Θέλουμε τη δημοκρατία για να μας λύσει τα προβλήματα και να είμαστε ευτυχισμένοι. Αυτό φαίνεται τόσο φυσιολογικό και αυτονόητο, που συνήθως δεν σκεπτόμαστε το βαθύτερο νόημα που αποδίδουμε σε αυτούς τους όρους και, γι’ αυτό, δεν καταλαβαίνουμε ότι αυτό που θεωρούμε αυτονόητο δεν είναι καθόλου αυτονόητο.
Η λαϊκή εντολή είναι η εντολή που δίνει ένα πολιτικό υποκείμενο, ο λαός, στους εκλεγμένους αντιπροσώπους του να κυβερνήσουν. Η εντολή αυτή, εφ’ όσον πηγάζει από το κυρίαρχο πολιτικό υποκείμενο, τον λαό, δεν μπορεί παρά να έχει τουλάχιστον μια κάποια βαρύτητα, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν στο να λειτουργήσει πραγματικά.
Στη δημοκρατία δεν υπάρχει μόνο η ελευθερία αλλά και η ευθύνη. Η ελευθερία χωρίς την ευθύνη είναι αδύνατη. Όσον αφορά τους ενεργούς παράγοντες που εμπλέκονται στη δημοκρατία, όπως και οπουδήποτε, αυτοί είναι: Η συλλογικότητα και τα μέλη της ως ο υποκειμενικός παράγοντας
Το παρόν προορίζεται να είναι το πρώτο σε μια σειρά άρθρων με κύριο θέμα την κρισιμότητα αλλά και την αναζωογόνηση της πολιτικής. Καταλαβαίνω πως δεν πρόκειται για εύκολο εγχείρημα, καθώς είναι δύσκολο να δοθούν «έτοιμες» απαντήσεις.
Οι ιδέες και η σύνθεσή τους αποτελούσαν ανέκαθεν ένα από τα σπουδαιότερα προβλήματα της ανθρωπότητας. Παίρνοντας, λοιπόν, ερέθισμα από δύο αποσπάσματα της σκέψης του Μορίς Μπλανσό, θέλησα να παραθέσω μερικούς προβληματισμούς μου
Δυστυχώς, δεν είναι μόνον τα προηγούμενα προβλήματα που πρέπει να μας απασχολήσουν. Είναι και ένας αναδυόμενος τομέας, αυτός της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή θα αποτελέσει την επόμενη μεγάλη αλλαγή – αλλά θα είναι αρνητική δεδομένης της συνολικής κατάστασης και της ηθικής ανωριμότητας τόσο των ελίτ όσο και των κοινωνιών.
Ένα μέρος της τεχνολογίας πρέπει να αναφερθεί ιδιαίτερα, γιατί είναι ίσως το σημαντικότερο κομμάτι της σύγχρονης τεχνολογίας, είναι το διαδίκτυο. Είναι ίσως το σημαντικότερο, γιατί καθιστά την αλληλεπίδραση των λαών, των πολιτισμών και των ατόμων εφικτή ή, έστω, πολύ ευκολότερη.
Τι άραγε είναι η φιλοσοφία, εκτός από την ταυτολογία ότι είναι η αγάπη για τη σοφία; Και, περαιτέρω, τί είναι η σοφία; Διαισθανόμαστε την ποιότητά της, αλλά δεν είναι εύκολο να προσδιορίσουμε τη φύση της.
Ο αιώνας που πέρασε ήταν ένας αιώνας που χαρακτηρίστηκε από την κυκλοφορία και την επιρροή ορισμένων μεγάλων ιδεών, κυρίως αυτών που προβλήθηκαν σαν ομάδα στην Γαλλική Επανάσταση – μια και χωριστά ήταν γνωστές από παλιά.
Η οικογένεια ως περίκλειστη εγωιστική κοινότητα και η αδιαφορία για τον κόσμο. Αυτό είναι ένα στοιχείο που ελάχιστοι άνθρωποι θεωρούν προβληματικό, αν και θα έπρεπε να το θεωρούν τέτοιο.
Εδώ τίθεται και το βασικό ερώτημα: Αν είμαι ελεύθερος, τότε μπορώ να επιλέξω τη σκλαβιά σαν έκφραση της ελευθερίας αυτής; Ναι, μπορεί να την επιλέξει κανείς σαν άτομο, αλλά αυτό αναπόφευκτα θα κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις δυσαρμονίας και αυτοκαταστροφής της επιλογής του,
Είναι η εποχή μας τέτοια που οι περισσότεροι θα πρέπει να σκεφθούμε τι αποστάγματα εμπειρίας μπορούμε να βγάλουμε από τις καταστροφικές κρίσεις σαν την σημερινή. Και θα πρέπει να προσπαθούμε να είναι αποστάγματα σοφίας και όχι επιδείνωσης των λαθών.
