ΦΟΙΝΙΚΕΛΑΙΟ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΩΝΥΜΙΕΣ ΕΠΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι Unilever, Nestlé, Procter & Gamble ανάμεσα στα εννέα πιο γνωστά ονόματα που συμμετέχουν στην αναγκαστική εργασία

Οι πιο γνωστές εταιρείες τροφίμων και οικιακών ειδών στον κόσμο πουλάνε τρόφιμα, καλλυντικά και άλλα καθημερινά είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία περιέχουν φοινικέλαιο, στιγματισμένο από σοκαριστικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ινδονησία, βάζοντας παιδιά ηλικίας οχτώ χρονών και άνω να εργάζονται σε επικίνδυνες συνθήκες, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε μια νέα έκθεση της που δημοσιεύτηκε στις 30 Νοεμβρίου.

Η έκθεση, «Το μεγάλο σκάνδαλο του φοινικέλαιου: Οι συνθήκες αναγκαστικής εργασίας πίσω από τις μεγάλες επωνυμίες, ερευνά φυτείες φοινικέλαιου στην Ινδονησία που τις διαχειρίζεται ο μεγαλύτερος παραγωγός φοινικέλαιου στον κόσμο, η αγροτική επιχείρηση Wilmar με έδρα τη Σιγκαπούρη, εντοπίζοντας τη χρήση φοινικέλαιου σε εννιά παγκόσμιες εταιρείες, οι οποίες είναι: η AFAMSA, η ADM, η Colgate-Palmolive, η Elevance, η Kellogg’s,η Nestlé, η Procter & Gamble, η Reckitt Benckiser και η Unilever.

Meghna Abraham, Ανώτερη Ερευνήτρια στη Διεθνή Αμνηστία

«Οι εταιρείες κάνουν τα στραβά μάτια όσον αφορά την εκμετάλλευση των εργατών στην αλυσίδα εφοδιασμού τους. Παρά τις υποσχέσεις στους πελάτες τους πως δεν θα υπάρχει εκμετάλλευση στην αλυσίδα εφοδιασμού του φοινικέλαιου, οι μεγάλες εταιρείες συνεχίζουν να επωφελούνται διαπράττονται τρομακτικές παραβιάσεις. Αυτά τα ευρήματα θα σοκάρουν κάθε καταναλωτή, ο οποίος πιστεύει ότι επιλέγει ηθικά όταν αγοράζει στα σουπερμάρκετ προϊόντα, για τα οποία οι αντίστοιχες εταιρείες ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιούν βιώσιμο φοινικέλαιο», δήλωσε η Meghna Abraham, Ανώτερη Ερευνήτρια στη Διεθνή Αμνηστία.

Εταιρείες «κολοσσοί», όπως η Colgate, η Nestlé and η Unilever διαβεβαιώνουν τους πελάτες τους ότι στα προϊόντα τους χρησιμοποιούν «βιώσιμο φοινικέλαιο», αλλά τα ευρήματά μας αποδεικνύουν το ακριβώς αντίθετο. Δεν υπάρχει τίποτα βιώσιμο σχετικά με το φοινικέλαιο που παράγεται από την παιδική και καταναγκαστική εργασία. Οι παραβιάσεις που ανακαλύφθηκαν στις επιχειρήσεις της Wilmar για το φοινικέλαιο, δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά αλλά γίνονται συστηματικά και δείχνουν έναν προμελετημένο τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιείται η εταιρεία Wilmar.

«Κάτι δεν πάει καλά όταν εννιά εταιρείες που είχαν το 2015 μαζί συνολικά έσοδα 325 δισεκατομμύρια δολάρια δεν είναι σε θέση να κάνουν κάτι για την απαίσια μεταχείριση των εργατών του φοινικέλαιου, οι οποίοι κερδίζουν ψίχουλα.

