Η εικόνα όμως αυτή της ευημερίας ήταν επιφανειακή και περιορισμένη μόνο στις προνομιούχες τάξεις: στους ηγεμονικούς κύκλους, στους μεγάλους γαιοκτήμονες – φεουδάρχες, στους αξιωματούχους της Εκκλησίας, στους μεγάλους επιχειρηματίες του υπερπόντιου εμπορίου…. Στα λιμάνια της δυτικής Ευρώπης έφταναν το χρυσάφι, το ασήμι και τα νέα αγροτικά προϊόντα και στις πόλεις ανεγείρονταν επιβλητικά κτίρια… την ίδια στιγμή οι επαίτες γέμιζαν τους δρόμους της Φλωρεντίας, της ισπανικής Βαλέντσια, του Παρισιού.
Από το ένα μέρος τα πολιτικά και πνευματικά επιτεύγματα και από το άλλο τα κοινωνικά προβλήματα που εμφανίστηκαν από την μεταβολή των όρων της οικονομίας, δημιούργησαν ¨δύο δέκατους έκτους αιώνες¨ σύμφωνα με τον επιτυχημένο χαρακτηρισμό του σύγχρονου ιστορικού Φερνάν Μπρωντέλ”.
(Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη, Γ΄ Γυμνασίου)
Μοιάζει, αλήθεια, ο 21ος αιώνας, με τον οποίο αναδύεται η νέα χιλιετία, με τον 16ο αιώνα, έτσι όπως τον αναλύουν τα σχολικά βιβλία και εύστοχα τον περιγράφει με δύο λέξεις ο Φερνάν Μπρωντέλ : «οι δύο δέκατοι έκτοι αιώνες», ο χρυσός αιώνας του αμύθητου πλούτου που έφτανε «καραβιές» στην Ευρώπη από τις «ανακαλύψεις των νέων χωρών» και ο «πέτρινος» αιώνας της φτώχειας που γέμιζε το φωτεινό Παρίσι με 20.000 ζητιάνους το «σωτήριον έτος» 1587 !
Μήπως είναι φτωχός ο σημερινός κόσμος; Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υποστηριχθεί σοβαρά, αφού στα τελευταία 50 χρόνια ο παγκόσμιος πλούτος σχεδόν εννιαπλασιάστηκε. Κι αν συνυπολογίσουμε ότι την ίδια περίοδο ο πληθυσμός της γης αυξήθηκε δύο φορές και κάτι (από 2,5 σε 6 δισεκατομμύρια) τότε έχουμε σχεδόν τετραπλάσια καθαρή αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος στον κόσμο.
Τεχνικά η Γη έχει σήμερα τη δυνατότητα να θρέψει όλους τους κατοίκους της. Κι όμως…Το λογιστικό πρόσωπο της ευημερίας δε μπορεί να καλύψει το μαύρο φόντο εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν με μια μπάλα κανονιού δεμένη στα πόδια τους! Απόδειξη; Κάθε ανθρώπινο πλάσμα που έρχεται στη ζωή έχει 1 στις 10 πιθανότητες να γεννηθεί σε χώρα με ανώτερο επίπεδο διαβίωσης, 4 στις 10 πιθανότητες να γεννηθεί σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και 4 στις 10 πιθανότητες να απέχει αρκετά από σχετικά υποφερτή οικονομική κατάσταση.
Στην τελική διακήρυξη του «Γύρου της Oυρουγουάης» που υπογράφτηκε στο Mαρακές στις 15 Aπριλίου του 1994 και που επικύρωνε τους καινούργιους κανόνες του Παγκοσμίου Eμπορίου (η καλούμενη «εποχή της παγκοσμιοποίησης»), οι υπογράφοντες χαιρέτιζαν την αρχή μιας «νέας εποχής οικονομικής συνεργασίας…ένα αποτέλεσμα ιστορικό… που θα ενδυναμώσει την παγκόσμια οικονομία και θα συμβάλλει σε μια αύξηση των συναλλαγών, των επενδύσεων, της απασχόλησης και του πλούτου σ’ όλο τον κόσμο». Mόλις 20 χρόνια μετά, σήμερα, απανωτές Εκθέσεις των Διεθνών Οργανισμών έρχονταν με τραγικό τρόπο να διαψεύσουν την παραπάνω πρόβλεψη.
ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ
Οι παρακάτω αναφορές είναι μόνο ενδεικτικές και δεν έρχονται παρά να φωτίσουν το μαύρο φόντο των αντιθέσεων του κόσμου μας.
Στο αστρονομικό ποσό των 4,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ανήλθε η περιουσία των 400 πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη. Μάλιστα η περιουσία τους, παρά τη γενικότερη κρίση, αυξήθηκε το 2014 μόλις… 92 δισ. δολάρια.
Σύμφωνα με τον πίνακα του Bloomberg, ο μεγαλύτερος κερδισμένος ήταν ο συνιδρυτής της κινεζικής εταιρίας ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba, Τζακ Μα, καθώς μετά τη δημόσια εγγραφή της τον περασμένο Σεπτέμβριο, είδε την τιμή της μετοχής να ενισχύεται κατά 56% και το δικό του μερίδιο να μεγαλώνει κατά 25,1 δις δολάρια, για να φτάσει στα 28,7 δις, ποσό που του επιτρέπει να ελπίζει ότι σύντομα θα βρίσκεται ανάμεσα στους 20 πλουσιότερους ανθρώπους του πλανήτη.
Στη λίστα των πλουσιότερων την πρωτιά διατηρεί και φέτος ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς, με περιουσία 87,6 δις δολαρίων, αυξημένη μάλιστα κατά 9,1 δις φέτος. Εξαιρετικές επιδόσεις κατέγραψε, επίσης, ο Γουόρεν Μπάφετ ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος καθώς η περιουσία του να αυξήθηκε κατά 13,7 δις δολάρια. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τον ιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που προσέθεσε στο δικό του θησαυροφυλάκιο 10,6 δις.
Ο πλουσιότερος Ρώσος είναι Βίκτορ Βέκσελμπεργκ με 14,1 δις δολάρια, ενώ η περιουσία ενός άλλου Ρώσου μεγιστάνα μεγιστάνας του Όλεγκ Ντεριπάσκα, φτάνει πλέον τα 8,2 δις δολάρια.
Η ΕΥΗΜΕΡΙΑ …ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ
Τα στοιχεία που δίνουν οι διεθνείς οργανισμοί δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης. Κάτω από συνθήκες φτώχειας ζουν περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο. Γι΄ αυτούς το να πιουν ένα ποτήρι νερό που δεν είναι μολυσμένο, να φάνε περισσότερο από ένα γεύμα την ημέρα, να χρησιμοποιήσουν το λεωφορείο για να διανύσουν μια μικρή απόσταση στην πόλη τους και να έχουν στη διάθεσή τους βασικά αγαθά και υπηρεσίες αποτελούν περισσότερο πολυτέλεια παρά κάτι συνηθισμένο και κοινό»!
Έχει μεγαλώσει δραματικά η ψαλίδα μεταξύ του 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού που ελέγχει το 86% του Aκαθάριστου Παγκοσμίου προϊόντος -το οποίο συγκεντρώνεται στις βιομηχανοποιημένες χώρες- και του άλλου 1/5 του παγκοσμίου πληθυσμού που είναι το πιο φτωχό και που πρέπει να επιζήσει με το 1% του Aκαθάριστου Παγκοσμίου προϊόντος. Δραματική είναι η κατάσταση στην Ινδονησία και σε άλλες περιοχές της Aσίας αρχίζοντας απ’ την Iνδία στην οποία οι φτωχοί ξεπερνούν 400 εκατομμύρια. Στην Aφρική συνεχίζει η πτώση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, δείκτης βέβαιης αύξησης της δυστυχίας και της πείνας. Mεγαλώνουν οι ανισότητες στη Λατινική Aμερική και στην Kαραϊβική και στην πιο μαύρη δυστυχία είναι καταδικασμένοι οι λαοί της Aνατολικής Eυρώπης, των οποίων οι οικονομίες στραγγαλίστηκαν από τις «μεταρρυθμίσεις» της «άγριας απελευθέρωσης» που επιβλήθηκε από την Παγκόσμια Tράπεζα και το Διεθνές Nομισματικό Tαμείο.
ΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ … ΤΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ
Αλλά ας μη πιστέψει κανείς ότι η φτώχεια είναι μόνο χαρακτηριστικό του Τρίτου Κόσμου. Και ο δικός μας κόσμος, ο πρώτος, βρίσκεται αντιμέτωπος με το φαινόμενο των νεόπτωχων, που απαντάται και στις πιο ανεπτυγμένες κοινωνίες. Στην πιο «χλιδάτη» χώρα του κόσμου, τις ΗΠΑ, το 22,4% των παιδιών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, στην Ιταλία το 20,5%, στη Βρετανία το 19,8%… Το φαινόμενο των αστέγων έχει πάρει τραγικές διαστάσεις στις «λαμπερές» πόλεις της Μητρόπολης όπως το Λονδίνο και το Παρίσι, ενώ στη Μόσχα, ο αριθμός τους ανέρχεται σε 300.000. Στις ΗΠΑ, τα τελευταία είκοσι χρόνια, έχουν σχεδόν διπλασιαστεί οι άποροι, ενώ την αυγή της νέας χιλιετίας πάνω από 100.000 άστεγοι θα ξαγρυπνήσουν στους δρόμους, κάτω από γέφυρες ή μέσα σε χαρτόκουτες. Άμεση συνέπεια της φτώχειας, της ανεργίας, της κοινωνικής αποσύνθεσης είναι η έκρηξη της εγκληματικότητας στο δυτικό κόσμο (Σικάγο, Ουάσιγκτον, Μόσχα, εκατό φόνοι ανά 100.000 κατοίκους).
Ο Π. Ρόσετ στο βιβλίο του «Η πείνα στον κόσμο : δώδεκα μύθοι», αποκαλεί παρανόηση την άποψη ότι ο κόσμος πεινάει εξαιτίας του υπερπληθυσμού : «Ποτέ άλλοτε ο κόσμος δεν παρήγε τόσα πολλά τρόφιμα όσο σήμερα. Σε κάθε κάτοικο της Γης αντιστοιχούν ημερησίως ένα κιλό δημητριακά και όσπρια και μισό κιλό κρέας, γάλα και αβγά, φρούτα και λαχανικά»! Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο υπερπληθυσμός, αλλά η υπερανισότητα, που διαχωρίζει τον κόσμο όχι μόνο «οριζόντια», σε πλούσια και φτωχά έθνη, αλλά και «κάθετα», ανάμεσα σε πλούσια και φτωχά κοινωνικά στρώματα στο εσωτερικό κάθε χώρας, μικρής ή μεγάλης, αναπτυγμένης ή υπανάπτυξης. Η λύση δεν είναι «ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη» αλλά ο άνθρωπος κόντρα στα κέρδη, δηλαδή κόντρα στο σύστημα εκμετάλλευσης και ανισοτήτων.
Πηγή/φωτογραφία: AlfaVita Εκπαιδευτικό Ενημερωτικό Δίκτυο, alfavita.gr
