Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία για την εθνική ταυτότητα και τον αυτοπροσδιορισμό, αλλά πρέπει να σκεφθούμε κάπως βαθύτερα ή, μάλλον, λιγότερο ιδεολογηματικά, για να μπορέσουμε να ανιχνεύσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα βρεθεί και μία λύση.
Ο Σωκράτης έκανε την ειρωνεία όπλο της σκέψης, όπλο της αναζήτησης της φιλοσοφικής έρευνας. Ίσως στην αμφισβήτηση να έμοιαζε με τους σοφιστές. Κι αυτοί αρνούνταν να δεχτούν ως δεδομένες τις παραδεδεγμένες αλήθειες.
Τους τρεις τελευταίους αιώνες, η δυτική επιστημονική διανόηση είχε ως βασικό χαρακτηριστικό της την ανάλυση. Ωστόσο υπάρχουν ζητήματα, τα οποία κυρίως αφορούν σε κοσμολογικής ή οντολογικής τάξης διερευνήσεις, εξεταζόμενα, σήμερα πλέον, με κατάλληλη διάταξη όλων των μερών που τα απαρτίζουν.
Ένα χειμώνα, ο Ντεκάρτ, απομονωμένος σ’ ένα χωριό στη Γερμανία, κι απορροφημένος από τους στοχασμούς του, σκέφτηκε πρώτα πως, όπου κι αν κοιτάξει κανείς, βλέπει πως μόνα τα έργα που έγιναν από ένα μόνο άνθρωπο — είτε πόλεις, είτε νομοθεσίες, είτε κι επιστήμες — μπορούν να ικανοποιήσουν απόλυτα το πνεύμα
Πώς ξεκίνησε το σύμπαν;
Είναι ξεκάθαρο ότι από την παρατήρηση της κατάστασης διαστολής του σύγχρονου σύμπαντος, αυτό εξερράγη μετά από μια αρχική απίστευτα συμπαγή καυτή κατάσταση περίπου 13 δισ. χρόνια πριν. Φυσικά, δε μπορούμε να έχουμε καμία γνώση από τη στιγμή αυτή και πριν.
(Μέρος του κειμένου «Μεγάλες Ιδέες: Όμοιες λέξεις, αντίθετα οράματα»)
Αν η κατάσταση του κόσμου δεν ήταν σήμερα τόσο οριακή, όχι μόνον για τον πολιτισμό αλλά και για τη φυσική επιβίωση του ανθρώπου και του πλανήτη ολόκληρου, το ζήτημα της ουτοπίας και ο τρόπος που τη χρησιμοποιεί η ανθρωπότητα θα έπρεπε να προκαλεί θυμηδία με την ανοησία και τις παιδαριώδεις υπεκφυγές μπροστά στο αληθινό νόημά της.
(Μέρος του κειμένου «Μεγάλες Ιδέες: Όμοιες λέξεις, αντίθετα οράματα»)
Αυτή η φράση απεικονίζει μια βαθιά πεποίθηση των ανθρώπων, ότι οι ίδιοι δεν έχουν ευθύνη για όσα δεινά συμβαίνουν στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αλλά ότι υπάρχει πάντοτε ένα αίτιο εξωγενές, έστω και αν αυτό δεν είναι φυσικό φαινόμενο αλλά κοινωνικό. Αυτή η τάση οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως στο ότι ο άνθρωπος:
(Μέρος του κειμένου «Μεγάλες Ιδέες: Όμοιες λέξεις, αντίθετα οράματα»)
Οι λέξεις «νέο» και «τάξη» έχουν τόσο διαφθαρεί από την κακή και παραπλανητική χρήση τους, που είναι σχεδόν αδύνατον να διαπεράσει κανείς το αρνητικό νόημα που τους έχει αποδοθεί στη σημερινή εποχή.
Όσο τα οράματα είναι για την ανθρωπότητα απλές λέξεις με περιεχόμενο που να ικανοποιεί την επιθυμία της να έχει μια εύκολη καθημερινότητα και να ικανοποιεί το πνεύμα της με απλοϊκή διατύπωση μεγαλόπνοων αλλά απροσέγγιστων στόχων, τόσο οι έννοιες θα διαστρεβλώνονται και η ανθρωπότητα θα μένει χωρίς πνευματικό στήριγμα
Ως άκυρα επιχειρήματα ονομάζεται μια μεγάλη σειρά από εσφαλμένα ή ατελή σκεπτικά που διαπιστώνονται στην ανθρώπινη επικοινωνία και στη διατύπωση κρίσεων. Το πρώτο έργο στο οποίο εντοπίζονται και περιγράφονται τέτοιοι συλλογισμοί είναι οι Σοφιστικοὶ ἔλεγχοι του Αριστοτέλη, όπου παρατίθενται μία σειρά από τεχνικές, λεκτικά και λογικά τεχνάσματα, που χρησιμοποιούσαν οι σοφιστές ως γυμνάσματα για να οδηγούν τον συνομιλητή τους σε παράδοξο συμπέρασμα και πλάνη.
Ο κόσμος, το σύμπαν, δεν είναι φτιαγμένα με τη λογική μας.
Χρειάζεται καλή διάθεση και λίγη προσπάθεια για να γίνει αντιληπτό. Ο νους μας δουλεύει με τον δικό του τρόπο, με την δική του ‘’φορά’’ θα διόρθωνα, κάτι για το οποίο ουδείς πλην ημών –των ανθρώπων- νοιάζεται, καθώς απλά συμβαίνει. Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιεί -ο άνθρωπος- είναι κουρδισμένος να εργάζεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, εκείνοι που καταφέρνουν να δουν πέρα από αυτόν, κάνουν το ένα βήμα, εκείνο το παραπανήσιο.
«Στο καφενείο τούτο δω εσέ καλωσορίζω Τρατάρω σε μια και δυο χωρίς να σε γνωρίζω» Κρητική μαντινάδα.
Ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο (homo homini lupus) έλεγαν οι Ρωμαίοι. Η ανθρώπινη φύση, για τον Θουκυδίδη, ακόμα και κάτω από τη δύναμη των νόμων, τείνει προς την αδικία, για τον Χομπς είναι ικανή μόνο για κακία, ενώ για τον Ανταμ Σμιθ,
Ζωή και Θάνατος: Με έχουν ρωτήσει αρκετές φορές τι πιστεύω για το θάνατο, γι’ αυτό το τελείωμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο θάνατος είναι απλά γνωστός ως το τέλος. Είναι η τελεία που τοποθετείται στο τέλος της πρότασης και δεν ακολουθείται παρά μόνο από αναμνήσεις ή τα αποτελέσματα των πράξεών μας. Πάντως, όσο αφορά το άτομο που πεθαίνει, η άμμος της κλεψύδρας έχει τελειώσει. Ήρθε ο καιρός να αναπαυτεί η πέτρα που κυλούσε.
Ο νους κατά τη διαδικασία της νοητικοποίησης θεμελιώθηκε πάνω σε ψυχολογικές εξελίξεις, ενελίξεις και ανελίξεις της ατομικοποίησης του ανθρώπου, και στο πλαίσιο αυτό λειτούργησε από τη μία ως όργανο εποπτείας και συνεπώς αποσύνδεσης, και από την άλλη σαν όργανο επινόησης (δηλαδή της επινόησης μιας αλλαγής), σαν αντιπαλότητα με το τοπίο της πραγματικότητας.
Οι ανθρώπινες ανάγκες καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος που περιλαμβάνει το στάδιο των πρωταρχικών αναγκών επιβίωσης και μπορούν να καταλήγουν στις πιο βαθιές ανάγκες που αφορούν στην αναζήτηση της εσωτερικής του φύσης αλλά και ευρύτερα των κοσμικών του ερωτημάτων με φυσική, θεολογική ή ευρύτερη φιλοσοφική προσέγγιση.
Η υπέρβαση του φόβου είναι ίσως το θέμα που απασχολεί τους περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως. Και αυτό γιατί οι μορφές που μπορεί να πάρει ο φόβος είναι πάρα πολλές, τόσο σε νοητικό, συναισθηματικό, συμπεριφορικό και ψυχοσωματικό επίπεδο, ενώ οι προεκτάσεις του ξεκινάνε από την προσωπική ζωή ενός ατόμου και φτάνουν να διαμορφώνουν ολόκληρα κοινωνικά συστήματα
ΚΑΝΤ (1724–1804) — Αναζητώντας τη βεβαιότητα της ύπαρξης
§1 — Με τον τρόπο που έζησε τη ζωή του και με την απαράμιλλη αφοσίωσή του στη μελέτη ο Καντ κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα έργο, που επηρέασε καθοριστικά τη μετέπειτα φιλοσοφική σκέψη. Η επανάσταση που επέφερε στη φιλοσοφία της γνώσης του επέτρεψε να θέσει στο επίκεντρο του στοχασμού το γνωρίζον υποκείμενο έναντι του γνωστικού αντικειμένου. Αναλόγως επιχείρησε να κατανοήσει τον άνθρωπο και την ύπαρξή του, σε πρακτικό επίπεδο, στη βάση μιας ηθικότητας που έχει πάρει οριστικό διαζύγιο από την επιδίωξη εγωιστικών συμφερόντων.
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