Η Διεθνής Αμνηστία δηλώνει ότι θα οργανώσει εκστρατεία προκειμένου να ζητήσει από τις εταιρείες να αποσαφηνίσουν στους πελάτες τους εάν το φοινικέλαιο που χρησιμοποιείται σε δημοφιλή προϊόντα όπως το παγωτό Magnum, η οδοντόκρεμα Colgate, τα καλλυντικά Dove, η σούπα Knorr, το KitKat, το σαμπουάν Pantene, το Ariel και το Pot Noodle προέρχονται από τη λειτουργία της εταιρείας Wilmar στην Ινδονησία.

Συστηματικές παραβιάσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού σε μεγάλες εταιρείες

Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με 120 εργάτες που εργάζονται σε φυτείες φοινικέλαιου, οι οποίες ανήκουν σε δύο θυγατρικές εταιρείες και τρεις προμηθευτές της Wilmar στο Kalimantan και τη Sumatra στην Ινδονησία. Η έρευνα αποκάλυψε ένα ευρύ φάσμα παραβιάσεων, μεταξύ των οποίων και οι εξής:

Οι γυναίκες εξαναγκάζονται να εργάζονται πολλές ώρες υπό την απειλή μείωσης του μισθού τους, ενώ αυτός ήδη βρίσκεται κάτω από το κατώτατο όριο, ποσό που υπολογίζεται δηλαδή σε 2,50 δολάρια την ημέρα υπό ακραίες περιπτώσεις. Επιπλέον οι συνθήκες εργασίας είναι επισφαλείς, χωρίς συντάξεις ή ιατρική ασφάλιση
Παιδιά ηλικίας περίπου οχτώ ετών κάνουν επικίνδυνη, βαριά σωματική εργασία και μερικές φορές εγκαταλείπουν το σχολείο για να βοηθήσουν τους γονείς τους στις φυτείες.
Οι εργαζόμενοι υποφέρουν από σοβαρά τραύματα λόγω της ουσίας paraquat, μιας οξείας τοξικής χημικής ουσίας, η οποία ακόμα χρησιμοποιείται στις φυτείες παρά την απαγόρευσή της από την ΕΕ και την ίδια την εταιρεία Wilmar
Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους χωρίς επαρκή εξοπλισμό ασφάλειας, παρά το κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων λόγω των επικίνδυνων επιπέδων ρύπανσης που προκλήθηκαν από δασικές πυρκαγιές κατά τη διάρκεια της περιόδου Αυγούστου- Οκτωβρίου του 2015
Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν εξαντλητικά ωράρια για να πετύχουν τραγικά υψηλούς στόχους, κάποιοι από τους οποίους περιλαμβάνουν ιδιαίτερα απαιτητικές εργασίες σωματικά, όπως είναι ο χειρισμός βαρύ χειρωνακτικού εξοπλισμού για το κόψιμο των φρούτων από δέντρα ύψους 20 μέτρων. Προσπαθώντας να πετύχουν τους στόχους αυτούς, ενδέχεται οι εργαζόμενοι να νιώθουν έντονους φυσικούς πόνους, και επίσης μπορεί να αντιμετωπίσουν μια σειρά κυρώσεων επειδή δεν μάζεψαν τα φρούτα του φοινικόδεντρου από το έδαφος και επειδή μάζεψαν άγουρα φρούτα

Η εταιρεία Wilmar αναγνώρισε ότι υπάρχουν τρέχοντα εργασιακά ζητήματα στις επιχειρήσεις της. Παρά τις παραβιάσεις, τρεις από τους πέντε παραγωγούς φοινικόδεντρων, τους οποίους ερεύνησε η Διεθνής Αμνησία στην Ινδονησία, έχουν πιστοποιητικά για παραγωγή «βιώσιμου» φοινικέλαιου από τη Στρογγυλή Τράπεζα για το Βιώσιμο Φοινικέλαιο, ενός οργανισμού που δημιουργήθηκε το 2004, μετά από περιβαλλοντικά σκάνδαλα, με στόχο την εξυγίανση του τομέα του φοινικέλαιου.

