ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ, ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΗ

OI ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (του Γιάννη Ζήση)

Psychology barnstar - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Psychology barnstar - Σόλων ΜΚΟΗ Ψυχολογία ξεκίνησε ως επιστήμη κάτω από το βάρος ενός θετικιστικού μιμητισμού των φυσικών επιστημών. Γεννήθηκε προσδιορίζοντας και περιορίζοντας ένα αντικείμενο (τον ψυχολογικό άνθρωπο) το οποίο παραλαμβάνει ιστορικά μέσα από τον πολιτισμό του ανθρώπου και μέσα από μια μακρά κουλτούρα εννοιών και επικοινωνίας, όπως αυτή έχει δομηθεί κυρίως από τα ρεύματα της Φιλοσοφίας.
Ήδη έχει επικριθεί ο Βίλχελμ Βουντ (Wilhelm Wundt) και η θετικιστική θεμελίωση της ψυχολογίας[1] για το ανέφικτο της μη-αυτοπαρατήρησης (φαντασιακή προσομοίωση του ερευνητή προς τον αναλυόμενο άνθρωπο), την οποία – αυτοπαρατήρηση ή μη– θέτει ως όρο για την παρατήρηση των ψυχολογικών φαινομένων του ανθρώπου περίπου ως φυσικών αντικειμένων.

Είναι αδύνατη η μη-αυτοπαρατήρηση του ψυχολόγου ως προϋπόθεση για την παρατήρηση και την ψυχανάλυση του αναλυόμενου ανθρώπου ή φαινομένου. Εξάλλου, και σύμφωνα με τον Ρόναλντ Λαίνγκ, δεν υφίσταται καθαρή αντικειμενικότητα ούτε καν επέκεινα των ανθρώπων, παρά μόνο σαν υποκειμενικότητα που αγνοεί τον εαυτό της ως τέτοια. Ο Λαίνγκ έλεγε χαρακτηριστικά ότι: «Τίποτα δεν είναι πιο υποκειμενικό από την αντικειμενικότητα που δεν μπορεί να δει την υποκειμενικότητά της».[2]  

Αναζητώντας τη φύση της συνείδησης 
Το πρωταρχικό ζήτημα που γεννάται στην ψυχολογία είναι το ζήτημα της φύσης της συνείδησης: το αν η συνείδηση είναι οντότητα και διάσταση της οντότητας ή παράγωγο οργάνωσης της ύλης και της μορφής·  αν, δηλαδή, η δυναμική που υπάρχει στη συνείδηση, η αίσθηση ταυτότητας, είναι μια υλοποίηση που εντοπίζεται στο βιολογικό φαινόμενο, μέσα σε κάθε βιολογική οντότητα, και η οποία παίρνει μια μορφή συνειδητά ξεδιπλωμένη στην περίπτωση του ανθρώπου, με πολλές βαθμίδες. Αυτές οι βαθμίδες είναι γνωστές ως ένστικτοαίσθησηεπιθυμίααισθαντικότητασυναίσθημασκέψηβούλησηεπίγνωση, ενόραση ή ως – υπερβατικά και μη– κατ΄αίσθηση, ψυχικά φαινόμενα.

Στο επίκεντρο του προβληματισμού βρίσκεται η ανάγκη του ανθρώπου να ρυθμιστεί και να ρυθμίσει μέσω της ψυχολογικής δυναμικής τόσο τα κοινωνικά και πολιτισμικά ζητήματα όσο και την βίωση του σώματός του.       

Είναι σημαντικό να δούμε κατά πόσο είναι συμφυής η λογική και η ψυχική ανάγνωση της πραγματικότητας του αισθητού, του επιστητού, του φυσικού και του υπερβατικού, αλλά και κατά πόσο υποδηλώνεται η ψυχολογική στάση στη νόηση και στη γνώση και σε ποιο βαθμό αντανακλά μια ευρύτερη ψυχικότητα. Χρειάζεται να δούμε, με άλλα λόγια, το κατά πόσο είμαστε αντιμέτωποι με έναν γενικευμένο και καθολικό ανιμισμό και ποια είναι η σχέση της συνείδησης της ατομικότητας αναφορικά με το υποσυνείδητο, το ασυνείδητο και το υπερσυνείδητο. 

