ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ: ΦΟΒΙΕΣ, ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΝ

Γιατί οι Κινέζοι δεν αγοράζουν πλέον τόσα πολλά αμερικανικά ομόλογα; Θα καταρρεύσει η αμερικανική οικονομία; Ετοιμάζει το Πεκίνο οικονομική επίθεση στον μεγαλύτερο πελάτη των ίδιων του των προϊόντων; Μήπως στο τέλος, στο “σκάσιμο της φούσκας”, αυτά τα περιβόητα ομόλογα, αποδειχθούν άχρηστα χαρτιά;

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι η αμερικανική οικονομία δεν έχει καταρρεύσει εξαιτίας της συνεχιζόμενης έκδοσης ομολόγων τα οποία αγοράζουν κράτη και οργανισμοί (αμερικανικοί ή ξένοι) πιστεύοντας ότι ένα αμερικανικό ομόλογο είναι αρκετά ασφαλές, σε έναν κόσμο όπου «σχεδόν όλες οι αγορές είναι φούσκες» [1] όπως παραδέχεται ευθέως ένα από τα μεγαλύτερα ομολογιακά fund του πλανήτη, η Pimco.

Από το σύνολο των 15 τρις δολάρια του αμερικανικού χρέους, τα 5,5 περίπου τρις ανήκουν σε ξένα κράτη και οργανισμούς, με την Κίνα (1,149 τρις) και την Ιαπωνία (1,117 τρις) να αποτελούν τους μεγαλύτερους αγοραστές/μετόχους του μέσω της αγοράς ομολόγων. Έτσι οποιαδήποτε διαφοροποίηση στην πολιτική των δύο ασιατικών κρατών σχετικά με τα αμερικανικά ομόλογα ερμηνεύεται διαφορετικά, συνήθως αναλόγως των συμφερόντων.

Ο φόβος
Πίσω από κάθε κίνηση του Πεκίνου (καθότι η Ιαπωνία θεωρείται “σύμμαχος”) κρύβονται διάφορες θεωρίες, περί κινεζικών προσπάθειων κατάρρευσης του δολαρίου ή ισχυροποίησης του γουάν, προσπάθειες να «τιναχτεί στον αέρα» η αμερικανική οικονομία, κτλ.

Καμία κίνηση όμως από το Πεκίνο δεν δείχνει τάση για τέτοιας κλίμακας επίθεση, π.χ. την μαζική πώληση αμερικανικών ομολόγων, η οποία θα οδηγούσε σε πραγματική διάλυση το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα. Άλλωστε δεν φαίνεται ότι θα συνέφερε το Πεκίνο, κάτοχο μεγάλου ποσοστού του αμερικανικού χρέους μία τέτοια εξέλιξη, όχι μόνο σε χρηματοπιστωτικό επίπεδο, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι η αμερικανική οικονομία αποτελεί τον νο.1 πελάτη των κινεζικών προϊόντων. 
Όμως υπάρχει μόνιμος πλέον ο φόβος ότι η αμερικανική οικονομία καθίσταται ολοένα και σε μεγαλύτερη κατάσταση ομηρίας από το Πεκίνο. Αν το τελευταίο π.χ. προχωρήσει σε μαζική πώληση ομολόγων, η αγορά αμερικανικών ομολόγων θα καταρρεύσει. Ακόμα και πώληση λίγων αμερικανικών ομολόγων οδηγεί σε μείωση της αξίας των ομολόγων και αύξηση των αποδόσεών τους, η οποία με τη σειρά της ανεβάζει το δανειοδοτικό κόστος για τις Η.Π.Α.

Επιστροφή κινεζικών δολαρίων μέσα στην αμερικανική οικονομία και έλεγχος του γουάν
Υπάρχουν βεβαίως και οι πιο ψύχραιμες φωνές. Σύμφωνα με αυτές η συνεχής ροή εξαγωγών από την Κίνα στις Η.Π.Α φέρνει όλο και περισσότερα δολάρια σε κινεζικά χέρια. Με δεδομένη την προσπάθεια του Πεκίνου να κρατήσει την ποσότητα των εξαγωγών του σε αυτά τα επίπεδα και τις τιμές των προϊόντων του σε συγκεκριμένα πλαίσια, προτιμά να “επιστρέφει” τα δολάρια αυτά στην αμερικανική οικονομία, προτιμόντας να αγοράζει “αμερικανικό χρήμα” μέσω της αγοράς ομολόγων (αντί π.χ. επενδύσεων). Έτσι πολλοί ισχυρίζονται ότι η αγορά αμερικανικών ομολόγων είναι ένας βασικός τρόποςμείωσης της τάσης υπερτίμησης του κινεζικού γουάν έναντι του δολαρίου και προστασίας των κινεζικών εξαγωγών στις Η.Π.Α. [2] 
Η αγορά αμερικανικού χρέους εκ μέρους του Πεκίνου βοηθάει το γουάν να μένει χαμηλά έναντι του δολαρίου, κάτι που κάνει οικονομικά ελκυστικές τις κινεζικές εξαγωγές.

