ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ & ΜΕΛΕΤΕΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΜΕΓΑΠΟΛΕΙΣ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΡΦΗ (της Ελένης Ν. Σταματίου)

new york 520 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

new york 520 - Σόλων ΜΚΟΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ

Με αναμφισβήτητη τη σημασία των μεγάλων αστικών κέντρων στο παγκόσμιο σύστημα, των ιστορικοπολιτικών και κοινωνικοοικονομικών διαδικασιών γεωγραφικής συγκέντρωσης και οργάνωσης και δεδομένων των σύγχρονων τάσεων οικονομικής μεγέθυνσης και περιφερειακής ανάπτυξης, ενδιαφέρον αποκτά η διερεύνηση της γένεσης και του μετασχηματισμού των μεγαπόλεων[1] και η εξέλιξή τους στην υφισταμένη μορφή τους και στο διαγραφόμενο μέλλον.

Με αφορμή την παρουσίαση και τη μελέτη περιπτώσεων χαρακτηριστικών παραδειγμάτων μεγαπόλεων από την Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία και την Αυστραλία, εξετάζονται οι ιδιότητες και ο διεθνής τους ρόλος, οι νέες τάσεις ανάπτυξής τους, οι αιτίες προσέλκυσης και απόκτησης νέων πληθυσμών (λόγω αστυφιλίας, μετανάστευσης κ.ά.), οι απορρέουσες συνθήκες διαβίωσης, στέγασης, απασχόλησης, κυκλοφορίας, κοινωνικής μέριμνας των κατοίκων καθώς και σχεδιασμού και διαχείρισης του χώρου και των χρήσεων γης, λειτουργικότητας και βιώσιμης ανάπτυξης. Ζητήματα διοικητικής παθογέννεσης, κοινωνικοοικονομικών αποκλίσεων μεταξύ του πληθυσμού με τη συναφή αποτύπωση και κατανομή στο χώρο, διαχείρισης, αναγκών και προτεραιοτήτων ως προς το αστικό περιβάλλον, προστασίας και δυνατότητας απόλαυσης από το κοινό, του φυσικού περιβάλλοντος και πρόσβασης σε νέες τεχνολογίες αφορούν μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, εξακολουθώντας ν΄ αποτελούν επίκαιρο πεδίο έρευνας και εστιάζοντας στη βιώσιμη ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής.

1. Εισαγωγή

Με καθοριστική τη σπουδαιότητα των παγκόσμιων διεργασιών πληθυσμιακής αύξησης και αστικοποίησης, αναμενόμενη ήταν η σταδιακή δημιουργία μεγάλου αριθμού πόλεων με πληθυσμιακό δυναμικό ανώτερο του ενός εκατομμυρίου και περαιτέρω και μεγαπόλεων (megacities), πληθυσμού άνω των 10 εκατομμυρίων κατοίκων (σύμφωνα με τον Οηε)[2] [UNdata]. Έως περίπου το 1800, πριν δηλαδή την εντυπωσιακή επέκταση της βιομηχανικής επανάστασης και των συνεπειών της, η πλειονότητα των 100 μεγαλύτερων πόλεων διεθνώς, ευρισκόταν κυρίως στην Ασία (περίπου το 70%, λόγω υπεργεννητικότητας), με μικρότερο ποσοστό (περίπου 30%) να αντιστοιχεί στη γηραιά ηπειρο. η κατανομή αυτή, ήταν εμφανώς συνδεδεμένη με την αγροτική και εμπορική οικονομία, τότε, ακόμη, κυρίαρχη. Μετά από ενάμιση αιώνα βιομηχανικής ανάπτυξης στον δυτικό κόσμο (1950), η κατανομή των 100 μεγαλύτερων πόλεων είχε διακριτά μετατοπιστεί, έτσι ώστε να σημειώνεται μικρή μεταβολή του αριθμού τους στην ευρώπη, μείωση στην Ασία και αύξηση στην Αμερική. τέσσερις δεκαετίες αργότερα (1990, πιν. 1) η μεταβολή της κατανομής καθορίζεται από αύξηση του αριθμού των μεγάλων πόλεων στην Ασία (44), εντοπισμό τους (7) και στην Αφρική, σχετικά μικρό αριθμό τους (20) στην ευρώπη [Εμμανουήλ: 81-82]. πέραν της γεωγραφικής κατανομής, άξια διερεύνσης είναι το υπερβολικό μέγεθος ορισμένων από τις πόλεις αυτές και οι ρυθμοί της πληθυσμιακής τους αύξησης σε μια δεκαετία (1980-90), που κατά περίπτωση κυμαινόταν ανά έτος από 40.000 (παρίσι) – 415.000 (Βομβάη) άτομα[3] (πιν. 1).

Ζήτημα αμφίβολο αποτελεί η διασφάλιση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες πόλεις, δεδομένων των επιπτώσεων τόσο σε επίπεδο ανθρωπογενούς όσο και φυσικού περιβάλλοντος και περιφερειακού οικοσυστήματος (μείωση φυσικών πόρων, χώρων πρασίνου και ελεύθερων χώρων εξ αιτίας πιέσεων αστικοποίησης και επέκτασης οικιστικού χώρου και συνεπαγόμενων αναγκών, πιθανή ρύπανση υδάτων και μόλυνση υδροφόρου ορίζοντα εξ αιτίας βιοτεχνικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων άνευ ελέγχου λειτουργίας, συνακόλουθη εξάπλωση ασθενειών και επιδημιών, αισθητική υποβάθμιση και αλλοίωση φυσικού τοπίου, παράνομη κατάληψη και ανεπαρκής ή κακή διαχείριση δημόσιου χώρου, προβλήματα κυκλοφοριακού φόρτου κ.λπ.)[4].

Διαβάστε το άρθρο της Ελένης Ν. Σταματίου (pdf) όπως δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ”Περιβάλλον και Δίκαιο”  (τ. 4/2016 σελ. 643-663)

Ελένη Ν. Σταματίου, Αρχιτέκτων ΕΜΠ, MSc Περιφερειακής Ανάπτυξης,  Δρ. Πολεοδομίας – Χωροταξίας (Phd, PPhd)

Εισαγωγική φωτογραφία: pixabay.com

Stamatiou PerDik Metapoleis T4 2016 - Σόλων ΜΚΟ