Η ίδια η ψυχολογική ανάγκη θέτει στον άνθρωπο αιτήματα όπως αυτό της επιβεβαίωσης του όντος  ή της ύπαρξης της ψυχής. Το αίτημα της έμβιας διάρκειας αναδεικνύει τόσο ζητήματα που αφορούν την πολιτισμική εκπλήρωση του όντος, όσο και ζητήματα αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης.

Παράλληλα, αυτά σχετίζονται με ζητήματα που αφορούν την ασθένεια, τον πόνο, τον θάνατο, τα αρχέγονα ταμπού, την τριάδα των οποίων έχει αναδείξει ο Φρόυντ: το ταμπού του φόνου, του κανιβαλισμού και της αιμομειξίας, που έχει την ιδιαίτερή του δυναμική στο Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα.

Θα έλεγε κανείς ότι η παραγωγή του κοινωνικού, πολιτισμικού και συστημικού περιβάλλοντος, ήτοι της συστημικής οργάνωσης, είναι προϊόν κυρίως του ψυχολογικού γίγνεσθαι πάνω σε ένα ζωανθρώπινο υπόστρωμα.

Το ζήτημά μας είναι να δούμε, αφενός μεν, το ζωανθρώπινο υπόστρωμα της ατομικοποίησης, της νοητικοποίησης, της πολιτισμοποίησης και της εμψύχωσης του ανθρώπου, αφετέρου  δε, το βιολογικό γίγνεσθαι αυτού του υποστρώματος, όπως το αναζητούν οι νευροεπιστήμες, η σύγχρονη γενετική, η βιοχημεία και η βιοφυσική, στη λογική των ισόμορφων προσεγγίσεων, εννοιολογικά και συστημικά,   με όλη τη δυναμική ανοικτή σε ερευνητικά προγράμματα, πειραματικές προσεγγίσεις και εφαρμογές.

Η ζωοψυχολογία, στον βαθμό που αναπτύσσεται και αναδεικνύει τα φαινόμενα της μάθησης, της συνειδητότητας, της δημιουργικότητας και της αίσθησης –της «κατ’ αίσθηση και παραίσθηση»– δηλαδή, δυναμικής των ζώων και των κοινωνιών τους έχει ακόμη πάρα πολλά να προσφέρει.

Αλλά και η ανίχνευση των αντιδράσεων στο επίπεδο των φυτών, στο πεδίο της συνεκτικής μη-τοπικότητας, που πλέον διερευνάται και στην κβαντική φυσική και που αναδεικνύεται στα βιολογικά φαινόμενα, θα πρέπει να αποτελέσει γόνιμο πεδίο έρευνας και θεωρίας για το μέλλον. 

Το θέμα και το φαινόμενο της μη-τοπικότητας πρέπει, επίσης, να αρχίσει πια να ερευνάται και από τις επιστήμες του ανθρώπου, της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης. Κάτι που είχε ήδη αρχίσει να το αποδέχεται ο Φρόυντ στο βιβλίο του «όνειρο και τηλεπάθεια».[3] Καλό θα είναι να αποδεσμευτούν οι επίγονοι του και να σταματήσουν να αναλύουν τα θέματα μονοφασματικά και μονοτομεακά ή μονοθεματικά. 

Εικοστός πρώτος αιώνας: ο αιώνας της ψυχολογίας
Συνήθως, οι επιστήμες βαδίζουν με τον «δικό τους αιώνα»  στην ανίχνευση του επιστητού τους, όσο επίσης και με έναν συγχρονισμό. Γι’ αυτό, και δεν μπορεί να πει κανείς ότι κάποιες επιστήμες έχουν μια απόλυτη εξελικτική αναφορά κατ’ αναλογίαν άλλων επιστημών. Έτσι, η ψυχολογία βάδισε τον 19ο αιώνα ή τις αρχές του 20ού  και οι νευροεπιστήμες, αντίστοιχα, βάδισαν τον 18ο και 19ο αιώνα  –κατ’ αναλογίαν της φυσικής και των μαθηματικών που προηγήθηκαν– στο αναλυτικό, το αναγωγικό και το μεσομεθοδολογικό πεδίο. Αυτό, βεβαίως, αφορά και επιστήμες όπως αυτή του Δικαίου, που είναι αρκετά αρχαία, αλλά και της Οικονομίας που είναι πολύ νεώτερη. Παρά το μεγάλο ιστορικό παρελθόν τους και, εν μέρει, εξ’ αιτίας αυτού,  οι επιστήμες αυτές είναι καθηλωμένες από τους διαχειριστικούς κύκλους του συμφέροντος και του ναρκισσισμού και δείχνουν να μην μπορούν να αξιοποιήσουν τη δυναμική της πρωτοπορίας ή της διαφοροποίησης του γίγνεσθαι από επιστήμη σε επιστήμη. 