«Η έκθεση αυτή δείχνει σαφώς ότι οι εταιρείες έχουν χρησιμοποιήσει τη Στρογγυλή Τράπεζα ως ασπίδα για να παρεκκλίνουν από αυστηρότερους ελέγχους. Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι αυτές οι εταιρείες έχουν ισχυρές πολιτικές γραπτώς αλλά κανείς δεν μπορεί να αποδείξει πως είχαν εντοπίσει τους προφανείς κινδύνους παραβιάσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού της εταιρείας Wilmar», δήλωσε η Seema Joshi, Επικεφαλής για τις επιχειρήσεις και για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δημιουργούν αμφιβολίες για τους ισχυρισμούς περί «βιωσιμότητας»

Με την εξαγωγή των δεδομένων και των πληροφοριών που δημοσιεύθηκαν από την εταιρεία Wilmar, οι ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας εντόπισαν φοινικέλαιο σε εννιά παγκόσμιες εταιρείες τροφίμων και οικιακών ειδών. Όταν τις προσέγγισαν, εφτά από τις εταιρείες επιβεβαίωσαν ότι αγοράζουν φοινικέλαιο από τις επιχειρήσεις της εταιρείας Wilmar στη Ινδονησία, αλλά μόνο δύο, η Kellogg’s και η Reckitt Benckiser ήταν πρόθυμες να παρέχουν κάθε είδους λεπτομέρεια αναφορικά με τα προϊόντα που επηρεάζονται από αυτό.( Λεπτομέρειες για τις απαντήσεις των εταιρειών εδώ)

Όλες, εκτός από μία από τις εταιρείες αυτές είναι μέλη του οργανισμού «Στρογγυλή Τράπεζα για το Βιώσιμο Φοινικέλαιο» και ισχυρίζονται στις ιστοσελίδες τους και στις ετικέτες των προϊόντων τους ότι χρησιμοποιούν «βιώσιμο φοινικέλαιο». Από τις εταιρείες με τις οποίες επικοινώνησε η Διεθνής Αμνηστία, καμία δεν αρνήθηκε ότι γίνονται οι παραβιάσεις, αλλά ούτε και παρείχαν κάποια δείγματα της δράσης τους για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις επιχειρήσεις της εταιρείας Wilmar.

Οι εταιρείες πρέπει να είναι περισσότερο διαφανείς αναφορικά με το τι συμβαίνει με τα προϊόντα τους

Seema Joshi, Επικεφαλής για τις Επιχειρήσεις & τα ανθρώπινα δικαιώματα

«Οι πελάτες θέλουν να γνωρίζουν ποια προϊόντα συνδέονται με παραβιάσεις και ποια όχι. Παρά το γεγονός ότι έρχονται αντιμέτωποι με τόσο φρικτές παραβιάσεις ως προς τον τρόπο λειτουργίας ενός μεγάλου προμηθευτή, οι εταιρείες έχουν δείξει μεγάλη μυστικοπάθεια σχετικά με το ποια συγκεκριμένα προϊόντα επηρεάζονται» δήλωσε η Seema Joshi.

«Οι εταιρείες πρέπει να είναι περισσότερο διαφανείς αναφορικά με το τι συμβαίνει με τα προϊόντα τους. Πρέπει να αποκαλύψουν από πού προέρχονται οι πρώτες ύλες των προϊόντων που βρίσκονται στα ράφια των σουπερμάρκετ. Έως ότου το κάνουν, θα επωφελούνται και θα συμβάλλουν κατά κάποιο τρόπο στην εκμετάλλευση εργασίας που συμβαίνει. Δείχνουν απόλυτη έλλειψη σεβασμού προς τους πελάτες που πιστεύουν πως κάνουν ηθικές επιλογές στις αγορές τους όταν φτάνουν να πληρώσουν στο ταμείο τα προϊόντα τους.

Οι χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας που αποκάλυψε η έκθεση

Η έκθεση αποτυπώνει παιδιά ηλικίας 8-14 ετών να εκτελούν επικίνδυνη εργασία σε φυτείες που ανήκουν στις θυγατρικές εταιρείες και προμηθευτές της εταιρείας Wilmar. Εργάζονται χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό ασφαλείας σε φυτείες όπου χρησιμοποιούνται τοξικά φυτοφάρμακα και μεταφέρουν βαριά σακιά με καρπούς φοίνικα, τα οποία ζυγίζουν από 12 μέχρι 25 κιλά. Κάποια από τα παιδιά έχουν εγκαταλείψει το σχολείο προκειμένου να εργαστούν με τους γονείς τους για σχεδόν ολόκληρη την ημέρα. Άλλα εργάζονται το απόγευμα μετά το σχολείο και τα σαββατοκύριακα και τις αργίες.

