1

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΚΑΙ Η ΗΓΕΜΟΝΙΚΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ (του Δημοσθένη Κυριαζή)

Το βασικό χαρακτηριστικό της αληθινής Δημοκρατίας

Ο διακεκριμένος Ελληνιστής Μωρίς Κρουαζέ[1] στο βιβλίο του «Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδος», (Εκδόσεις Γκοβόστη, 1990) γράφει: «Για τους πολίτες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, η δημόσια ζωή ήταν τόσο βαθειά δεμένη με την ιδιωτική ζωή, που δύσκολα μπορούσες να την ξεχωρίσεις». Η διαπίστωση του διακεκριμένου  μελετητή, ότι στην Αθηναϊκή Δημοκρατία υπήρχε ταύτιση της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής, που σημαίνει ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος, αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό και το μεγαλείο της Αληθινής Δημοκρατίας.


Το  πολίτευμα συνεπώς στο οποίο δεν υπάρχει αυτή η ταύτιση, ούτε είναι, ούτε δικαιούται να ονομάζεται Δημοκρατία.

Στο σημερινό πολίτευμα της  χώρας που γεννήθηκε η Δημοκρατία, αυτή η ταύτιση δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο το ίδιον συμφέρον και η ισχυρή συσχέτιση του  με το συντεχνιακό και το κομματικό συμφέρον. Αιτία αυτής της σημαντικής μετάλλαξης είναι οι θεσμοί και οι πρακτικές της σημερινής «δημοκρατίας»· είναι η απώλεια του στάτους «του άρχοντος και αρχόμενου πολίτη» και η αντικατάσταση του με  το βερμπαλιστικό δόγμα:  «αφέντης είναι οι πολίτες», που η πλήρης Μακιαβελική  διατύπωση του είναι:  «αφέντης είναι οι πολίτες αρκεί να μη διαφεντεύου, αλλά να παραμένουν απλά αναφορά για κάθε εξουσία»!!!

Στα θεσμικά χαρακτηριστικά και στις πρακτικές  αυτού του πολιτεύματος,  ταιριάζει  περισσότερο το  όνομα Κομματοκρατία  και όχι Δημοκρατία. Θυμίζουμε ότι ετυμολογικά, η λέξη Κομματοκρατία σημαίνει,  η ισχύς του Κόμματος και Δημοκρατία , η ισχύς της Εκκλησίας του Δήμου, η ισχύς των πολιτών.  

Η έμφυτη δημοκρατική  νοοτροπία του ιδιωτικού τομέα.  

Εάν δηχθούμε ότι η ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος αποτελεί το υποχρεωτικό και κορυφαίο χαρακτηριστικό ( mandatory characteristic) της Αληθινής Δημοκρατίας, τότε ο ιδιωτικός τομέας από τη φύση, από την κοινή ανάγκη, λειτουργεί με στόχο την ταύτιση των δύο συμφερόντων: των  παραγωγών  (ίδιον συμφέρον) και αυτών που αγοράζουν τα προϊόντα  ή τις υπηρεσίες τους (δημόσιο συμφέρον). Συνεπώς όσο ο ιδιωτικός τομέας λειτουργεί σε συνθήκες ελευθερίας και υγιούς ανταγωνισμού, τότε με φυσική νομοτέλεια  αναπτύσσεται και υπηρετείται σε αυτόν η δημοκρατική νοοτροπία.

Ακόμη, στον ιδιωτικό τομέα, ο έλεγχος και  η αξιολόγηση του κάθε παραγωγού προϊόντων ή  υπηρεσιών, είναι μία αυτονόητη καθημερινή διαδικασία που γίνεται από όλους τους αγοραστές/χρήστες.  Αυτή η αυθόρμητη αξιολόγηση και ο έλεγχος, είναι πιο ισχυρή, πιο αξιόπιστη και πιο  αποτελεσματική από αυτήν που γίνεται από την πολιτεία σύμφωνα με κανόνες που θεσμοθετεί. Αυτό ισχύει γιατί η αξιολόγηση από το σύνολο των χρηστών δεν μπορεί να νοθευτεί από ιδιοτελείς παρεμβάσεις των παραγωγών,  ενώ η αξιολόγηση από την πολιτεία μπορεί.   

Για τον ανωτέρω  λόγο,  η πολιτείας πρέπει να περιορίζεται στη διασφάλιση στον ιδιωτικό τομέα: (1)Ελευθερίας και θεσμών υγιούς ανταγωνισμούς και (2) Θεσμικού  φραγμού  ανάπτυξης και λειτουργίας δεσποζουσών παραγωγικών επιχειρήσεων· επιχειρήσεων που έχουν την οικονομική ισχύ και μέσω αυτής τη δυνατότητα να νοθεύουν τους θεσμούς του ελευθέρου ανταγωνισμού υπέρ των συμφερόντων τους. Οι επιχειρήσεις αυτές έγιναν δεσπόζουσες, είτε λόγω του μονοπωλιακού χαρακτήρα που είχαν πριν από την ψηφιακή εποχή[2], είτε λόγω  διακριτικών προνομίων που απέκτησαν με τη συνεργασία (διαπλοκή ) τους με τα πολιτικά κόμματα. Αυτή τη «συνεργασία»  η σκωπτική σοφία του λαού μας την ονομάζει λάδωμα

Η διαδικασία  του λαδώματος στη χώρα μας πήρε τη μορφή άτυπου θεσμού, που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε δυο μορφές: (1)Το ηγεμονικό λάδωμα (λάδωμα των ασκούντων την εξουσία του Δημοσίου τομέα.  και (2) Το δημοκρατικό λάδωμα (λάδωμα όλων που με κάποιο τρόπο συμμετέχουν στην πραγματοποίηση ενός δημοσίου έργου· από  την δακτυλογράφο μέχρι του κορυφαίου αρμοδίου πολιτικού άρχοντα). Η ολοκλήρωσης και …βελτιστοποίηση  του άτυπου θεσμού του λαδώματος, έγινε με τον  ορισμό από τον πρωθυπουργό της χώρας, της ανώτατης επιτρεπομένης «ποσότητας ελαίου» στα διάφορα επίπεδα διοίκησης του δημόσιου τομέα!!!

Η ηγεμονική νοοτροπία του δημόσιου τομέα

Στο δημόσιο τομέα η ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος δεν υπακούει στην προαναφερθείσα φυσική νομοτέλεια της κοινής ανάγκης. Αντίθετα υπακούει στη φυσική νομοτέλεια που η λαϊκή σοφία έχει διατυπώσει με το απόφθεγμα: «Ο παππάς βλογάει πρώτα τα γένια του». Έτσι στον υπόψη τομέα, η ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος δεν διαμορφώνεται από την κοινή ανάγκη, αλλά από την ηθική των ανθρώπων που υπηρετούν σε αυτόν και από την ηθική των θεσμών που αποφασίζουν τα αφεντικά του, οι πολιτικοί.

Η Ανάγκη όμως είναι η Θεά των Θεών η οποία κυριαρχεί των πάντων, ακόμα και των Θεών· Ανάγκα και Θεοί  πείθονται.

Από τα προηγούμενα προκύπτει ότι στο δημόσιο τομέα  αναπτύσσεται και υπηρετείται η ηγεμονική νοοτροπία  διότι,  ούτε ταύτιση ιδίου και δημοσίου συμφέροντος, ούτε αξιολόγηση καθημερινή  από τους χρήστες των υπηρεσιών και των προϊόντων του, υπάρχει..

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο δημόσιο τομέα της Χώρας μας, όχι μόνο δεν υπάρχει η καθημερινή και χωρίς δυνατότητα παρεμβάσεων αξιολόγηση  που  υπάρχει στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και η αξιολόγηση από θεσμούς της πολιτείας έχει ουσιαστικά καταργηθεί ως αντιδημοκρατική πράξη!!  

Ο δημόσιος τομέας σήμερα στη χώρα μας  λειτουργεί σα λάφυρο του εκάστοτε κόμματος που ασκεί την εξουσία, στελεχώνεται με ανθρώπους της εμπιστοσύνης του κυβερνώντος κόμματος και έχει μετατραπεί σε φυτώριο ανάπτυξης και υπηρέτησης της ηγεμονικής και όχι της δημοκρατικής  νοοτροπίας.

Η παράλογη καθεστηκυία αντίληψη

Παρά τα παραπάνω  αντικειμενικά στοιχεία, σε πολλούς  πολιτικούς και απλούς πολίτες υπάρχει η λανθασμένη καθεστηκυία αντίληψη ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι φυτώριο ολιγαρχίας και ο δημόσιος φυτώριο δημοκρατίας!!!

Η λανθασμένη αυτή αντίληψη οφείλεται σε δύο αιτίες: (1) Στη δημιουργία  θεσμών που δεν προστατεύουν τον υγιή  ανταγωνισμό, αλλά  ευνοούν τη δημιουργία δεσποζουσών επιχειρήσεων με προνόμια που θεσμοθετούνται  ειδικά για αυτές και (2) Στην Ιδεολογία των πολιτικών συστημάτων που δογματικά θεωρούν ότι ταύτιση ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος, μπορεί να διασφαλισθεί μόνο με την κατάργηση της οικονομίας του ιδιωτικού τομέα και την πραγματοποίηση κάθε παραγωγικής/ οικονομικής δραστηριότητας από το δημόσιο τομέα. Είναι φανερό ότι σε αυτή την περίπτωση, ίδιον συμφέρον δεν υπάρχει και συνεπώς η επιδίωξη ταύτισης δεν έχει έννοια.

Η Αυθόρμητη Δημοκρατία της Αγοράς

Τα πρόσφατα ιστορικά στοιχεία από την εξέλιξη των πολιτευμάτων των χωρών που υπήρχε μόνο δημόσιος τομέας, μόνο δημόσια οικονομία, απέδειξαν ότι  ουσιαστική και συνειδητή ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος αναπτύσσεται και υπηρετείται μόνο με τη λειτουργία ελεύθερης και με συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού «Αγορά» και όχι με την κατάργηση της ιδιωτικής οικονομίας· απέδειξε ότι οι φυσικοί νόμοι πάντοτε υπερισχύουν των ανθρωπίνων.     

Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από την ιστορική διαπίστωση ότι στην Ελλάδα υπήρχε Δημοκρατία από την εποχή που περιγράφουν τα ποιήματα του Ομήρου, δηλαδή χιλιάδες χρόνια πριν από την Αθηναϊκή Δημοκρατία. Αυτή η Δημοκρατία, που ονομάστηκε από τον Φρειδερίκο Έγκελς, «Αυθόρμητη Δημοκρατία των ηρωικών χρόνων της  Ελλάδας[3]»   αναπτύχτηκε και λειτούργησε στην Αγορά των κρατών – πόλεων της αρχαίας Ελλάδας. Η Πνύκα είναι  η εξέλιξη της Αγοράς.

Είναι γεγονός ότι η Αγορά θεωρείται από τους περισσοτέρους ως χώρος λειτουργίας της Δημοκρατίας, επειδή ήταν χώρος συγκέντρωσης των πολιτών και όχι επειδή καλλιεργείτο σε αυτήν, από την κοινή ανάγκη, η ταύτιση του ιδίου και του δημοσίου συμφέροντος. Όμως χώροι συγκέντρωσης πολιτών ήταν και τα Γυμναστήρια, τα Θέατρα, τα Σχολεία, οι Ναοί. Από όλους όμως αυτούς τους χώρους, μόνο η Αγορά χαρακτηρίσθηκε σαν ο  χώρος ανάπτυξης της δημοκρατίας.

Το συμπέρασμα για τη δημοκρατική νοοτροπία του ιδιωτικού τομέα είναι ευνόητο και ιστορικά τεκμηριωμένο.


[1] Ο Μωρίς  Κρουαζέ (Maurice Croiset  1846-1935)  είναι ένας από τους κορυφαίους Ελληνιστές/ μελετητές του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας. Διατέλεσε: καθηγητής της Ελληνικής Γλωσσάς και Λογοτεχνίας στο Μονπελιέ και σην  Ecole Mormale Superier, Μέλος της Ακαδημίας της Γαλλίας και Γενικός Διευθυντής αυτής από το 1911 έως το  1929.    

[2] Πριν από την ψηφιακή εποχή πολλές επιχειρήσεις όπως αυτές των τηλεπικοινωνιών, των σιδηροδρόμων, της παροχής ηλεκτρικής ενεργείας, κλπ,  ήταν κατ’ ανάγκη μονοπώλια γιατί η ανταγωνιστική λειτουργία τους ήταν πρακτικά αδύνατη. Η ανταγωνιστική λειτουργία αυτών απέκτησε  λειτουργική και οικονομική εφικτότητα χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία.

[3] Φρειδερίκος  Ένγκελς,  «Η καταγωγή του κράτους ……», Έκδοση Μαρή και Κορότζη 1945. Ο Φρειδερίκος Ένγκελς ( 1820-1895) είναι γερμανός φιλόσοφος θεωρητικός του Σοσιαλισμού.

Πηγή: Ψηφιακή Άμεση Δημοκρατία, dd-democracy.gr, 16/05/2016