Η θέση της διανόησης ως κοινωνικού σώματος στο σχήμα των πραγμάτων του σύγχρονου κόσμου είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος της ασαφής έως επιβλαβής. Γενικά, ο ατομισμός είναι αυτός που διαστρεβλώνει τη θέση αυτή αποξενώνοντάς την από την ανάγκη των ανθρώπων και μερικές φορές καθιστώντας την επιβλαβή.
Οι κοινωνικές σχέσεις αποτελούν τον καθρέφτη του πώς αντιλαμβανόμαστε τη συλλογικότητα, του τι είδους συλλογικότητες έχουμε (φθάνοντας μέχρι τα έθνη και την ανθρωπότητα) και του τι είδους άτομα είμαστε ή τι είδους άτομα αποτελούν το κυρίαρχο πρότυπο της κοινωνίας – όχι το πρότυπο που λέμε αλλά αυτό που κατά βάθος ακολουθούμε.
Με τη δημοκρατία συνδέεται εμφανώς, περισσότερο από κάθε άλλο πολίτευμα, η πληθικότητα. Σε ένα ολοκληρωτικό πολίτευμα πάλι υπάρχει η πληθικότητα, αλλά σαν χειραγωγούμενο και ενίοτε υπό εκμετάλλευση στοιχείο, ενώ στη δημοκρατία αυτή είναι το ελέγχον και αναδυόμενο κυβερνητικό στοιχείο.
Η κρατούσα αντίληψη για το δίπολο Ελευθερία – Ασφάλεια λέει ότι αυτό περιλαμβάνει από τη μια απειλές κατά της ζωής, της περιουσίας κοκ (λ.χ. τρομοκρατία, οργανωμένο έγκλημα) και από την άλλη καταφυγή των κυβερνήσεων σε ολοένα αυξανόμενη αυταρχικότητα για την αντιμετώπιση των απειλών.
Η Ελευθερία ως Ιδέα έχει αναπόφευκτα μία καθολικότητα, δηλαδή ισχύει για τα πάντα, έστω και αν αυτό θα επιτευχθεί σε ένα μακρινό μέλλον. Ο,τιδήποτε δεν έχει αυτή την καθολικότητα δεν αποτελεί ιδέα αλλά μία επιθυμία που για να επιβληθεί ως ορθή προσπαθεί να περιβληθεί με το κύρος μίας μεγάλης Ιδέας, όπως κάνει ο ολοκληρωτισμός υπό το πρόσχημα της ελευθερίας ή της ασφάλειας ή άλλης δικαιολογίας.
Μετά την Ισότητα και την Αδελφοσύνη, τις οποίες επιχειρήσαμε να αναπτύξουμε κάπως σε προηγούμενα κείμενά μας, φθάνουμε στη “συνισταμένη” τους, την Ελευθερία. Είναι η πιο επιθυμητή αλλά ταυτόχρονα και η λιγότερο προσεγγίσιμη. Είναι πιο επιθυμητή, επειδή αποτελεί ένα είδος θέωσης, μια και ταιριάζει περισσότερο στην Ολότητα. Όμως, ακριβώς επειδή ταιριάζει στην Ολότητα, δεν προσεγγίζεται με τα ανθρώπινα μέτρα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, αλλά ότι πρέπει να διερευνήσουμε την καθαρή λογική που αυτή περιέχει, για να μην απομακρυνόμαστε από αυτήν ολοένα και περισσότερο με τις ανόητες ερμηνείες που κάνουμε.
Είναι εκπληκτικό το πώς ό,τι ο άνθρωπος επιθυμεί περισσότερο είναι και αυτό που εξ ορισμού δεν μπορεί να πραγματοποιήσει. Αυτό συμβαίνει με την ειρήνη, την οποία επιθυμεί διακαώς, αλλά ζει συνεχώς σε πόλεμο είτε με τη μορφή των πολεμικών συγκρούσεων, είτε με τη μορφή των κοινωνικών συγκρούσεων, είτε με τη μορφή των συγκρούσεων της καθημερινότητας.
Το ότι η μεσαία αστική τάξη καταστρέφεται είναι πασιφανές πλέον και πάντοτε αυτή η τάξη ήταν εκείνη που καταστρεφόταν από τις οικονομικές δυσχέρειες. Αρκεί να δει κανείς τι έγραφε ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ πριν την Γαλλική Επανάσταση στην Πολιτική Οικονομία του για την εποχή του λες και επρόκειτο για τη δική μας
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