Ένα παιδί 14 ετών το οποίο συλλέγει και κουβαλάει καρπούς φοίνικα σε μια φυτεία που ανήκει στην εταιρεία Wilmar, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι εγκατέλειψε το σχολείο όταν ήταν 12 ετών γιατί ο πατέρας του ήταν άρρωστος και δεν ήταν σε θέση να πετύχει τους στόχους στη δουλειά του. Είπε ότι τα αδέρφια του ηλικίας 10 και 12 ετών δουλεύουν επίσης στη φυτεία μετά το σχολείο:

Εγκατέλειψα το σχολείο για να βοηθήσω τον πατέρα μου γιατί δεν μπορούσε να δουλέψει άλλο

14χρονος εργαζόμενος στον τομέα του φοινικέλαιου

«Βοηθάω τον πατέρα μου κάθε μέρα εδώ και δύο χρόνια τώρα. Φοίτησα μέχρι την έκτη τάξη στο σχολείο. Εγκατέλειψα το σχολείο για να βοηθήσω τον πατέρα μου γιατί δεν μπορούσε να δουλέψει άλλο. Μετάνιωσα που άφησα το σχολείο. Θα ήθελα να είχα πάει στο σχολείο για να γίνω πιο έξυπνος. Θα ήθελα να γίνω δάσκαλος».

Μια εργασία που είναι απαιτητική και κουραστική σωματικά και μπορεί να προκαλέσει σωματικά τραύματα στα νέα παιδιά. Ένα 10χρονο αγόρι το οποίο επίσης εγκατέλειψε το σχολείο για να βοηθήσει τον πατέρα του, ο οποίος εργάζεται για ένα προμηθευτή της εταιρείας Wilmar, από τότε που ήταν 8 ετών, δήλωσε ότι σηκώνεται στις 6 το πρωί για να μαζέψει και να μεταφέρει καρπούς φοίνικα που βρίσκονται στο έδαφος. Δήλωσε ότι εργάζεται για 6 ώρες την ημέρα, εκτός Κυριακής:

«Δεν πηγαίνω στο σχολείο. Κουβαλάω το σάκο με τους χύμα καρπούς μόνος μου αλλά μπορώ να τον κουβαλάω μόνο μισογεμάτο. Είναι δύσκολο να τον κουβαλάς, είναι βαρύς. Το κάνω και όταν βρέχει επίσης, αλλά είναι δύσκολο. Τα χέρια μου όπως και το σώμα μου πονάνε».

Οι γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με την αναγκαστική εργασία, τους χαμηλούς μισθούς, τις διακρίσεις και την έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες

Η έκθεση επισημαίνει μια συνηθισμένη πρακτική διακρίσεων όσον αφορά την πρόσληψη γυναικών ως περιστασιακές καθημερινές εργάτριες, οι οποίες έτσι στερούνται τα μόνιμα οφέλη της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης, όπως η ιατρική ασφάλιση και οι συντάξεις.

Η Διεθνής Αμνηστία επίσης κατέγραψε περιπτώσεις αναγκαστικής εργασίας και επιστατών, οι οποίοι απειλούν τις γυναίκες εργάτριες με τη μη καταβολή των αμοιβών τους και με τη μείωση τω αμοιβών τους ώστε να τους εκβιάζουν με επιπλέον εργασία.