Γενικότερα, χρειάζεται μια καθολική φασματοποίηση του γίγνεσθαι και μια πολυχρωματική προσέγγιση των επιστημών. Παράδειγμα αυτής της νέας προσέγγισης αποτελεί η προσέγγιση του φαινομένου του οργανισμού υπό την έννοια μιας ψυχοσωματικής ιατρικής και φυσιολογίας. Η ψυχοσωματική φυσιολογία, βέβαια, δεν έχει αναπτυχθεί. Η ψυχοσωματική ιατρική υπάρχει, καθώς βλέπουμε μια ισχυρή αντίδραση ορισμένων συστημάτων στο ψυχολογικό πεδίο, όπως ακριβώς αυτό μορφοποιείται από τον εγκέφαλο και λειτουργεί ως επικοινωνιακό φαινόμενο με το περιβάλλον.

Ταυτόχρονα, o οργανισμός λειτουργεί ως ενδογενής αλγόριθμος στη συνείδηση και ως μια ψυχόσφαιρα, ως μια ολογραφική δυναμική, που έχει, οργανικά, έναν κυβερνητικό ρόλο μέσα από το ενδοκρινικό και το νευρικό σύστημα.

Εδώ, βέβαια, οι νευροεπιστήμες θα προχωρήσουν με πολύ μεγάλη βραδύτητα, η οποία  όμως είναι χρήσιμη ως υπόβαθρο, όπως, εξάλλου, με βραδύτητα προχωράει και η ζωοψυχολογία. Είναι –θα έλεγε κανείς– μια σκελετική προσέγγιση μελέτης, αν και στο σκελετικό μέρος είναι που τελικά θα ανακαλύψουμε την ψυχή και τον ζώντα λίθο.

Για ένα τέτοιο έργο απαιτείται επίσης –σύμφωνα με τον Εντγκάρ Μορέν– «να βρούμε την δύσκολη οδό της αλληλο-σύνδεσης των επιστημών, που η κάθε μία τους έχει, όχι μόνο την δική της γλώσσα, αλλά θεμελιώδεις έννοιες που δεν μπορούν να περάσουν από μια γλώσσα σε άλλη».[4] 

Ο οργανισμός ως δυαδικό σύστημα ενέργειας και πληροφορίας
Σύμφωνα με την αρχή της δυαδικότητας των συστημάτων και με τη μορφή μιας γενίκευσης, ο οργανισμός είναι ένα δυαδικό σύστημα ενέργειας και πληροφορίας,  ένα σύστημα ζωτικότητας, τελικά, και συνείδησης. Υπό την έννοια της δυαδικότητας λειτουργούν φασματικά τα όργανα με διαφορετικές αγωγιμότητες αλληλεπίδρασης, ιεραρχικής και ψυχολογικής συνδρομής, τόσο ως φαινόμενα που απηχούν την υλική βάση, δηλαδή την ενεργειακή, την ενεργό ζωική όψη, όσο και ως φαινόμενα που απηχούν την ψυχολογική βάση και τη νευροψυχολογική όψη. Είναι φανερό πως δεν μπορούν να αποσυνδεθούν μεταξύ τους∙ λειτουργούν υπό όρους μίας δυναμικής. 

Εδώ, ακριβώς, έρχονται να συνεισφέρουν οι νέες επιστήμες, όπως η επιστήμη της πληροφορίας και της λογισμικής οργάνωσης, των λογισμικών συστημάτων, που φωτίζουν τις ζώνες hardware  και software στην οργάνωση του οργανισμού και του εγκεφάλου, καθώς και τις αυτονομίες τους, όπου αναδεικνύονται μερικά ζητήματα ως πρωτογενή στον εγκέφαλο. Αναδεικνύονται, δηλαδή, ως ζητήματα εσωτερικής επινόησης και αναγκαιότητας και όχι ως κοινωνιοψυχολογικής και πολιτισμικής μάθησης, όπως πιστευόταν στο παρελθόν.

