Νέες γεωπολιτικές εντάσεις αναμένεται να δημιουργηθούν μεταξύ της Κίνας και των γειτόνων της τα αμέσως επόμενα χρόνια, εξαιτίας της πολιτικής «υδάτινης ηγεμονίας» που επιχειρεί να ασκήσει το Πεκίνο σε μία σειρά διεθνών ποταμών που πηγάζουν από το έδαφός της και καταλήγουν σε όμορα κράτη.
Η «πολιτική των φραγμάτων» του Πεκίνου απειλεί να μειώσει δραματικά την ροή υδάτινων πόρων προς δισεκατομμύρια κατοίκους των γειτονικών κρατών, καθώς μια σειρά φραγμάτων σε μερικούς από τους μεγαλύτερους ποταμούς του πλανήτη θα επιτρέψει στην Κίνα να χρησιμοποιεί τεράστιες ποσότητες υδάτων για ιδίους σκοπούς, εις βάρος των γειτόνων της.
Πέραν της τεράστιας κοινωνικής και οικονομικής καταστροφής που στις περισσότερες περιπτώσεις συνεπάγονται τέτοια γιγαντιαία έργα, η κινεζική «πολιτική των φραγμάτων» αλλάζει τους διπλωματικούς συσχετισμούς στην πλέον πυκνοκατοικημένη περιοχή της Γης.
Μία σειρά φραγμάτων στους ποταμούς Βραχμαπούτρα, Σαλουίν και Μεκόνγκ, αποτελούν μέρος μόνο του κολοσσιαίου προγράμματος του Πεκίνου, το οποίο στην προσπάθειά εκμετάλλευσης των υδάτινων πόρων παραβιάζει σύμφωνα με τις όμορες χώρες, κάθε έννοια διεθνούς δικαίου. Το Πεκίνο από την πλευρά του, έχοντας απορρίψει την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την από κοινού χρησιμοποίηση διεθνών υδάτινων πόρων (1997), ανατρέπει πλέον οριστικά υπέρ του τις ισορροπίες στην περιοχή. Όπως δηλαδή συνήθως συμβαίνει στη διεθνή πολιτική σκηνή, η μεγαλύτερη δύναμη δεν υπολογίζει το «διεθνές δίκαιο» το οποίο επικαλούνται πάντοτε οι ασθενέστεροι της όποιας διένεξης.
Η Κίνα, πρώτη στον κόσμο σε αριθμό όμορων κρατών με τα οποία μοιράζεται υδάτινους πόρους, θεωρεί ότι έχει κάθε δικαίωμα άσκησης των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επί των υδάτων που βρίσκονται στο έδαφός της, έστω και αν αυτά καταλήγουν σε άλλα κράτη. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο ποταμός Βραχμαπούτρας, πηγή ζωής για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων, ο οποίος πηγάζει από το Θιβέτ για να καταλήξει στον κόλπο της Βεγγάζης.
Με τις κινεζικές εταιρίες να αποτελούν τους σημαντικότερους επενδυτές στα περισσότερα κράτη ολόκληρης της ηπείρου, και την τεράστια πολιτική υπεροχή που εξασφαλίζει στην Κίνα η οικονομική της ανάπτυξη, οι «αναθεωρητικές» τάσεις του Πεκίνου μοιάζουν –τουλάχιστον προς το παρόν- αδύνατο να ανακοπούν, ακόμα και από την Ινδία, πόσο μάλλον από τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής.
Τα σχέδια «αξιοποίησης» των υδάτων του Βραχμαπούτρα έχουν ήδη προκαλέσει την έντονη ανυσηχία των ινδικών αρχών. Θεωρείται δεδομένο πως αν η Κίνα συνεχίσει στη ίδια λογική, οι υδάτινοι πόροι θα αποτελέσουν πολύ σημαντικό αντικείμενο διένεξης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων τα αμέσως επόμενα χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, το Πεκίνο έχει ήδη αποδείξει με την περίπτωση των φραγμάτων του ποταμού Γιανκγτσέ ότι δεν φείδεται οικονομικών πόρων και μέσων για την «αλλαγή» του υδάτινου χάρτη σε μία τεράστια περιοχή της Ασίας, η οποία αποτελεί την πλέον πυκνοκατοικημένη περιοχή του πλανήτη (Ινδική Χερσόνησος, Ινδοκίνα, Άπω Ανατολή).
Έτσι, μια κλασσική αντιδικία του διεθνούς δικαίου σχετικά με την δίκαιη χρησιμοποίηση των υδάτων των ποταμών, αναμένεται να μετατραπεί άμεσα σε βασική παράμετρο της εξωτερικής πολιτικής των δύο πολυπληθέστερων και πλέον αναπτυσσόμενων κρατών στον πλανήτη, Κίνας και Ινδίας.
Αντίστοιχη με τον Βραχμαπούτρα είναι η περίπτωση του ποταμού Μεκόνγκ αλλά και του Σαλουίν, του λεγόμενου «Θυμωμένου Ποταμού», ο οποίος πηγάζει από τα κινεζικά εδάφη και καταλήγει στη Μιανμάρ και την Ταϊλάνδη. Η κινεζική ηγεσία προχωρά με ταχύτατα βήματα στην εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης γιγαντιαίων φραγμάτων στον Θυμωμένο Ποταμό, τα οποία θα έχουν φυσικά ως αποτέλεσμα την δραματική μείωση ροής των υδάτων του σε Μιανμάρ και Ταϊλάνδη.
Ήδη τα μισά περίπου από τα 50 χιλιάδες φράγματα του πλανήτη βρίσκονται στην Κίνα, ενώ εταιρίες κινεζικών συμφερόντων έχουν αναλάβει την κατασκευή φραγμάτων στο Λάος, την Καμπότζη και την Μιανμάρ.
Με την πλήρη οικονομική και πολιτική ηγεμονία που ασκεί πλέον το Πεκίνο επί των περισσότερων γειτόνων του, η πολιτική της υδάτινης ηγεμονίας που ασκεί το Πεκίνο θα δημιουργήσει μία νέα σειρά ασυμμετριών στην περιοχή, καθιστώντας την ήδη πλεονεκτική του θέση –σε διπλωματικό επίπεδο, σε ζήτημα επιβίωσης δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρη την νοτιοανατολική Ασία.
Πηγές: Deccan Herald, Chimalaya
Xάρτης με τους ποταμούς Βραχμαπούτρα, Σαλουίν, Μεκόνγκ – wikipedia
Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
ariskaparakis@gmail.com
14 Φεβρουαρίου 2013
