Με την οικονομική κρίση να ρίχνει και τις τελευταίες μάσκες του σοσιαλδημοκρατικού κράτους που όρισε την καπιταλιστική ανάπτυξη αρκετών μεταπολεμικών γενεών, τα εργατικά δικαιώματα, η υγεία και η εκπαίδευση σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη, βρίσκονται υπό διωγμό.
Οι σημερινές γενιές που μοιάζουν όλο και πιο αδύναμες να διαπραγματευτούν πλέον τα εργατικά τους δικαιώματα φαίνεται ότι δεν θα μπορούν να εκπαιδεύσουν επαρκώς τα παιδιά τους, είτε λόγω κόστους, είτε λόγω έλλειψης υποδομών.
Η έρευνα της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών (European Trade Union Committee for Education – ETUCE) αποδεικνύει ότι η παιδεία αποτελεί άλλο ένα πεδίο περικοπών, άλλο ένα…δημοσιονομικό στόχο εξυγίανσης, κάλυψης επί της ουσίας των ιδιωτικών ζημιών που κρατικοποιούνται στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης αλλά και αλλού.
Η παιδεία αντιμετωπίζεται ως ένας κοστοβόρος δημόσιος τομέας ο οποίος πρέπει να συρρικνωθεί το μέγιστο δυνατό. Τα στοιχεία είναι δραματικά και θυμίζουν σκηνικό καταστροφής. Από τις 39 ευρωπαϊκές χώρες που εξετάζονται στην έρευνα, οι 25 αναγκάστηκαν να προβούν σε περικοπές εκπαιδευτικών δαπανών από το ξέσπασμα της κρίσης το 2008.
Οι χώρες που επηρρεάστηκαν λιγότερο από αυτήν την επέλαση ήταν κάποιες από τις σκανδιναβικές και κάποιες της ανατολικής Ευρώπης.
Οι τέσσερις χώρες που προηγούνται πανευρωπαϊκά σε περικοπές δαπανών, είναι και οι τέσσερις χώρες που έχουν ζητήσει τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Έτσι η πρώτη 5άδα περικοπών έχει ως εξής:
1) Λετονία, 55% περικοπές
2) Ρουμανία, 50%
3) Ουγγαρία, 27,5%
4) Ελλάδα, 20%
5) Κύπρος, 16,6%.
Πολύ μεγάλες μειώσεις στις εκπαιδευτικές δαπάνες σημειώνονται και στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η Βρετανία έχει μειώσει τις εκπαιδευτικές της δαπάνες κατά 12%, η Ισπανία 10%, η Γαλλία 7,25% και η Ιταλία –προς το παρόν- κατά 5%.
Εν μέσω βέβαια αυτής της κατάστασης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν μια ολομέτωπη επίθεση. Έτσι, σύμφωνα με την έκθεση, από το 2008:
-σε 12 κράτη υπέστησαν μειώσεις μισθών,
-σε 19 κράτη υπέστησαν πάγωμα μισθών,
-σε 9 κράτη υπέστησαν μείωση συντάξεων,
-σε 16 κράτη σταμάτησαν οι προσλήψεις εκπαιδευτικών.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εκπαιδευτικοί υπέστησαν πάνω από δύο από τα παραπάνω μέτρα, και σε κάποιες περιπτώσεις, όπως π.χ. η Ελλάδα, και τα τέσσερα.
Η χώρα μας μάλιστα προηγείται στις συνολικές περικοπές μισθών από το 2008, φτάνοντας το 30%, έναντι 25% της Ρουμανίας, 18% της Ιρλανδίας, 13% της Κύπρου και 7,5% της Πορτογαλίας (σ.σ. με εξαίρεση την Κύπρο που προσφεύγει αυτές τις μέρες, οι υπόλοιπες χώρες ακολουθούν προγράμματα αναδιάρθρωσης από Δ.Ν.Τ. και Ε.Ε.)
Οι εκπαιδευτικοί προέβησαν σε απεργίες σε περισσότερες από τις μισές χώρες (56%) και σε πορείες διαμαρτυρίας σε ακόμα περισσότερες (27 από τις 39, 66%).
Σε 29 χώρες οι εκπαιδευτικές ώρες –ανεξαρτήτως εκπαιδευτικής βαθμίδας- μειώθηκαν. Όμως και σε κράτη που αυξήθηκαν, όπως η Ισπανία και η Ουγγαρία, οι μισθοί υπέστησαν περικοπές.
Η γενικότερη τάση συρρίκνωσης της παιδείας όμως, δεν αφορά μόνο χώρες με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, αλλά και οικονομίες που προβάλλονται ως υγιέστατες. Η Φινλανδία και η Δανία για παράδειγμα έχουν από το 2008, προβεί τόσο σε απολύσεις εκπαιδευτικών όσο και συγχώνευση και κλείσιμο σχολείων. Συνολικά σε 16 κράτη έγιναν απολύσεις εκπαιδευτικών, σε 23 συγχωνεύσεις σχολείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και σε 22 διακοπή λειτουργίας.
Απολύσεις χιλιάδων δασκάλων έχουν λάβεις χώρα στην Ισπανία, την Ουγγαρία, την Ολλανδία, τη Γεωργία και αλλού. Αλλά εκεί που πραγματικά δημιουργήθηκε στρατιά ανέργων ήταν στη Ρουμανία, στην οποία έχουν απολυθεί από το 2008 120.000 εκπαιδευτικοί, και στη Ρωσία όπου έχουν απολυθεί άλλοι 90.000.
Πρωτοπόρος στις συγχνωνεύσεις σχολείων είναι η Ελλάδα με 1.933 μέχρι τώρα, με την Ουγγαρία να ακολουθεί δεύτερη (1.200) και την Ιταλία αρκετά χαμηλότερα στην τρίτη θέση με 700 συγχωνεύσεις.
Όσον αφορά το κλείσιμο σχολείων η Ελλάδα είναι τέταρτη με 1.053. Πρώτη εδώ με τεράστια διαφορά η Τουρκία με συνολικά 15.961 σχολεία και ιδρύματα να έχουν κλείσει από το 2008. Ακολουθούν η Ουκρανία και η Ισπανία με 1.500 σχολεία και ιδρύματα να έχουν διακόψει τη λειτουργία τους.
Μία άλλη αξιοσημείωτη παρατήρηση της έρευνας είναι ότι η Ελλάδα είναι μία μόλις από τις πέντε χώρες στις οποίες οι περικοπές έγιναν χωρίς κανένα δημοσιο διάλογο μεταξύ της κυβέρνησης και των εκπαιδευτικών φορέων. Στις 34 από τις 39 χώρες που εξετάζονται προηγήθηκε ένα –έστω και υποτυπώδες- είδος δημόσιας διαβούλευσης ή δημόσιου διαλόγου.
Η Ελλάδα, η Γεωργία, η Πολωνία, η Νορβηγία (για αλλαγές που αφορούσαν την ανώτατη εκπαίδευση) και η Τουρκία δεν έκριναν σκόπιμο να συζητήσουν με τους εκπαιδευτικούς τους για τις κοσμογονικές αλλαγές που ετοίμαζαν.
Δείτε όλη την έρευνα της ETUCE εδώ (pdf)
Φωτό:wikipedia
Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
ariskaparakis@gmail.com
9 Ιουλίου 2012