Μια γυναίκα, που εργάζεται σε μια μονάδα η οποία ασχολείται με τη διατήρηση των φυτειών φοίνικα, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία πως πιεζόταν να εργάζεται περισσότερες ώρες κάτω από σαφείς και κατηγορηματικές απειλές:

«Αν δεν καταφέρω το στόχο μου, μου ζητούν να συνεχίσω να δουλεύω, αλλά δεν πληρώνομαι για τον επιπλέον χρόνο … Η φίλη μου και εγώ είπαμε στον προϊστάμενο ότι ήμασταν πολύ κουρασμένες και θέλαμε να φύγουμε. Ο επιστάτης μας είπε πως αν δεν θέλετε να εργαστείτε, να πάτε στο σπίτι και να μην έρθετε ξανά. Είναι δύσκολη δουλειά, διότι ο στόχος είναι τρομακτικός. Πονάνε τα πόδια μου, τα χέρια μου και η πλάτη μου μετά από τόση δουλειά».

Η Ινδονησία έχει ισχυρή εργατική νομοθεσία σύμφωνα με την οποία οι περισσότερες από αυτές τις παραβιάσεις μπορεί συνιστούν ποινικά αδικήματα. Ωστόσο, οι νόμοι δεν εφαρμόζονται σωστά. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την κυβέρνηση της Ινδονησίας να βελτιώσει τις συνθήκες εφαρμογής του νόμου και να διερευνήσει τις καταχρήσεις που αναφέρονται στην έκθεση.

Υπόβαθρο: Με ποιο τρόπο η Διεθνής Αμνηστία παρακολούθησε την αλυσίδα εφοδιασμού από τις φυτείες στις πολυεθνικές εταιρείες

Οι ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας έχουν εντοπίσει φοινικέλαιο προερχόμενο από συγκεκριμένα διυλιστήρια και μύλους που παρέχονται απευθείας, από τις φυτείες οι οποίες έχουν διερευνηθεί, σε επτά από τις εταιρείες – Colgate-Palmolive, Reckitt Benckiser, Nestle, ADM, Elevance, AFAMSA, και Kellogg’s μέσω της κοινοπραξίας της. Οι άλλες δύο εταιρείες – η Unilever και η Procter & Gamble – επιβεβαίωσαν ότι εισάγουν φοινικέλαιο από την εταιρεία Wilmar και την Ινδονησία, αλλά δεν απάντησαν στις ερωτήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με το ποια είναι τα διυλιστήρια από τα οποία εισάγουν. Δεδομένου ότι προμηθεύονται από την Ινδονησία όπου η Διεθνής Αμνηστία εντόπισε φοινικέλαιο από τις φυτείες που διερευνήθηκαν σε 11 από τα 15 διυλιστήρια της εταιρείας Wilmar, είναι πολύ πιθανό ότι θα προμηθεύονται από τουλάχιστον ένα ή περισσότερα από αυτά τα διυλιστήρια.

Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε από τις εταιρείες να επιβεβαιώσουν αν το φοινικέλαιο σε μια λίστα των καταναλωτικών προϊόντων τους προήλθε από τις δραστηριότητες της εταιρείας Wilmar στην Ινδονησία: μόνο δύο από τις εταιρείες (Kellogg’s και Reckitt Benckiser) θα το επιβεβαίωναν. Η Colgate και η Nestle αναγνώρισε ότι λαμβάνουν φοινικέλαιο από τα διυλιστήρια της εταιρείας Wilmar στην Ινδονησία. Η Διεθνής Αμνηστία συνέδεσε αυτά τα διυλιστήρια με τις φυτείες που διερευνήθηκαν για την έκθεση αυτή. Ωστόσο, η Colgate και η Nestlé, δήλωσαν ότι σε κανένα από τα προϊόντα που αναφέρονται στη λίστα της Διεθνούς Αμνηστίας δεν περιέχεται φοινικέλαιο από τις εργασίες της εταιρείας Wilma στην Ινδονησία, αλλά δεν λένε ποια από τα προϊόντα τους περιέχουν. Δύο άλλες εταιρείες (η Unilever και η Procter & Gamble) δεν διόρθωσαν τη λίστα. Οι άλλες τρεις είτε δεν απάντησαν καθόλου είτε απάντησαν με τρόπο ασαφή.

Πηγή/φωτογραφία: Διεθνής Αμνηστία, amnesty.gr