Φίλοι συμπολίτες της χώρας μου και της οικουμένης, κάτοικοι της πανανθρώπινης Αμαζονίας, η ιστορία μας είναι νεκρή αν δεν αποτελεί ένα δώρο στο νόημα του μέλλοντος. Το μέλλον μας είναι το νόημα της ιστορίας.
Tο μέλλον είναι ο Λόγος της ιστορίας και αυτό μπορούμε να το βεβαιώσουμε πιο εύκολα μετά από τη «νέα αρχή» του ημερολογίου μετά από τις 16 Ιουλίου 1945 που έγινε η πρώτη πυρηνική δοκιμή. Πρέπει λοιπόν να δωρίσουμε στο μέλλον το παρελθόν ως γνώση, ομορφιά και νόηση.
Το μέλλον δεν περιμένει, τώρα μάλιστα που η ανθρωπότητα παραπαίει μεταξύ παράλογων και αφύσικων επιθυμιών, χάους και αθέμιτης ηγεμονίας.
Δυστυχώς δεν έχουμε δει το παρελθόν μέσα από το πρίσμα της παρούσας αναγκαιότητας και μέσα από τη δυναμική της εποχής μας. Έτσι, τείνει να υπάρξει ένα σχίσμα ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν και να θεμελιωθεί μια αποσύνθεση του παρελθόντος μέσα από στείρους φονταμενταλισμούς, ενώ το παρόν θα καθηλώνεται από την αδιαφορία μιας εποχής άγνοιας.
Η ιστορία πρέπει να εναρμονισθεί με την ανάγκη
Το πρόβλημα της εποχής είναι πρόβλημα της ολότητας του πολιτισμού. Είναι πρόβλημα σχεδόν ανθρωπολογικό και θυμίζει την ιστορία του παλατιού του Μπραμάντε στην «Αγία Έδρα» που ως μνημείο ισχύος περατώθηκε όταν πλέον οι μεγάλες μέρες του παπισμού είχαν παρέλθει. Έτσι και μείς οικοδομούμε τον πολιτισμό και την υπόσχεση του επίγειου παραδείσου όταν ο εσωτερικός παράδεισος απουσιάζει και όταν ο πολιτισμός -ως συνθήκες ιστορικές- εμφανίζει απόλυτη διακύβευση.
Το μέγαρο Κοινωνίας των Εθνών -ως η φυσική ενσάρκωσή τους- ολοκληρώθηκε το 1937, όταν ήδη το όραμα είχε εξελιχθεί σε παρωδία. Αυτή η αντίφαση και η γειτνίαση των γεγονότων με την απόλυτη ανατροπή τους θα τραβήξουν την προσοχή μας. Ναι, η ιστορία πρέπει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να αλλάξει τον κόσμο, να αντιμετωπίσει τη φονταμενταλιστική καθήλωση αλλά και την αποσύνθεση του παρελθόντος.
Η ιστορία δεν μπορεί να είναι ξένη από την ποίηση. Η ιστορία δεν μπορεί να εκπληρώσει το έργο της αν δεν είναι ελκυστική, αν δεν είναι επίκαιρη. Παρήλθαν οι χρόνοι όπου η βραδύτητα του στείρου σχολαστικισμού μπορούσε να αποτελεί τεκμήριο επιστημονικότητας. Δεν είναι μόνο οι μηχανές που πρέπει να κινούνται με τους ρυθμούς των υπεραγωγών και των computer, αλλά και το ανθρώπινο πνεύμα που πρέπει να δρασκελίσει με ζωηρότητα και σοφία όλο το παρελθόν.
Η ιστορία πρέπει να εναρμονισθεί με την ανάγκη, να γίνει ολιστική και να περιέχει κάθε τι το ανθρώπινο ως επιστήμη σύνθεσης. Η ιστορία πρέπει να επιβιώσει παρά την προκλητική αδιαφορία για το παρελθόν αλλά και για το μέλλον των σύγχρονων ανθρώπων.
Οι χρήσεις της ιστορίας
Μέρος της ιστορικής επιστήμης είναι και η χρήση της. Η χρήση της ιστορίας δεν μπορεί παρά να είναι μια Δημιουργική Αδελφοσύνη, ένας έμψυχος Λόγος. Δυστυχώς, η ιστορία είναι καθηλωμένη από το ύφος και την ουσία των επιστημών του 18ου και 19ου αιώνα, είναι μια παλιά επιστήμη και για αυτό δύσκολα ανανεώσιμη. Η πλάνη του ύφους της είναι βίωμα των εκφραστών της. Δεν μπορεί η ιστορία να γράφεται με την ίδια άχαρη όψη όπως πριν από το Άουσβιτς και την Ατομική βόμβα. Το παρόν δεν είναι μόνο το πεδίο εφαρμογής της ιστορίας, αλλά και πρίσμα της ζωής της και δεν πρέπει να αφεθεί στα ΜΜΕ.
Το κίνητρο για τη θεώρηση της ιστορίας είναι το παρόν. Η ιστορική γνώση έχει εσφαλμένα κίνητρα και εμφανίζει έλλειμμα κινήτρων. Το παρόν είναι φως για το παρελθόν και τανάπαλιν. Η ιστορία πρέπει να γίνει πιο ενεργητική και να γίνει η επιστήμη της διατήρησης του πολιτισμού και του έργου της πνευματικής ανάλωσης των ανθρώπων. Η ιστορία πρέπει να γίνει η αποθήκη του έργου της νόησης και της ενόρμησης του είδους, όχι καθηλωμένη στην πολιτική ιστορία, αλλά με όλη την ευρύτητα των εκδηλώσεων του ανθρώπινου πνεύματος. Το παρελθόν πρέπει να είναι έτοιμο να φωτίσει το παρόν και όχι ως απαρίθμηση γεγονότων.
Η συγγραφή και η χρήση της ιστορίας δεν πρέπει να είναι εθνικιστική και φονταμενταλιστική γιατί τότε δεν θα παρέχει ούτε το αιτιώδες ούτε το αντικειμενικό στίγμα της επιστημονικότητας. Η ιδεολογία δεν μπορεί να γράψει ιστορία, μπορεί να γράψει μόνο προπαγανδιστικά κείμενα.
Το παρελθόν θα πρέπει να μην βρίσκεται ως πτώμα και ως μηχανή ενώπιον της συνείδησης του μελετητή ενώ την ίδια ώρα επιβιώνει, και μάλιστα ύποπτα, στα δρώμενα της εποχής του. Αντικειμενικότητα δεν είναι ούτε η εκφυλιστική ατονία, ούτε η ανικανότητα διείσδυσης στα ιστορικά υποκείμενα και αντικείμενα. Η ιστορία δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ούτε όργανο εκφασισμού του παρόντος και της κλειστής σκέψης, ούτε όργανο φαντασιακής αποξένωσης από τη γενετική του χρόνου.
Η φυσική επιστήμη παρά το νεαρότερο της ηλικίας της κατέκτησε την ενότητα του χώρου με τον χρόνο. Αντίστοιχα εμείς πρέπει να κατακτήσουμε την ενότητα της ανθρωπότητας με την ιστορία, θεωρώντας την ιστορία:
- ως περιεκτική έκφραση των μορφών της ανθρωπότητας
- ως σύνολο ειδικών γονιδίων που συναποτελούν το βέλος του χρόνου
Η ιστορία δεν πρέπει να επιτρέπει στην ειδίκευση να την εμποδίζει να εκφραστεί στο ύψος της ανάγκης. Το διάλειμμα που εμφανίσθηκε στην ιστορική γραφή πρέπει να γίνει αφετηρία για την ανανέωσή της κάτω από το φως ενός νέου επιτακτικού, επίκαιρου και εμπνευσμένου εγκυκλοπαιδισμού που κοιτάει στο μέλλον ως ένα ευρύτατο πνευματικό κίνημα της ανθρωπότητας. Το άτομο -μέσα από την ιστορία- πρέπει να μπορεί να ζει τη βούλησή του ορθολογικά και να αρθρώνει τη δημιουργικότητα της συνύπαρξής του με ένταση και έκσταση. Η ενάργεια της Αθηνάς και η Διονυσιακή υπαρξιακή μας βαθύτητα πρέπει να εγκαλούνται από την ιστορική γνώση και την κρίση του παρόντος.
———————
Διαβάστε επίσης
–Το ηθικό αποτύπωμα στην ιστορία,
–Η βαθύτερη αναγνώριση του νόμου της εξέλιξης στην ιστορία,
–Η διδασκαλία της ιστορίας και του βίου υπό το φως της αιτιότητας και του νόμου της εξέλιξης
Πίνακας – Το Πέρασμα του Σαν Τζάκομο-Έντουαρντ Ίμχοφ: wikimedia
Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Ημερομηνία ανάρτησης: 23 Φεβρουαρίου 2012
