Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ & ΠΑΤΕΝΤΕΣ

image_pdfimage_print

Μια από τις μεγαλύτερες μάχες που διεξάγεται αυτή την στιγμή στον κόσμο είναι στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Διανύουμε την εποχή της κοινωνίας της πληροφορίας, των δικτύων και του διαδικτύου. Θα πρέπει να στραφούμε πλέον στην απελευθέρωση των ιδεών και της γνώσης απ’ το εμπόριο για να μιλάμε για πραγματική κοινωνία της γνώσης.
Διαφορετικά το επίκεντρο θα είναι το εμπόριο και όχι η ίδια η γνώση. Πολύ δε μάλιστα περισσότερο που η γνώση έχει χαρακτηριστικά αδιαίρετου αγαθού και ρέοντος εξελισσόμενου κοινού αγαθού, χαρακτηριστικά ανθρώπινου κεφαλαίου που διέπονται απόλυτα από τις εξωτερικότητες, τις εξωτερικές οικονομίες και επιβαρύνσεις και επίσης δεν μπορεί να υπαχθεί σε μια λογική απόλυτης διαιρετότητας στην εκμετάλλευση της.
Ναι μεν πράγματι δεν πρέπει να υιοθετήσουμε την ληστρική πειρατική προσέγγιση και εμπορία αλλά πρέπει να προωθήσουμε τις λογικές των κοινών αγαθών υπό την έννοια της αναγνωρισιμότητας του επεξεργαστή – δημιουργού και υπό την έννοια της μη εμπορικής ωφέλειας απ’ αυτή την κυκλοφορία.
Η απελευθέρωση της γνώσης από φραγές οικονομικές είναι θεμελιώδης και στον βαθμό που αυτές οι λογικές των ιδιοκτησιών ξεκίνησαν απ’ την Δύση.
Η ιδιοκτησία (μιας και η Δύση θεωρεί τον εαυτό της πεδίο χριστιανικής κληρονομιάς) πνευματικά είναι χριστιανικώς απαράδεκτη, ολοκληρωτικά απαράδεκτη. Η Δύση στρέφεται υπό την έννοια αυτή ενάντια στην επίκληση της «φτώχειας στο πνεύμα» υπό την έννοια της απάρνησης της ιδιοκτησίας.
Ακριβώς εδώ πρέπει να δοθεί μια μεγάλη μάχη για την απελευθέρωση του μέλλοντος της ανθρωπότητας, για την ενότητα της ανθρωπότητας, για την απελευθέρωση του δημιουργικού ανθρώπου και την απελευθέρωση της δημιουργίας από την ιδιοτέλεια. Όπως πολύ σωστά είχε σημειώσει ο Στήβεν Χώκινς θα πρέπει πολλές εταιρείες να πληρώσουν πολλά δικαιώματα στον Νταϊρακ στους απογόνους τους «αν το πάμε έτσι». Αν δεν το σταματήσουμε σε μήκος χρόνου θα πρέπει να πληρωθούν τεράστια δικαιώματα στον Πλάτωνα, στους κληρονόμους των γλωσσών όπως η ελληνική κτλ. Πρέπει μ’ άλλα λόγια να δούμε με ειλικρίνεια την διαιρετότητα του πνευματικού αγαθού. Ποια θα ήταν η δυνατότητα χωρίς τον Μέντελ μιας εταιρίας βιοτεχνολογίας γενετικά τροποποιημένων; Χωρίς τους Κρικ και Γουάτσον ποια θα ήταν η δυνατότητα τους; Ποια θα ήταν η δυνατότητά τους χωρίς αυτούς που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της επιστήμης, την ελευθερία της λογικής με την γιορτή της λογικής στην Γαλλική Επανάσταση; Αν η Ιερά Εξέταση αποφάσιζε; Ούτε καν θα είχαν διαλέξει να υπάρξουν ως εταιρεία. Το αδιαίρετο του πνευματικού κεφαλαίου