Υπάρχει, εν ολίγοις, ένα hardware, πολλές φορές πολύ πιο σχεδιακό, που αναδεικνύει ένα σχέδιο εκδήλωσης στον ανθρώπινο οργανισμό και αυτή η λογική κρυπτογραφικής και κωδικοποιητικής δυναμικής υποδηλώνει, από μόνη της, έναν ενδογενή σχεδιασμό και την εξέλιξη.

Αυτή η έρευνα είναι ανάγκη να διευρυνθεί με πολύ περισσότερη φαντασία, όπως είπαμε, και να αξιοποιήσει την ευρύτητα του φάσματος των επιστημών και του τεχνολογικού επιστητού, των τεχνολογικών δυνατοτήτων σχεδιασμού πειραμάτων, όπως επίσης και της στατιστικής. Ο Καρλ Γιουνγκ επιχείρησε να προβάλλει τέτοια ζητήματα μέσα από τη στατιστική που αφορά τις παραδοσιακές κατηγοριοποιήσεις, που παλαιότερα θεωρούντο επιστημονικές, στη λογική της μελέτης, της ανάδειξης και της ερμηνευτικής ευρύτητας της θεωρίας της συγχρονικότητας.[5]

Σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται πολλά προγράμματα, τα οποία αποτυπώνονται επίσης από στοχαστές και επιστήμονες, όπως ο Έρβιν Λάσζλοου[6] και ο Κεν Γουίλμπερ,[7] ως τεκμηριωτικές παράμετροι και συνιστώσες στην αναζήτηση μιας νέας κοσμοθεώρησης.

Εγκαταλείποντας τον γνωσιολογικό ή μεθοδολογικό ολοκληρωτισμό 
Είναι ενδιαφέρον ότι εναλλακτικοί εξωτερικοί –για την έγκυρη άποψη και επιστήμη– τομείς  συνυπήρχαν στον θεμελιώδη στοχασμό μεγάλων στοχαστών και ιδρυτών της επιστήμης, όπως οι Κέπλερ, Νεύτωνας, Λάϊμπνιτς, Γκαίτε και πολλοί άλλοι.

Το ίδιο ισχύει και για σύγχρονους μεγάλους στοχαστές και νομπελίστες των φυσικών βιολογικών επιστημών. Είναι ώριμος ο καιρός να απελευθερωθούμε με όρους ενός πραγματισμού σε αυτή την αναζήτηση, ειδικά, μάλιστα, στον βαθμό που αναφερόμαστε στο φαινόμενο της ψυχής, στην ψυχή ως οντότητα ή ως εποικοδόμημα.

Τα ζητήματα αυτά είναι εξαιρετικά αρχαία και ουδέποτε μπόρεσαν να εξαφανιστούν ή να αποκλειστούν από έναν γνωσιολογικό ή μεθοδολογικό ολοκληρωτισμό. 

Η πολιτισμική αναγκαιότητά τους γινόταν  από καιρού εις καιρόν ικανά πρόδηλη.

Στην επιστήμη υπάρχουν μεθοριακά ζητήματα, δηλαδή θέματα που άπτονται πολλών περισσότερων επιστημών, τομέων ή θεμάτων διαθεματικής-διατομεακής και διεπιστημονικής φύσης ή, επίσης, θεμάτων που τοποθετούνται ως ακραία και οριακά και παραμελούνται ως αδιέξοδες και άλυτες λεπτομέρειες, σαν αυτές που εντόπιζε ο Κέλβιν στα τέλη του 19ου αιώνα και που, σε αντίθεση με τις προβλέψεις του, αποτέλεσαν την αφετηρία των επαναστάσεων του 20ού αιώνα.

Τέτοια ακριτικά θέματα οδήγησαν τις επιστήμες και το ερευνητικό τους πεδίο σε καθοριστικές ανατροπές. Στο διάστημα, αυτό αναπτύχθηκαν θεωρίες, όπως η θεωρία των συστημάτων και η Κυβερνητική, που επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν με έναν ενοποιητικό τρόπο τα ζητήματα, σε συνδυασμό με μεθοδολογίες, όπως είναι η ολιστική μέθοδος.[8] 

Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Εντγκάρ Μορέν «αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη ιδέα ότι μια έννοια δεν έχει ορθότητα παρά μόνο μέσα στον κλάδο στον οποίο γεννήθηκε, ορισμένες μεταναστευτικές έννοιες γονιμοποιούν ένα καινούργιο πεδίο, στο οποίο θα ριζώσουν, ακόμη και με το τίμημα μιας παρερμηνείας. Ο Μπενουά Μπάντελμπροτ φτάνει, μάλιστα, να πει ότι «ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία της επιστήμης, και το μόνο παγκόσμιο, είναι η παρερμηνεία την οποία χειρίζεται ένας ταλαντούχος ερευνητής».[9]

Πάντοτε, ακόμη και στο παρελθόν, το γίγνεσθαι για μια επιστήμη ξεκινούσε από άλλες επιστήμες, ακόμη και από μη, άμεσα, συναφείς. Αυτή η αλλογενής δυναμική της σκέψης, που αναπτύσσεται μεταξύ των ανθρώπων σε πολύ πιο πλατειά κλίμακα μέσα από τα προβλήματα και τις αναζητήσεις, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη για μια νέα προσέγγιση στο πιο θεμελιώδες ζήτημα του ανθρώπου: την ψυχή. 
Η αλλογενής αυτή δυναμική ενοπίζεται συχνά επέκεινα των ορίων της προβλεψιμότητας, της εγκυρότητας και των όρων της εγκυρότητας και πέραν των ειδικών και αποτελεί τη γενικευμένη συνδρομή του ανθρώπινου παράγοντα ιδιαίτερα σε ένα τέτοιο σημαντικό θέμα, όπου και η διανόηση έχει οριστεί ως εγχείρημα στοχασμού πέραν της ειδικότητας.

Παράλληλα, στα ζητήματα της κοσμοθεωρίας αναδεικνύονται στοιχεία συνάφειας με μια απροσδιοριστική δυναμική, στο συμφυές πεποίθησης και λογικής στη σκέψη, ακόμη και στον πιο σκληρό επιστημονικό αλγόριθμο μεθόδου, όπως έχει δείξει η κριτική επιστημολογία και η αυτοκριτική της επιστημονικής μεθόδου και εγκυρότητας από τους Κουν[10], Φεγεράμπεντ[11], και άλλους. Αναδεικνύεται, επίσης, το κοσμοείδωλο ως σύστημα ιστορικής, εποχικής και καιρικής προσέγγισης ή γνώσης.

Εν κατακλείδι, χρειαζόμαστε, υπό την έννοια αυτή, ένα νέο πνεύμα πραγματισμού και υπό το φως αυτό μπορούμε να μελετήσουμε, επίσης, τα φαινόμενα πίστης, με έναν πραγματισμό στον οποίον δεν ήταν ανοικτοί μόνο μελετητές, όπως ο Τζέημς,[12] αλλά και κριτικοί πολιτικοί στοχαστές, όπως ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, με τις «ιστορίες του κυρίου Κόυνερ».[13]  Εξάλλου, ο ίδιος Μπρεχτ έκρυβε μέσα του μια όψη του αφιερωμένη στον Λάο Τσε.

Σημεία εναλλακτικότητας, εσωτερικότητας και εξωτερικότητας συναντούμε ακόμη και σε προσωπικότητες όπως ο Καρλ Μαρξ [14] ή ο Λένιν, όπως έχουμε αναφέρει και αλλού. 


Αναφορές:

[1] Husserl, Edmund,  Η Φιλοσοφία ως Αυστηρή Επιστήμη, εκδ. Ροές, 2000.
[2] Laing, R. D., Η Φωνή της Εμπειρίας, Εκδ. Ελεύθερος Τύπος. Αθήνα.1984, σελ. 13.
[3] Φρόυντ, Σίγκμουντ, Όνειρο και Tηλεπάθεια, εκδ. Επίκουρος, 1983.
[4] Morin, Edgar, Το Καλοφτιαγμένο Κεφάλι, εκδ. Εικοστού Πρώτου, σελ. 143.
[5] Jung, Carl, Συγχρονικότητα, εκδ. Ιάμβλιχος.
[6] Lászlo, Ervin, Η Νέα Επιστήμη και το Ακασικό Πεδίο, εκδ. Αρχέτυπο, 2008.
[7] Wilber, Ken, Μια Θεωρία για τα Πάντα, εκδ. Κυβέλη, 2002.
[8] Prigogine, Ilya,  Το Τέλος της Βεβαιότητας, εκδ. Κάτοπτρο, 2003.
[9] ο.π. [4], σελ. 150.
[10] Kuhn, Thomas, Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων, εκδ. Σύγχρονα Θέματα, 2008.
Για μια περίληψη του θέματος στο άρθρο του Μεντζενιώτη Διονύση: Η αλλαγή των επιστημονικών αντιλήψεων και ο Thomas Kuhn, sciencearchives.wordpress.com
[11] Feyerabend, Paul,  Ενάντια στην Μέθοδο, εκδ. Σύγχρονα Θέματα,  1983.
[12] James, William,  Οι Παραλλαγές της Θρησκευτικής Εμπειρίας, εκδ. Printa, 1999.
[13] Brecht, Berthold, Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ, εκδ. Γράμματα, 1991.
[14] Fischer, Ernst, Τι είπε πραγματικά ο Μαρξ, εκδ. Γλάρος , 1975, σελ. 26.
Απόσπασμα του Καρλ Μαρξ στη γυναίκα του: «Η πρόσκαιρη απουσία είναι καλή, γιατί πράγματα που είναι μπροστά μας μοιάζουν τόσο πολύ, που δυσκολευόμαστε να τα ξεχωρίσουμε. Ακόμα και πύργοι, όταν είναι πολύ κοντά, φαίνονται μικροσκοπικοί ενώ μικρούτσικα καθημερινά πράγματα, όταν είναι κοντά, προβάλλουν υπερβολικά μεγάλα. Μικρές συνήθειες, που παίρνουν την μορφή παθών όταν είναι κοντά μας, εξαφανίζονται αμέσως μόλις το άμεσο αντικείμενό τους χαθεί από την παρουσία μας. Μεγάλα πάθη, που εξαιτίας της αμεσότητας του αντικειμένου τους παίρνουν την μορφή μικρών συνηθειών, μεγαλώνουν και ξαναβρίσκουν τις φυσικές τους διαστάσεις με την μαγική επίδραση της απόστασης. Αυτό συμβαίνει με τον έρωτά μου. Δεν έχεις παρά να απομακρυνθείς από μένα -ακόμη και στ’ όνειρο μου- και ξέρω αμέσως ότι ο χρόνος κάνει στον έρωτά μου για σένα ό,τι κάνουν ο ήλιος και η βροχή στο φυτό: το κάνουν να μεγαλώνει. Η αγάπη μου για σένα, μόλις ακριβώς απομακρύνεσαι, εμφανίζεται όπως είναι, ένας γίγαντας μέσα στον οποίο συγκεντρώνεται όλη η ενέργεια του νου μου και όλος ο χαρακτήρας της καρδιάς μου. Νοιώθω άνθρωπος ξανά γιατί νοιώθω ένα μεγάλο πάθος. Οι περιπλοκές στις οποίες μας συμπαρασύρουν η μελέτη και η σύγχρονη εκπαίδευση, ο σκεπτικισμός που αναγκαστικά κουβαλάμε για όλες τις υποκειμενικές και αντικειμενικές εντυπώσεις, είναι τέλεια σχεδιασμένα για να μας κάνουν όλους μικρούς και αδύνατους και οξύθυμους και διστακτικούς. Η αγάπη, όχι η αγάπη του Ανθρώπου του Φόυερμπαχ, ούτε ο μεταβολισμός του Μόλεσχοτ, ούτε επίσης η αγάπη του προλεταριάτου, αλλά η αγάπη για το αγαπημένο πρόσωπο και ιδιαίτερα για σένα, κάνει τον άνθρωπο ξανά άνθρωπο….Θαμμένος μέσα στην αγκαλιά σου και από τα φιλιά σου -ας κρατήσουν οι Βραχμάνες και οι Πυθαγόρες τα δόγματά τους για την μετενσάρκωση και η Χριστιανοσύνη την διδασκαλία της για την Ανάσταση…».


Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας

Ημερομηνία δημοσίευσης κειμένου: 01 Οκτωβρίου 2010

Φωτό: wikimedia


Διαβάστε επίσης:

Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΜΥΘΟ ΤΗΣ ΩΣ ΠΑΝΑΚΕΙΑ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ & ΑΝΕΞΕΡΕΥΝΗΤΟΣ ΕΑΥΤΟΣ

Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ & ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΙΟΝΕΞΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΕΡΙΣΜΟ 
O METAΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΕ ΑΝΟΙΚΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΔΕΩΝ
ΝΕΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΣΚΕΨΗΣ

Σχετικά άρθρα