Μια συνέντευξη του συγγραφέα και μαθηματικού, τιμημένου από την Ακαδημία Αθηνών και από πολλούς άλλους φορείς, ιδιαίτερα για το έργο του αυτό της ανάδειξης των αρχαίων ελλήνων μαθηματικών, Βαγγέλη Σπανδάγου στον Γιάννη Ζήση και στον τηλεοπτικό σταθμό Star Κεντρικής Ελλάδας, για τον μεγαλύτερο Έλληνα επιστήμονα του 20ου αιώνα Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή και τη μαθηματική εκπαίδευση στην Ελλάδα.
Η απαράδεκτη συμπεριφορά του Ελληνικού κράτους στην αίτηση του Καραθεοδωρή για επιστροφή του στην πατρίδα και για μια θέση καθηγητού, θυμίζει πρόσφατα ανάλογα συμβάντα και αποκαλύπτει το πόσα λίγα πράγματα έχουν αλλάξει πραγματικά σε θεσμικό επίπεδο σε αυτή τη χώρα. Φαίνεται πως η αξιοκρατία και η διαφάνεια έχουν πολύ ακόμη δρόμο για να μπουν στη χώρα μας για τα καλά, παρόλα τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής οικονομίας.
Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής πέρα από τα μυθεύματα που γράφτηκαν γ’ αυτόν υπήρξε ένας προσηλωμένος στη γνώση και ηθικός άνθρωπος, αδιάφορος στη γοητεία του χρήματος, της δόξας και της επιφανειακής «αποτελεσματικότητας» του κυρίαρχου ολοκληρωτισμού στη Γερμανία όπου ζούσε. Η απόρριψη της συνεργασίας του με το ολοκληρωτικό Ναζιστικό Γερμανικό καθεστώς το οποίο του ζήτησε τη συμβολή του στην ανάπτυξη της τεχνολογίας πυραύλων έγινε σε κάποια στιγμή που δεν μπορούσε να θρέψει καλά καλά την οικογένειά του. Ο ίδιος λίγα χρόνια νωρίτερα, ως καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Σμύρνης, την ημέρα της καταστροφής της, εγκατέλειψε τελευταίος το Πανεπιστήμιό του προσπαθώντας να διασώσει ανθρώπους και πολύτιμο υλικό επιδεικνύοντας έτσι «το ήθος του καπετάνιου του οποίου το πλοίο βυθίζεται».
Διορισμένος από την κυβέρνηση Βενιζέλου οργανώνει τα πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης μέχρι που απολύεται από την αντίπαλη πλέον κυβέρνηση πράγμα που τον οδηγεί στο να επιστρέψει στη Γερμανία και να βρει επιτέλους αναγνώριση της αξίας του ως επιστήμονα. Οι 250 εργασίες του εκδιδόμενες σε 6 τόμους στα Γερμανικά ούτε σήμερα δεν υπάρχουν σε ελληνικές βιβλιοθήκες. Τον καιρό δε που ζούσε πλέον στη Γερμανία ήταν από τους λίγους εκείνους καθηγητές που δεχόταν μαθητές του στο σπίτι του.
Ο κ Σπανδάγος έχοντας διαβάσει όλη την αλληλογραφία του Αϊνστάιν με το Καραθεοδωρή και έχοντας μιλήσει αναλυτικά με την οικογένεια του τελευταίου, αποκλείει την υπόθεση που φέρει τον πρώτο να κλέβει τη θεωρία της σχετικότητας από τον δεύτερο. Η αλληλογραφία αποκαλύπτει μια φιλική σχέση η οποία εμπλουτιζόταν από τη βοήθεια που προσέφερε ο Καραθεοδωρή στον Αϊνστάιν σε μαθηματικά προβλήματα. Ο Καραθεοδωρή είχε προτείνει έγκαιρα στον Αϊνστάιν να φύγει για την Αμερική και μάλιστα στα ταξίδια που πραγματοποιούσε κατά διαστήματα στην Αμερική δημιουργούσε ένα δίκτυο υποδοχής εβραίων επιστημόνων που ζούσαν στη Γερμανία, διαβλέποντας την εξέλιξη της πολιτικής που θα εφάρμοζε το Ολοκληρωτικό Ναζιστικό καθεστώς και στον τομέα της παιδείας εκπαίδευσης.
Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης ο κ Βαγγέλης Σπανδάγος εξομολογείται ότι το πρώτο βιβλίο μαθηματικών το έγραψε κατόπιν παρότρυνσης των μαθητών του «να γράψει σε χαρτί αυτά που εξηγεί τόσο καλά σε προφορική διδασκαλία». Η επιτυχία των βιβλίων του είναι γνωστή.
Η αναγνώριση των ταλέντων απαιτεί «ιδιαίτερη προσοχή» από μέρους του καθηγητή, όπως και κατανόηση. Συχνά υπάρχει μια δυσκολία σε μερικά άλλα μαθήματα όπως η έκθεση κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τους καθηγητές να παραγνωρίσουν το ταλέντο αυτό. Αυτό από μόνο του είναι ένα παράδειγμα που αποδεικνύει την ανάγκη που υπάρχει για ευρύτερη αξιολόγηση των υποψήφιων εκπαιδευτικών. Ένας μαθητής του κ Σπανδάγου αντιμετώπιζε προβλήματα με τη γλώσσα λόγω του ότι είχε έλθει στη χώρα ως επαναπατρισθείς ελληνοαμερικανός και αντιμετωπιζόταν ως κακός μαθητής από το εκπαιδευτικό του περιβάλλον. Αφού αναγνώρισε στον μαθητή του το ταλέντο του παρότρυνε τον πατέρα του να στείλει τον γιό του στην Αμερική και σήμερα πλέον είναι στέλεχος στη ΝΑΣΑ και αποτελεί το σχεδιαστή ενός οχήματός της στον Άρη.
Η φοβική προσέγγιση στη διδασκαλία των μαθηματικών οφείλεται και στην χωρίς φαντασία εκπαιδευτική διαδικασία. Όπως σε κάθε τομέα της ζωής έτσι και στη διδασκαλία των μαθηματικών η καινοτομία πετυχαίνει εκεί που η τυποποίηση αποτυγχάνει. Ο κ Σπανδάγος διηγείται το πώς αντέδρασε ένας μαθητής του, ο οποίος δεν ήταν καλός στα μαθηματικά, όταν του έβαλε βαθμό 16 στον έλεγχο.
Προκαλώντας το φιλότιμό του, ο μαθητής αυτός βελτίωσε πολύ την απόδοσή του και το ενδιαφέρον του στα μαθηματικά.
Τελειώνοντας την συνέντευξη θίγεται το ζήτημα της ματαιόδοξης μεταρρύθμισης του προγράμματος σπουδών που χαρακτηρίζει κάθε αλλαγή υπουργού Παιδείας, ενώ κινήσεις προς τη βιωματική μάθηση, την αξιοκρατία, την εμπέδωση και διάδοση της ελληνικής γραμματείας βρίσκουν διαχρονικά προσκόμματα κάτι που έχει επίπτωση σε τελευταία ανάλυση στην οικονομική ζωή και τη ίδια τη πορεία της δημοκρατίας στη χώρα.
Σχολιασμός: Αλέξανδρος Μπέλεσης
Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ
8 Σεπτεμβρίου 2008
