ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

neolaia77 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

neolaia77 - Σόλων ΜΚΟΜε βάση τα παρακάτω ευρήματα, φαίνεται πως η ελληνική νεολαία έχει το προφίλ νεολαίας μιας κοινωνίας όπου, παρά τις «μεσογειακές» και «βαλκανικές» ιδιαιτερότητες που φυσικά ισχύουν, η «πραγματική υπαγωγή στο κεφάλαιο» των ανθρωπίνων σχέσεων είναι η κυρίαρχη κατάσταση. Με εξαίρεση την Οικογένεια, δηλαδή το ιδιωτικοποιημένο «σύμπλεγμα του Οιδίποδα», που εμφανίζεται σαν νησίδα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, αυτό που καθοδηγεί τα κίνητρα των νέων είναι η Οικονομία, η Εργασία, το Χρήμα, και για αναψυχή το διαδίκτυο και διάφορες μορφές διασκέδασης. 


Η Οικογένεια, φαντάζει σημαντικός πυλώνας και από οικονομική σκοπιά, ως σημείο στήριξης σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον. To Kεφάλαιο και το αξιακό του πλαίσιο, κερδίζοντας έδαφος σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού βίου, φαίνεται να υποβαθμίζει ό,τι ανθίσταται στην επιχειρηματικοποίησή του, δηλαδή το «σκληρό» πυρήνα της πολιτικής, του κράτους, των μη οικονομικών θεσμών (εκπαίδευση κ.ά.).

Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε το «χάσμα γενεών» ως και πολιτικό πρόβλημα, αναζητώντας τις πιο δυναμικές, και σημαντικές για το προσεχές μέλλον, αξιακές τάσεις της κοινωνίας στους ανθρώπους που γεννήθηκαν μετά το 1990 (κατάρρευση της ΕΣΣΔ, «There is no alternative»), έναντι των ανθρώπων που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν την εποχή μετά το Β’Παγκόσμιο πόλεμο και κατά την ανάπτυξη του περίφημου «κευνσιανού κράτους πρόνοιας» (μια καρικατούρα του οποίου έζησε η ελληνική «μεταπολίτευση»). Σε τελική ανάλυση, η νεολαία, με τις δικές της αξίες, αντιπροσωπεύει το κομμάτι του πληθυσμού που θα στελεχώσει τους οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτισμικούς κ.ά μηχανισμούς τα επόμενα χρόνια.

Προφανώς υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με την ταξική προέλευση και θέση των ατόμων, τις οποίες, όπως είναι αναμενόμενο, τείνει συχνά να υποβαθμίζει μια δημόσια κρατική έρευνα. Επιπλέον, είναι αυτονόητο πως καμιά έρευνα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ίδια τη πραγματικότητα-και τις στροφές της συγκυρίας (για παράδειγμα, το Δεκέμβρη του 2012 η μαζική ψυχολογία ήταν διαφορετική από το 2008 ή το Γενάρη του 2015, για να μη μιλήσουμε για εποχές προ καπιταλιστικής κρίσης). Όμως νομίζω ότι τα τελικά πορίσματα, δεν αντιφάσκουν ιδιαίτερα με τη δική μας εμπειρία της ελληνικής νεολαίας. Η καπιταλιστική κρίση, στο βαθμό που δεν οδηγεί σε επαναστατικοποίηση, οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη εμπέδωση των κεφαλαιοκρατικών αξιών, ασκώντας καταλυτική επίδραση στη προσωπικότητα των νέων.

Eθνική Έκθεση για τη Νεολαία, Δεκέμβριος 2012 (Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς)

http://www.neagenia.gr/appdata/documents/book-gr.pdf

Συστήνω ανάγνωση κυρίως από τη σελ. 52 ή 54 και επόμενα (προηγείται η ακτινογραφία του δείγματος κ.ά.)

Απομονώνω όσα μου φάνηκαν πιο ενδιαφέροντα:

Από τις απαντήσεις τους, σχετικά με το πλέον σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα, προέκυψε ότι η «ανεργία» συγκεντρώνει 59% των απαντήσεων, ενώ ακολουθούν σε απόσταση η «οικονομική κρίση» (31,2%), η «εγκληματικότητα» (3,3%), η «διαφθορά» (3,0%), η «παιδεία» (2,6%) και οι «οικονομικοί μετανάστες» (0,9%) (βλ. πίνακα 9).

Αναφορικά, τώρα, με το σημαντικότερο προσωπικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι νέοι, προέκυψε ότι, η «ανεργία» συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό (23%), ακολουθούν τα «οικονομικό-επαγγελματικά προβλήματα» με 21%, η «επαγγελματική αποκατάσταση» με 15%, το «άγχος για το μέλλον» με 10,7%, η «κακή ποιότητα ζωής» με 9%, το «χαμηλό επίπεδο σπουδών» με 7,8%, τα «προβλήματα σε διαπροσωπικό επίπεδο» (7%) και τέλος τα «προβλήματα σε οικογενειακό επίπεδο» (6,5%). Υπογραμμίζεται ότι και στις δύο αυτές ερωτήσεις οι ερωτηθέντες είχαν τη δυνατότητα να δώσουν μία μόνο απάντηση (βλ. πίνακα 10).

Η πλειονότητα των νέων (69,8%) (Μάλλον δυσαρεστημένος/η-Πολύ δυσαρεστημένος/η) δηλώνει ότι τα πράγματα στη ζωή τους το τελευταίο χρονικό διάστημα δεν είναι τόσο καλά και εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους (βλ. πίνακα 11).


Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα που απεικονίζονται στον πίνακα 12, το 27,2% νιώθει απογοήτευση, το 26,2% δυσπιστία, το 20,2% φόβο, το 14,4% κούραση και ακολουθούν τα υπόλοιπα συναισθήματα με μικρότερα ποσοστά. Βάσει των δεδομένων του πίνακα 13 αναδεικνύεται το χαμηλό ποσοστό αισιοδοξίας (65,4%) (Λίγο αισιόδοξος/η- Καθόλου αισιόδοξος/η) που διακατέχει του νέους για το μέλλον τους. Μάλιστα, σύμφωνα με τις απαντήσεις που αποτυπώνονται στον πίνακα 14, η πλειονότητα των νέων (73,8%) κρίνει ότι, όσον αφορά στην κρίση συνολικά, τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα, γεγονός που ενισχύει την τάση απαισιοδοξίας που τους καταβάλλει.


Β.1.2.4 Οι θεσμοί και οι αξίες στη συνείδηση των νέων


Σε επόμενη ερώτηση, οι νέοι κλήθηκαν να ιεραρχήσουν τις πιο σημαντικές αξίες έχοντας τη δυνατότητα να δώσουν μέχρι τρεις απαντήσεις. Το 51% του δείγματος επέλεξε την οικογένεια ως πρώτη αξία, δεύτερη κατά σειρά την επαγγελματική καριέρα-σταδιοδρομία με 43%, τρίτη το χρήμα (καλή οικονομική κατάσταση) με 40,2%, και ακολουθούν η διασκέδαση με 31,4%, η φιλία με 29%, οι σπουδές με 28,6%, η γνώση με 23%, η αγάπη-έρωτας με 15%, η θρησκεία με 12% και τέλος η πολιτεία-κράτος με 11% 

Στην κλίμακα εμπιστοσύνης με άριστα το «10», οι νέοι δείχνουν αρκετή εμπιστοσύνη στους κοινωνικούς θεσμούς, ενώ απέναντι σε πολιτικούς θεσμούς (όπως λ.χ. τα κόμματα και τα συνδικάτα) επιδεικνύουν μεγάλο βαθμό δυσπιστίας. Αναλυτικά, τα αποτελέσματα στην ερώτηση αυτή καταδεικνύουν τα εξής: εμπιστοσύνη στην οικογένεια με 7,6, στην παιδεία με 6,4, στη δικαιοσύνη με 6,3, στο στρατό με 5,2, στην Ευρωπαϊκή Ένωση με 5,1, στην αστυνομία με 4,1, στην τοπική αυτοδιοίκηση με 4, στην εκκλησία με 3,9 και στα ΜΜΕ με 3,8. Ακολουθούν η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση με 3,5, στη δημόσια διοίκηση με 3,4, και στην τελευταία θέση στα πολιτικά κόμματα με 2 (βλ. πίνακα 16). Μέσα σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο της δυσπιστίας και επιφυλακτικότητας που υπάρχει στην κοινωνία είναι αναμενόμενη και η έκφραση δυσπιστίας, από την πλευρά των νέων, απέναντι σε συγκεκριμένους θεσμούς της ελληνικής κοινωνίας.

Το γενικότερο αίσθημα δυσπιστίας που διακρίνει τους νέους αναδείχθηκε στην ερώτηση που αποτυπώνεται στον πίνακα 17, καθώς το 45,8% των ερωτηθέντων νέων απάντησε ότι δεν εμπιστεύεται κανέναν για την προάσπιση των συμφερόντων της γενιάς του. Περισσότερο εμπιστεύονται τους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, όπως τις Μ.Κ.Ο. με 22,2% και τις κοινότητες που δημιουργούνται στο διαδίκτυο με 19,8%, ενώ αναμενόμενο ήταν το στατιστικό εύρημα του πολύ χαμηλού ποσοστού δήλωσης εμπιστοσύνης στα κόμματα, τα συνδικάτα, τους πολιτικούς και τις φοιτητικές παρατάξεις.


Το 78,1% των νέων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πίνακα 18, έχουν την άποψη ότι οι νέοι της χώρας θα πρέπει να οργανώσουν πρωτοβουλίες ή να φτιάξουν νέες οργανώσεις, που θα τους εκπροσωπούν και θα υπερασπίζονται τα δικαιώματα τους. Επιπλέον, οι νέοι θεωρούν ότι οι πιο αποτελεσματικές δράσεις για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους είναι οι εξής: συμμετοχή σε διαδήλωση-πορεία (39,6%), έξοδος από τη χώρα (35,8%), συμμετοχή σε απεργίες (35,6%), συμμετοχή σε διαδικτυακές κοινότητες (22,2%), άσκηση δικαιώματος ψήφου (19,6%) και ακολουθούν οι άλλες με μικρότερα ποσοστά (βλ. πίνακα 19).


Οι προτεραιότητες των νέων, αυτήν την εποχή, είναι -κατά σειρά δήλωσης- οι εξής: ανεύρεση εργασίας (51% του δείγματος), σπουδές (31,8%), επαγγελματική εξέλιξη (26,6%), χρηματικό κέρδος (24,6%) και ακολουθούν οι άλλες, με μικρότερα ποσοστά (βλ. πίνακα 21).


[…] η άποψή τους για την εξέλιξη της χώρας μας στο μέλλον εκφράζεται με λέξεις όπως «κρίση» κατά 70,8%, «στασιμότητα» κατά 22,2%, «ελπίδα» κατά 4,6% και τέλος «ανάπτυξη» κατά 2,4% (βλ. πίνακα 25).


Σύμφωνα με τον πίνακα 26, το 18% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι συμμετέχει σε Άτυπες Πρωτοβουλίες Ομάδων Νέων, το 15% σε Πολιτιστικούς Συλλόγους, το 14,2% σε Αθλητικούς Συλλόγους, το 7,8% σε Μαθητικά Συμβούλια, το 7% σε Μ.Κ.Ο., το 6,6% σε Πολιτική Νεολαία, το 6,2% σε Τοπικό Συμβούλιο Νέων και σε Φοιτητική/Σπουδαστική Παράταξη, το 5,8% σε Επιστημονικούς Συλλόγους, το 3,6% σε Θρησκευτικές–Εκκλησιαστικές οργανώσεις, το 3% σε άλλους φορείς και το 2% στη Βουλή των Εφήβων. Ιδιαίτερα, σημαντικό εύρημα αποτελεί το γεγονός ότι, το 58% του δείγματος δεν συμμετέχει σε κανέναν φορέα απ’ αυτούς που αναφέρονται. Οι περισσότεροι εξ’ αυτών που δεν συμμετέχουν ενεργά επικαλούνται έλλειψη ελεύθερου χρόνου λόγω σπουδών ή εργασίας, άλλοι αναφέρουν έλλειψη ενδιαφέροντος και σχετικής πληροφόρησης, ενώ αρκετοί δεν συμμετέχουν σε πολιτικές παρατάξεις και σε Πολιτικές Νεολαίες.


Το 44% ενημερώνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το 15% από Ανακοινώσεις Τοπικών Συλλόγων και Φορέων, το 13% από Ραδιόφωνο και Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το 11% από φίλους και από τον έντυπο τύπο, το 9% απευθείας από τις ιστοσελίδες των Μ.Κ.Ο. καθώς και από το σχολείο, το 8% από την οικογένεια και την τηλεόραση, ενώ το 1% ενημερώνεται από άλλες πηγές (πίνακας 29).


Η κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών για θέματα που σχετίζονται με τις ανάγκες των νέων για θέματα διασκέδασης, εκπαίδευσης, δικτύωσης, επιχειρηματικότητας, αγοράς εργασίας και γενικότερης ενημέρωσης είναι το διαδίκτυο σύμφωνα με το 92% του δείγματος


Β.1.2.9 Αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου των Νέων: Τρόποι, ικανοποίηση και τομείς ενδιαφέροντος

Αναμφισβήτητα, οι νέοι σήμερα δεν έχουν άπλετο ελεύθερο χρόνο και για το λόγο αυτό επιζητούν να τον αξιοποιούν δημιουργικά. Το 75% των ερωτηθέντων δηλώνει πως στον ελεύθερό του χρόνο πηγαίνει για φαγητό, καφέ ή ποτό εκτός σπιτιού. Το 70% επισκέπτεται το διαδίκτυο για την αναζήτηση πληροφοριών που χρειάζεται, ή χρησιμοποιεί τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης π.χ. facebook ή παίζει ηλεκτρονικά (διαδικτυακά) παιχνίδια, το 58% πηγαίνει σε θέατρο, κινηματογράφο ή συναυλίες, το 57,8% περνάει τον ελεύθερό του χρόνο με φίλους στο σπίτι και το 40% διαβάζοντας κάποιο βιβλίο, περιοδικό ή εφημερίδα. Το 33,4% παρακολουθεί τηλεόραση ή ταινίες στο σπίτι, το 25,8% ασχολείται με αθλητικές δραστηριότητες, το 21,8% συμμετέχει σε Πολιτιστικές εκδηλώσεις, το 17% πηγαίνει με φιλικές παρέες για περίπατο, το 13% συμμετέχει σε εθελοντικές δραστηριότητες κάποιων κοινωνικών φορέων και οργανισμών ή Μ.Κ.Ο., ενώ το 5% αξιοποιεί με άλλους τρόπους τον ελεύθερό του χρόνο (πίνακας 38).

Όπως φαίνεται στον πίνακα 39 μόλις το 15% των νέων είναι πάρα πολύ ικανοποιημένο από τον τρόπο που αξιοποιεί τον ελεύθερό του χρόνο και το 17% είναι πολύ ικανοποιημένο. Το 22% είναι αρκετά ικανοποιημένο, το 35% είναι λίγο ικανοποιημένο ενώ το 11% δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο.


Βλ. σελ 70 Σύνοψη-Συμπέρασμα της Έρευνας

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Η αξία της «Πατρίδας» για τους Νέους


Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2005 (http://www.neagenia.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=RESOURCE&cresrc=322&cnode=51) η εθνική ταυτότητα φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο (βλ. «περίληψη αποτελεσμάτων», σελ 25 και επ.). Όμως περίπου 1 στους 2 αναγνωρίζει πως ένα μέρος της ταυτότητάς του είναι «ευρωπαικό». Στη πιο πρόσφατη έρευνα του ίδιου οργανισμού που είδαμε στην αρχή, το 2012 και εν μέσω της καπιταλιστικής κρίσης, η αξία του έθνους δεν φαίνεται να φιγουράρει ψηλά-ίσως όμως για αυτό ευθύνεται το ίδιο το ερωτηματολόγιο.

Η δική μου εκτίμηση είναι πως η αξία του «Έθνους» επανερμηνεύεται, όσο προχωράει η απορρόφηση των κοινωνικών σχέσεων από τη σχέση-κεφάλαιο και τα επιχειρηματικά πρότυπα, ως «Εθνική Ανάπτυξη». Το Έθνος, δηλαδή, δεν αναιρείται ως βασική αξιολογική σταθερά και ταυτότητα των πολιτών, όμως αποκτά έναν πιο οικονομικό, και λιγότερο παραδοσιακό χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, «εθνικό συμφέρον» όλο και περισσότερο φαντάζει το «συμφέρον της ελληνικής οικονομίας» μαζί με την άμυνα/ασφάλεια του εθνοκρατικού κοινωνικού σχηματισμού.

Με βάση αυτή την εκτίμηση, πιστεύω ότι στους πιο ανεπτυγμένους κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς του κέντρου και της ημι-περιφέρειας του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, η «εθνική ανεξαρτησία» ως πρόταγμα δεν λέει κάτι στην πλειοψηφία των πολιτών, παρά μόνο αν συνοδεύεται από «εγγυήσεις» οικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης-άλλωστε, ο «απομονωτισμός του έθνους» στο σημερινό «παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον» φοβίζει. Δεν πιστεύω ότι για την «εθνική ανεξαρτησία» η πλειονότητα της ελληνικής νεολαίας σήμερα θα θυσίαζε το ατομικό της (κυρίως οικονομικό) συμφέρον, ή και την ίδια της τη ζωή.

Οι εθνικισμοί που αναδύονται, ως φασίζουσες ή ανοιχτά φασιστικές εκδοχές «εθνικής ανεξαρτησίας», αφορούν κυρίως την «τεχνοκρατική» εθνοκάθαρση από «ξένα» στοιχεία που έχουν επιπτώσεις στην οικονομία και τη σωματική-περιουσιακή άμυνα/ασφάλεια, γεννώντας παράπλευρα και πιο παραδοσιακές μορφές ρατσισμού-εκφασισμού. Και αυτό είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, που το παραβλέπει τελείως η έρευνα στην οποία αναφερθήκαμε.


Πηγή/φωτογραφία: 
bestimmung.blogspot.gr

Από: Απέραντο γαλάζιο, bluebig.wordpress.com

Σχετικά άρθρα