και κεφαλαίου που να επενδυθούν και να οδηγήσουν σε μια ολοκλήρωση της απασχόλησης των ανθρώπων. Η ολοκλήρωση και κατεύθυνση της απασχόλησης των ανθρώπων είναι το πιο πολιτισμικό σημείο και θα λέγαμε ότι η κοινωνία του πνεύματος στοχεύει στη μεγιστοποίηση της καμπύλης των δυνατοτήτων τόσο ποιοτικά, όσο και ποσοτικά. Αυτή η καμπύλη των δυνατοτήτων έχει μέσα της την καθολικότητα της απασχόλησης τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Το ζητούμενό μας δεν είναι να οδηγήσουμε την πραγματικότητα προς μια σύλληψη ενός ιδεολογήματος. Το ζητούμενό μας είναι να απελευθερωθούμε από τα ιδεολογήματα και ο δρόμος για να απελευθερωθούμε από αυτά δεν είναι να αφήσουμε την πραγματικότητα να κινείται από μόνη της. Η πραγματικότητα μπορεί να κινηθεί καλύτερα ωθούμενη από τη λογική. Έτσι και αλλιώς διαμορφώνεται μια ζώνη μέσα στην αγορά της προσφοράς και της ζήτησης. Η ζήτηση και η τεχνητή ανάπτυξή της, ήταν πάντα μέσα στη λειτουργία της αγοράς, γιατί λοιπόν να μην προχωρήσουμε σε μια νέα διάσταση και ποιότητα της ζήτησης; Γιατί να μην προσανατολιστούμε σε εκείνη τη ζήτηση η οποία θα έχει μέσα της τα στοιχεία της αειφορίας και της ολιστικής ανάπτυξης, και με εκείνα τα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που να συνδέονται με την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του ανθρώπου και του πολιτισμού του; Είναι παράλογο μέσα στα οικονομικά δόγματα να συνεχίζεται με αδιαλλαξία η δογματική εμμονή σε «παραδοσιακές» θέσεις, την ίδια ώρα που η ίδια η ιστορικότητα των εξελίξεων διαλύει κάθε δογματισμό. Αν προσεγγίσουμε ιστορικά τις εξελίξεις και τις κρίνουμε με πρακτικό και καθαρό λόγο τότε βρίσκουμε μπροστά μας μια νέα πρόταση και αυτή η πρόταση είναι πρωταρχικά «διάλογος»και κατόπιν «ανοιχτός διάλογος» στον οποίο καταγράφονται και καταχωρούνται όλες οι απόψεις και στην συνέχεια βρισκόμαστε μπροστά στην ανάγκη νέων θεσμίσεων. Η «φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» ίσχυε και στο παρελθόν, μπορεί να ισχύσει και για το μέλλον. Το ζήτημά μας δηλαδή είναι να αναγνωρίσουμε το δικαίωμα του ανθρώπου και της κοινωνίας να επαναπροσδιορίζουν τα δημιουργήματά τους. Τέτοια δημιουργήματα είναι όλα τα οικονομικά μεγέθη, όλες οι οικονομικές έννοιες, όλες οι οικονομικές συμπεριφορές, όπως αντίστοιχα και όλες οι πολιτικές συμπεριφορές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο νέος Κεϋνσιανισμός είναι πρωταρχικά πολιτισμικός, ο οποίος επαναπροσδιορίζει και έτσι δημιουργεί ένα νέο κεφάλαιο θεσμών, γιατί η επανατοποθέτηση των όρων, μας απελευθερώνει σε νέους ορίζοντες συνθηκών, σε νέους ορίζοντες τήρησης και ανάπτυξης δεσμεύσεων. Βιωσιμότητα, ομοιοστασία και Νεοκεϋσιανισμός Η ομοιοστασία είναι κανόνας επιβίωσης των οργανισμών, και στο βαθμό που η ανθρωπότητα ολοκληρώνεται μέσα από την παγκοσμιοποίηση και που ενσαρκώνεται μέσα από την τοπικότητα των κοινωνιών, δεν μπορεί να πορευθεί χωρίς την ομοιοστασία. Η ομοιοστασία είναι ένας όρος ουσιαστικά Κεϋνσιανός και συνδέεται με τη βιωσιμότητα. Χωρίς βιωσιμότητα, η οικονομία χάνει το νόημά της και αναφερόμαστε σε μια βιωσιμότητα τόσο πολιτική και γεωπολιτική, όσο και πολιτιστική και περιβαλλοντική. Η ομοιοστασία είναι μια έννοια κλειδί για τη διατήρηση του πλέγματος του δικτύου της ανάπτυξης της ανατροφοδότησής της. Η αποξένωση, ως ρηγματικό στοιχείο στις σχέσεις – χαρακτηριστικό του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού – περιέχει μέσα της στοιχεία λειτουργικής κατάπτωσης και ευνοεί τη νεοπλασματική ανάπτυξη της οικονομίας, δηλαδή μια οικονομία που δεν έχει όρια στην ανάπτυξή της αλλά ούτε και τάσεις συνάφειας και επαφής. Αυτή η οικονομία είναι καταδικασμένη να λειτουργήσει καταστροφικά για το σώμα που την κυοφορεί.