είναι προφανέστατο. Είναι καθαρός παραλογισμός η οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση. Βέβαια και ο σφετερισμός υπό την έννοια μιας πειρατείας που έχει εμπορικό στόχο είναι επίσης μια κακοήθης πρακτική. Είναι ακριβώς στην ίδια λογική είναι μια ασύμμετρη «ίδια λογική» με αυτή την λογική του απόλυτου της ίδιας της ιδιοκτησίας. Και συζητάμε για τα γονίδια. Μα ποιος θα πληρώσει δικαιώματα στον Θεό ή στην Φύση για αυτή την τεράστια ιστορική γονιδιακή κληρονομιά; Δεν κατασκευάσαμε ούτε ένα γονίδιο. Πατεντάρουμε χρήσεις γονιδίων εμβολές γονιδίων. Είναι πνευματική ντροπή που επιτρέπουμε μια τέτοια δικαιϊκή προσέγγιση. Θα μπορούσε να πει κανείς εδώ ότι δικαίωμα ψήφου σε κάποιες χώρες οι γυναίκες απέκτησαν μόλις πρόσφατα. Ότι μόλις πριν από τέσσερις δεκαετίες καταργήθηκε η δουλεία και στο τελευταίο κράτος του ΟΗΕ ή μπορεί ακόμη να παραμένει σε κάποια άγνωστη γωνιά παρά την υπογραφή του χάρτη των δικαιωμάτων του ανθρώπου του ΟΗΕ κτλ, κτλ. εν πάση περιπτώσει πρέπει να γίνουμε όμως ξεκάθαροι στους στόχους μας. Πράγματι, πρέπει να υπάρχει μια βιώσιμη οικονομία για να είμαστε σαφώς και ρεαλιστές, μια βιώσιμη οικονομία γύρω από τον πολιτισμό, γύρω από την καλλιτεχνική και την πολιτιστική δημιουργία και γύρω από την επιστήμη αλλά αυτή δεν θα βρεθεί μέσα από τον επιχειρηματικό πατερναλισμό. Δεν θα βρεθεί μέσα από τον εκδοτικό πατερναλισμό και τις υπερβολές της ιδιοκτησίας ή τους ναρκισσισμούς που έχει ο κάθε δημιουργός. Η κληρονομιά των λέξεων μας ξεπερνάει όλους.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα για την πολύ μακρύτερη διάρκεια των πολιτισμών (από ότι έχει δείξει η ιστορία και η μυθολογία) ξεκινάει από το γεγονός ότι ελάχιστα προσθέτουμε στις λέξεις μ’ όλη την τεχνολογική μας και επιστημονική πρόοδο. Ελάχιστες προσθήκες έχουν γίνει στον γλωσσικό πλούτο. Η κατασκευή από μόνη της γλώσσας δείχνει ένα πολύ μεγαλύτερο ιστορικό βάθος. Αυτό το βάθος δεν μπορεί να το παραγράψουμε και να το φυλακίσουμε μέσα στα όρια της προσωπικής μας σκέψης.
Αν παρατεντώσουμε το σχοινί θα μπορούσαμε να πούμε ότι η έκδοση της Βίβλου θα έπρεπε να πληρώνει πνευματικά δικαιώματα σε προηγούμενο θρήσκευμα και κάποιοι θα ζητήσουν αιωνιότητα σε αυτά από καταβολής κόσμου γιατί πιστεύουν ότι ο θεός τους έδωσε τα δικαιώματα του κόσμου. Θα τους δώσουμε; Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν πιο δίκαια. Το δίκαιο όμως δεν νομιμοποιεί την νομική τερατογένεση. Τι θα κάνουμε με τα δικαιώματα στο διάστημα και τι θα κάνουμε με την νανοτεχνολογία;
Σαφώς χρειάζεται νέο πνεύμα που να μην στηρίζει κεκτημένα στο χάσμα της γνώσης και της πρόσβασης σ’ αυτήν, τι πρέπει να γίνει για τα φάρμακα στις φτωχές χώρες;