1

ΟΙ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΤΟΥ ΑΔΑΜ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΑΣ (του Γιάννη Ζήση)

Συνέχεια από το άρθρο “Μυθολογία και η αρχή της ηδονής“.

Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν δύο κλίμακες ομοίωσης στην ολοκληρωμένη ή φυλογεννητική ανθρωπογένεση. Η μία κλίμακα είναι η κλίμακα του Αδάμ και η άλλη είναι η κλίμακα της Εύας από τον Αδάμ διαμέσου του ύπνου του. Παράλληλα υπάρχει μια διττότητα ερεθισμάτων ή πληροφοριών. Η πληροφορία δεν είχε υπάρξει πρωτογενώς στην ύλη για το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού. Γιατί θα έλεγε κανείς ότι πρέπει να το δούμε περισσότερο σαν πληροφορία παρά σαν απαγόρευση.

Η ύλη, που συμβολίζεται από την Εύα, η  ανθρώπινη αισθητότητα, δεν είχε ακούσει από τον ίδιο τον Θεό την προειδοποίηση. Εδώ υπάρχει και αναδεικνύεται το λεγόμενο κενό λογικότητας του σώματος, που είναι θεμελιώδες σε όλες τις ζωικές και τις ανθρώπινες εκφράσεις. Μάλιστα εδώ μεταφέρεται ότι η απαγόρευση αυτή αφορούσε και το άγγιγμα. Υπάρχει δηλαδή ένα πρώτο «μη μου άπτου» στην πληροφορία. Δηλώνεται ότι αυτό το δέντρο είναι στην μέση του κήπου, επέχει κεντρικής θέσης. Προφανώς δεν δημιουργήθηκε και δεν υπήρξε ως αποτέλεσμα μιας αστοχίας ή για να θέσει σε πειρασμό τον άνθρωπο. Επέχει μιας οντολογικής δυναμικής.

Εδώ μπορούμε να θυμηθούμε και το «μη μου άπτου» του Χριστού, υπό την έννοια του ότι πρέπει να υπαχθεί ή να υπάγει πρώτα στον Πατέρα για να είναι αγγίξιμο, να είναι απτό το χρηστικό στοιχείο η συνείδηση, και τελικά η ίδια η γνώση του καλού και του κακού. Δηλαδή πρέπει να τα δούμε τα ζητήματα από την μεριά του πνεύματος, από την μεριά της θεότητας, από την μεριά της θέλησης του Θεού. Για αυτό και δεν θα πρέπει να ειδωλοποιούμε βεβιασμένα. Εδώ δηλώνεται ένα μέτρο στην δημιουργικότητα, ένας λόγος, μια αναλογία. Η συνείδηση πρέπει να περάσει μέσα από μια κρίση αλήθειας και μη ιδιοποίησης, από μια υπέρβαση κάθε φόβου και θανάτου, για να είναι προσβάσιμη.

Τελικά η δημιουργικότητα, που υποδηλώνεται και δια της εγχειρίασης του Λόγου και του οράματος, απελευθερώνεται μόνο μέσα από την ταύτιση με το Πνεύμα ως πρωτογενές πεδίο της. Για αυτό και τα μείζονα έργα γίνονται εφικτά με την προσέλευση του Χριστού στον Πατέρα, που υποδηλώνει και την αναγνώριση της αρχετυπικότητας στην δημιουργική διαδικασία και πράξη.

Η θνητότητα αρχικά γίνεται μια είσοδος στον φόβο και μια έκθεση στην μεταβλητότητα στον Χρόνο. Αργότερα η θνητότητα γίνεται η απάρνηση – η έξοδος – από το Σαμσαρικό κύκλο, και η ανάκτηση τελικά του Δέντρου της Ζωής γίνεται εγκόσμια αλλά πνευματικά, γίνεται μέσω γνώσης ως Βιβλίο της Ζωής, ως αποκάλυψη. Ως υπέρβαση της χθόνιας καταγωγής Αδαμικής και Ευικής, αλλά και ως υπέρβαση κάθε χθόνιας αναφοράς, έστω και Εδεμικής.