Η κοινωνία του πνεύματος και ο Νεοκεϋνσιανισμός Το αίτημα της αναγνώρισης υπάρχει σε όλα τα άτομα και αυτό είναι φυσιολογικό και λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα και μέσα στην κοινωνία των πολιτών, αλλά εν προκειμένω, μιλώντας για την κοινωνία του πνεύματος, έχουμε να κάνουμε με μια κοινωνία που λειτουργεί ως ένας διαφανής πυρήνας ανάπτυξης της ίδιας της κοινωνικότητας. Βασίζεται πρωταρχικά στην υπέρβαση της υλιστικότητας του εγώ. Η υλιστικότητα του εγώ μπορεί να πάρει πολλές ειδωλικές μορφές ακόμη και σχετικά εξαϋλωμένες. Οι ειδωλικές μορφές υπάγονται στον ναρκισσισμό. Η υπέρβαση του ναρκισσισμού παραμένει ένα οντολογικό ζητούμενο.
|
Αναδιανομή της πολιτικής & οικονομικής υπεραξίας Πρόσωπα και φορείς θα μπορούν να καταθέτουν και να ταυτοποιούν καινοτόμες ιδέες άσχετα του μεγέθους τους. Θα μπορούν όχι μόνο να τις εκφράζουν αλλά και να συμμετέχουν στην υλοποίησή τους, με τρόπο αναγνωρίσιμο, με τρόπο που να εκφράζει και τη διασυλλογική δημοκρατία και οπωσδήποτε να εκφράζει και την ατομική ισηγορία, μια ισηγορία που θα κατατείνει στην ποιότητα. Αντίστοιχα στο γεωπολιτικό χώρο, χρειάζονται τεράστιες αναδιανομές, τέτοιες που να καθιστούν κάθε πεδίο της υδρογείου ανοιχτή πύλη, ανοιχτή πόρτα για δράσεις που θα διαχέονται παγκόσμια, που θα διαχέονται με τρόπο ρυθμιστικό, και θα λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο οικουμενικού μερισμού των δράσεων. Αυτή η γεωπολιτική διανομή έχει να κάνει από τη μια με αναδιανομές όρων και αναγνωρίσεων και από την άλλη με τη δυνατότητα κάθε περιοχής και μεμονωμένου ή συλλογικού δικτυακού φορέα, να εκφράζει τη δράση του σε ένα παγκόσμιο σύστημα. Στη βάση αυτή απαιτείται και μια σύνθεση έτσι ώστε η ισηγορία να μην είναι μια νοοτροπία ή μια αδιάλλακτη χωριστικότητα και όπως γράφει ο ποιητής Χένρι Λονγκφέλοου: «Ας κάνουμε ώστε το κάθε αύριο να μας βρίσκει πιο μακριά απ’ το σήμερα»[7]
Ο Νέος Κέυνς: __________________________________ |
3 Μαρτίου 2010, Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας |