Για να γίνουμε ρεαλιστές χρειάζεται μια προσαρμογή στους νόμους της ανθρώπινης εξέλιξης και στους νόμους της οικολογίας.
Αυτή η προσαρμογή απαιτεί νηφάλια γνώση, διεξοδική επινοητικότητα στην εφαρμογή, απελευθερωτικό ύφος και δημιουργική αισθαντικότητα.
Συνήθως η πολιτική και η ιστορική θεωρία είναι στείρα γιατί δεν αποτελεί, παρά, απόσταγμα μιας μηχανιστικής καταγραφής του υπάρχοντος και πραγματοποιημένου ιστορικού ή οικολογικού προϊόντος.
Απουσιάζει η διαίσθηση για τις βαθύτερες κινήσεις της ιστορικής και της οικολογικής υπόστασης. Το ύφος διατύπωσης τέτοιων θεωριών συνήθως είναι εύληπτο γιατί αποτελούν ταξινόμηση του προφανούς, αλλά δεν είναι ελκυστικό, ενώ δεν επιτρέπει εύρος εφαρμογών με δεδομένη τη στείρωση της φαντασίας. Η παρέμβαση που προέρχεται από μια ταξινομησιακή θεώρηση είναι ανασταλτική, βασισμένη σε βαθιά ανεπάρκεια και σε μια στενότητα διάθεσης και δημιουργικότητας.
Επτά ολιστικοί νόμοι
Είναι καιρός να αρχίσουν να κερδίζουν το έδαφος της ιστορίας και της ζωής οι γόνιμες ολιστικές, συνθετικές και εσωτερικές θεωρίες. Στην προσπάθεια αυτή θα προσπαθήσουμε να διατυπώσουμε επιγραμματικά τους βασικούς ολιστικούς νόμους, και να τους συνθέσουμε με τους νόμους της εξέλιξης. Οι νόμοι αυτοί συνθέτουν πολλές επιμέρους, μη παραθετικά, θεωρίες της ιστορίας, των παιγνίων, των καταστροφών, των Φράκταλ, της οικονομίας και της ψυχολογίας.
1ος Ο νόμος της αλγοριθμικής επικράτησης
O πρώτος νόμος διέπει την επέκταση ενός συστήματος. Ο νόμος της αλγοριθμικής επικράτησης διέπει την ανταγωνιστική θεώρηση των εταίρων της ιστορικής πραγματικότητας. Ο νόμος αυτός διέπει -με συντελεστές ταχύτητας, επιρροής και αντίθεσης- τις σχέσεις μεταξύ των τάξεων, των εθνών και των θρησκειών. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό επικρατεί εκείνη η ιστορική ροή που διαθέτειαποτελεσματικότερο, ταχύτερο και επικρατέστερο αλγόριθμο.
Θα χανόμασταν σε διαφορετική πραγματεία για την ολιστική θεωρία της ιστορίας αν αναφερόμαστε σε εξειδικεύσεις και άμεσες εφαρμογές των νόμων. Εκείνο που επιδιώκουμε είναι να τους διατυπώσουμε ώστε να προκύψουν οι θεωρητικές απαιτήσεις και αρχές εθνικής μας επιβίωσης.
2ος Ο νόμος της εσωτερικής αντίθεσης του συστήματος
Ο δεύτερος νόμος είναι ο νόμος της εσωτερικής αντίθεσης του συστήματος. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό -που απηχεί όχι μόνο την πρακτική εμπειρία χιλιετιών, αλλά και τις διεπιστημονικές θεωρήσεις των συστημάτων- δεν είναι δυνατό σε ένα σύστημα να αναπτύξει τέλεια εσωτερική πληρότητα και αυτοεναρμόνιση. Η πληρότητα και η τελειότητα δεν είναι παρά ασυμπτωματική ακόμη και για ένα ανοικτό σύστημα. Η εσωτερική πραγματικότητα -κάτω από τις νομοτελειακές της ενορμήσεις, τις περιβαλλοντικές επιρροές και τις εσωτερικές διαταραχές- αναπτύσσει αντιθέσεις. Η ποιοτική φύση της αντίθεσης και η δυναμική της προσδιορίζουν πολλές από τις εξελίξεις ενός συστήματος καθώς και την ανοικτότητά του.
Ο δεύτερος νόμος διέπει την εσωτερική του ανάπτυξη προς την πληρότητα διεπόμενη από τον νόμο της μη πληρότητας ακόμη και στα μαθηματικά σύμφωνα με τον ομώνυμο νόμο του Godel. [1]
3ος Ο νόμος της εξομοίωσης, της ομοιοστασίας και των ισορροπιών
Ο τρίτος νόμος αφορά την ισοστασία μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής ανάπτυξης την οσμωτική τάση και την επικοινωνία. Είναι ο νόμος της εξομοίωσης, της ομοιοστασίας και των ισορροπιών. Ο νόμος αυτός διέπει και προκαλεί την ικανότητα προσαρμογής των συστημάτων και την εξισορρόπηση καιδιάχυση δυναμικών. Μέσα στο ίδιο το σύστημα παράγει τα φαινόμενα ενιαιότητας και τις αμυντικές θωρακίσεις.
Αν αυτό το αποτέλεσμα έλθει από μια βαθιά ιστορική ήττα και μια ανασφαλή μειονεξία τότε παράγονται φαινόμενα φυλετικής καθαρότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γερμανική εμπειρία με την άνοδο του Ναζισμού. Μετά τη συντριβή της Γερμανίας στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και τους ταπεινωτικούς όρους της συνθήκης των Βερσαλλιών εκτοπίστηκαν οι εσωτερικές αντιθέσεις και προωθήθηκε η φασιστική αντίδραση. Να σημειώσουμε λοιπόν πως οι νόμοι έχουν τομές κοινής έκφρασης ανάλογα με τις συνθήκες των υποθεμάτων επί των οποίων συνεργούν.
4ος Ο νόμος των προτύπων
Ο τέταρτος νόμος είναι ο νόμος των προτύπων. Ως πρότυπα θεωρούμε τις ιστορικές έννοιες καισυμπεριφορές. Σύμφωνα με τον νόμο αυτό κάθε ιστορικό υπόθεμα διέπεται τόσο από μύχια όσο και από δυναμικά πρότυπα προς τα οποία εναρμονίζεται και επί των οποίων εποικοδομεί την αυτοδιάθεσή του. Τα πρότυπα αποτελούν επίσης αφετηρίες ιδιοτυπίας, ιδιοσύστασης και ταυτότητας. Συχνά στην ιστορία υπήρξαν τραγωδίες από δύο λόγους:
i ) πρώτον από την εσφαλμένη αντίληψη του προτύπου ή από εσφαλμένο πρότυπο
ii) δεύτερον από εσφαλμένη διαδικασία υλοποίησης και έκφρασης προτύπου
5ος O νόμος της υλοποίησης των προτύπων και των μέσων παραγωγής
Ο πέμπτος νόμος είναι ο νόμος της υλοποίησης των προτύπων και των μέσων παραγωγής. Ο νόμος αυτός έχει αναπτυχθεί αρκετά από θεωρίες του 19ου αιώνα υπό διαφορετικά πρίσματα, συχνά με μονοδιάστατη αντίληψη. Θα ήταν χρήσιμο αν επί του νόμου αυτού αργότερα κάναμε μια ολιστική θεώρηση συνθέτοντας πιο πρόσφατες θεωρίες του 20ου αιώνα.
Η υλοποίηση των προτύπων περνάει κυρίως μέσα από την ευθυγράμμιση του σχεδιασμού με το επίπεδοτων κινήτρων και την διαθέσιμη οργάνωση. Έτσι συστήματα συχνά απέτυχαν επειδή δεν είχαν αληθινή αντίληψη του επιπέδου των κινήτρων και επειδή οι εμπνευστές δεν κατανοούσαν βαθύτερα το υποκειμενικό και το αντικειμενικό κλίμα καθώς και τις αλληλεπιδράσεις τους. Παράδειγμα αποτελεί η αποτυχία των δύο βασικών οικονομικών θεωριών, του Μαρξισμού και του Φιλελευθερισμού. Και οι δύο απέτυχαν λόγω της παραγνώρισης του ανθρωπολογικού παράγοντα. [2]
Οι δύο επόμενοι νόμοι είναι οι πιο παράδοξοι και σκοτεινοί στην προέλευσή τους και την σκοπιμότητά τους.
6ος Ο νόμος της ιζηματικής αυτονόμησης του εποικοδομήματος
Ο έκτος νόμος μπορεί να περιγραφεί σαν ο νόμος της ιζηματικής αυτονόμησης εποικοδομήματος. Μέχρι τώρα το ανθρώπινο γένος εποικοδομούσε επί της θεμελιώδους δυαδικότητας του, δηλαδή επί της πρωτογενούς σωματικότητας, όπως επίσης επί της ψυχολογικής υπόστασής του. Το δυαδικό αυτό θεμέλιο εποικοδομήθηκε με εθνότητες, γλώσσες, θρησκείες, κοινωνικές δομές, οικονομικές κ.α. Κάθε εποικοδόμημα παρέμενε -ακόμα και λανθάνον- σαν ίζημα αυτονομημένο. Έτσι ήταν αδύνατη η αποξένωση από το παρελθόν χωρίς βαθιές μετουσιώσεις. Ουσιαστικά με αντίστοιχο τρόπο λειτουργεί και το υποσυνείδητο.
Ο νόμος αυτός αίρει την κλειστότητα της λογικής και εισάγει στην λογική την αναγκαστική συνάφεια της με την ζωτική ψυχικότητα του είδους. Είναι αιτία πολλών μαχών με ανόητα αντικείμενα που οδηγούν την ανθρώπινη ιδιοτέλεια, τυφλότητα και άγνοια σε αποκάλυψη. Το σίγουρο είναι ότι ο νόμος αυτός αποκλείει την μηχανοκράτιση του ιστορικού γίγνεσθαι. Είναι νόμος ζωής που αποκλείει τον νου από μηχανιστικές εκτροπές.
Ενδεχόμενα ο νόμος αυτός έχει και μια ανώτερη έκφραση που για την ώρα δεν διαθλάται από ανάλογα ποιοτικά αποθέματα. Αποτελεί ένα αποτελεσματικό παράγοντα χρέωσης του ανθρώπινου γένους με τα δημιουργήματά του. Η συνέχεια της ταυτότητας του εποικοδομήματος θα ήταν αδύνατη χωρίς αυτόν τον νόμο. Πρόσφατα ο γνωστός Κ. Γκαλμπραίηθ τείνει να διαπιστώσει έναν ανάλογο νόμο στον χώρο της οικονομίας. Η επιστήμη του χάους και η θεωρία των καταστροφών βρίσκονται επίσης κοντά σε μια τέτοια θεώρηση. [3] Είναι χρήσιμο να σημειώσουμε πως ο νόμος αυτός φέρνει σε αποκαλυπτικήαντιπαραβολή την λογική ως μέσο και το παράλογο της ιδιοτέλειας ως κίνητρο στις ανθρώπινεςσυμπεριφορές.
7ος Ο νόμος του θερμικού σήματος
Ο έβδομος νόμος είναι ένας νόμος καθαρά δημογραφικός και αφορά τους μετασχηματισμούς των ποσοτικών συσσωρεύσεων, τόσο αντικειμενικών που αφορούν εξωτερικούς πληθυσμούς όσο και υποκειμενικών (συσσωρεύσεις εννοιών και διαθέσεων). Είναι ο νόμος του θερμικού σήματος της πληθικότητας και αφορά την παραγωγή υπεραξίας ή υπέρβασης, εντροπίας ή ενθαλπίας στις διάφορες ιστορικές μορφές της.
Μια πτυχή αυτού του νόμου μπορεί να φανεί στο ακόλουθο σχόλιο του ψυχολόγου Κάρλ Γιούνγκ:
«Αν η συγκινησιακή “θερμοκρασία” ξεπεράσει (ένα) επίπεδο, η πιθανότητα της αποτελεσματικότηταςτης λογικής ελαττώνεται και τη θέση της παίρνει η προπαγάνδα και οι χιμαιρικές φαντασιώσεις…. πουεξελίσσεται ραγδαία σε ψυχική επιδημία. Σε μια τέτοια κατάσταση αναδύονται στην επιφάνεια όλα τααντικοινωνικά στοιχεία. … είναι οι ενδεδειγμένοι χαρακτήρες και συνεπώς μέσα της αισθάνονται οικεία… γνωρίζουν καλά τη γλώσσα αυτών των συνθηκών και ξέρουν πώς να τις χειριστούν … βρίσκουναπήχηση και στους πλέον φυσιολογικούς ανθρώπους κάτω από το ένδυμα της λογικής … Γι’ αυτό τολόγο, παρ’ όλη την ολιγαριθμία τους σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό, θεωρούνται επικίνδυνες πηγέςμόλυνσης, επειδή ο λεγόμενος φυσιολογικός άνθρωπος γνωρίζει πολύ λίγο τον εαυτό του. Οιπερισσότεροι άνθρωποι συγχέουν την «αυτογνωσία» με τη γνώση της συνειδητής προσωπικότητας» [4]
Στον έκτο νόμο όπως και στον έβδομο οφείλονται μερικά από τα πιο παράδοξα της ιστορίας, εκπλήξεις για το επίπεδο τόσο των ειδικών όσο και της κοινής γνώμης. Θα λέγαμε ότι οι νόμοι αυτοί εξισορροπούν την συμβατικότητα των προηγούμενων και αποτελούν την ανατροπή των παγιώσεων. Οι πρώτοι πέντε νόμοι είναι νόμοι παγίωσης πλην του 2ου. Ο δεύτερος, ο έκτος και ο έβδομος είναι νόμοι κρίσης και ανατροπής. Παράδοξα ο έκτος νόμος προκαλεί την ανατροπή μέσω ανακύκλωσης του παρελθόντος.
Τέσσερις συνθετικοί νόμοι
Αυτοί οι νόμοι διαμορφώνουν και διαθλούν χρονικά τους πιο ζωτικούς και συνθετικούς νόμους που ακολουθούν:
1.τον Ανθρωπολογικό Νόμο με τους Γενετικούς ψυχοσωματικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς συντελεστές τους.
2.τον Οικολογικό Νόμο
3. τον Νόμο της υπέρβασης ή της Εξέλιξης που οδηγεί τους Ανθρωπολογικούς και τους Οικολογικούς όρους σε ένα ανοικτό πεδίο αντιδράσεων. Ο νόμος αυτός ουσιαστικά είναι παράλληλα και νόμος σύνθεσης, όμως για χάρη διεξοδικότητας την εξειδικεύουμε.
4. Το ίδιο συμβαίνει και με τον νόμο μέσων Παραγωγής του Νόμου της Εξέλιξης.
Προσπαθήσαμε να διατυπώσουμε επιγραμματικά τους βασικούς ολιστικούς νόμους της ιστορίας. Οι νόμοι αυτοί συνθέτουν θεωρίες της ιστορίας και θεωρίες όπως των παιγνίων, των καταστροφών, των Φράκταλ, της οικονομικής επιστήμης και της ψυχολογίας. Η Διαλεκτική της ιστορίας χάνει την στεγνότητα και την ανιαρότητά της και γίνεται περισσότερο ερωτική στην σχέση της με τον νου.
Αναφορές:
[1] Θεωρήματα μη-πληρότητας του Γκέντελ – Βικιπαίδεια ,
[2] Γιάννης Ζήσης, “Οικονομικές θεωρίες και πραγματικότητα”,
[3] A.Woodcock – M.Davis, θεωρια των καταστροφών, εκδόσεις Δαίδαλος,
[4] Carl Jung, “Ο Ανεξερεύνητος Εαυτός”, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1988, σελ. 11
Φωτό:wikimedia
Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Ημερομηνία δημοσίευσης: 19 Απριλίου 2012