Από την εξελικτική θεώρηση όλης της ανθρωπολογικής αφήγησης μπορούμε να συμπεράνουμε τελικά πόσο εξελικτικά αμοιβαία είναι η ανάγκη του Θεού για τον άνθρωπο και του ανθρώπου για τον Θεό, και πως αυτή η αναγκαιότητα ξεδιπλώνεται και εκπληρώνεται μέσα από την θεραπεία του τριπλού ελλείμματος, μέσα από την εξελικτική τελειοποίηση της μορφής, του λόγου, και της θέλησης. Και είναι αυτό μια βασική όψη του αινίγματος αυτού του κόσμου.

Είναι το βασικό ζήτημα τελολογίας, εσχατολογίας και σωτηριολογίας, το οποίο μπορεί να γίνει πιο ανάγλυφα επιστητό στην συνείδηση μας και στον πολιτισμό μας μέσα από την συμβολική αυτή κατανόηση και την ανάδειξη των αρχών που υποδηλώνονται στην εξέλιξη της ανθρωπολογικής αφήγησης, στην ίδια τελικά την ανθρωπολογική εξέλιξη, που πλέον μπορεί να βαδίσει στο στάδιο της ωριμότητας της μετά από την τεχνολογική και θεσμική της στήριξη, μέσα στο πεδίο διδαχής της μέσα στο πλανητικό ορίζοντα του Λόγου.

Χρειάζεται όμως πια να μπορούμε να συνυφάνουμε την αρχή της ηδονής – την αγαλλίαση, την χαρά, την ευτυχία και την ευδαιμονία – με την γνώση και  την κατανόηση, σαν ένα νέο ορίζοντα σοφίας και εκπλήρωσης του Λόγου. Χρειάζεται να βιώσουμε, γιατί δεν ζούμε μόνο με τον άρτο αλλά και με τον Λόγο και το Πνεύμα, ώστε να γεφυρώσουμε αυτό το αρχέγονο σχίσμα και να απελευθερωθούμε από την συμβατική ψύχωση της δημιουργικότητας, για να εκφράσουμε μια απελευθερωτική και συνεργατικά ομαδική δημιουργικότητα, να εκφράσουμε την δημιουργικότητα της θέλησης για το καλό και της καλής θέλησης.

Η Εδέμ ήταν ένας θώκος που χάθηκε. Όμως το Πνεύμα και ο Λόγος δεν είναι θώκος και δεν μπορούν να χαθούν, παρά μόνο από την λήθη μας ή την ελλειμματικότητα της μνήμης. Για αυτό και μείς χρειαζόμαστε, όπως ομολόγησε ο Θεός στον Νώε την χρησιμότητα του και την εγγυοδοτικότητα του, ένα δικό μας ουράνιο τόξο, μια δική μας ίριδα, μια δική μας Ανταχκάρανα. Που να ενώνει πνεύμα και ύλη, ολότητα και εσωτερικότητα. Όπως θα έλεγε και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, «κάθε φορά η ζωή μας είναι ένα βιβλίο που μπορούμε να το γράψουμε καλύτερα».  

___________
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί το 7ο μέρος του δοκιμίου με τίτλο “Η Συμβολική Ψυχανάλυση – Η Επίκαιρη Αξιοποίηση του Ανθρωπολογικού Μύθου”.
Οι επιμέρους τίτλοι του δοκιμίου είναι:
1. Η Μυθολογία της εντροπίας
2. Μυθολογία και Θεωρία Παιγνίων
3. Το σύνδρομο του Λάμεχ και η επινόηση του νόμου
4. Μυθολογίες αποδόμησης

5. Θεραπεύοντας την τάση για εξουσιαστικότητα
6. Μυθολογία και η αρχή της ηδονής
7. Οι κλίμακες του Αδάμ και της Εύας

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας

Φωτογραφία: en.wikipedia.org