Θα συνέφερε άραγε την εξαγωγικά προσανατολισμένη κινεζική οικονομία να προσπαθήσει να τινάξει την αμερικανική στον αέρα;

Τα “κάποτε ασφαλή” αμερικανικά ομόλογα
Η μείωση του ενδιαφέροντος αγοράς αμερικανικών ομολόγων, τα οποία για πολλά χρόνια θεωρούνταν τα πλέον ασφαλή στον κόσμο (στην λογική ότι ο αγοραστής θα πληρωθεί σίγουρα στο μέλλον) εκτιμήθηκαν από αρκετούς ως προσπάθεια της Κίνας και της Ιαπωνίας να μειώσουν την έκθεσή τους στη συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση της χώρας (των Η.Π.Α). Εξακολουθόντας να αγοράζουν ομόλογα αλλά με μικρότερους ρυθμούς, η Κίνα και η Ιαπωνία (με τρομερά πλέον οικονομικά προβλήματα για τα δεδομένα της) προσδίδουν απίστευτη “νευρικότητα” στις αγορές, μετατρέποντας για άλλη μια φορά τον οικονομικό κλάδο σε πεδίο παρόμοιο με αυτό των αστρολογικών προβλέψεων.

Όπως και η Κίνα, έτσι και η Ιαπωνία, παραδοσιακός αγοραστής αμερικανικού χρέους προσπάθησαν να μειώσουν τη συμμετοχή τους σε αυτό, από το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, έναυσμα της οποίας θεωρήθηκε η κρίση ενυπόθηκων δανείων στις Η.Π.Α στα τέλη του 2007.

Πολλοί πάντως στις Η.Π.Α εξακολουθούν σε κάθε ευκαιρία να υπενθυμίζουν στις δύο ασιάτισσες ότι μια αμερικανική χρεοκοπία θα αποτελέσει καταστροφή και για τις ίδιες. [3]

Αντίστροφη μέτρηση;
Η παραφιλολογία και τα σενάρια σχετικά με τις κινήσεις αγοραστών των αμερικανικών ομολόγων και ειδικά όσον αφορά το Πεκίνο, εντείνονται όταν η Κίνα προσπαθεί να πωλήσει έστω και μικρό μέρος αμερικανικών ομολόγων, ή μειώνει την αγορά τους, αφού οι προσπάθειες αυτές θεωρούνται αρνητική “ένδειξη” για την αμερικανική οικονομία ή/και επιθετική στρατηγική εναντίον της Ουάσινγκτον.

Και αυτό επειδή από το 2012, ο ολοένα μεγαλύτερος κίνδυνος κατάρρευσης της αμερικανικής οικονομίας φαίνεται ότι βάζει σε νέα στρατηγική την Ιαπωνία και (κυρίως) την Κίνα. Έτσι, το Πεκίνο, ο μεγαλύτερος ξένος κάτοχος αμερικανικού χρέους, προχώρησε σε πωλήσεις ομολόγων μειώνοντας κατά 12.6% τα δικά του αμερικανικά ομόλογα. Σε μείωση του ποσοστού κατοχής ομολόγων προχώρησε την ίδια χρονιά και η Ιαπωνία. Το 2013 όμως θα ήταν ακόμα χειρότερο, τουλάχιστον στο πρώτο εννιάμηνό του.

Το 2013 πρώτος αγοραστής των αμερικανικών ομολόγων -με τεράστια διαφορά από την Κίνα- ήταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Η.Π.Α. (FED) κάτι που για αρκετούς αποτελεί ένδειξη, ότι οι παγκόσμιες αγορές δεν θεωρούν πλέον ασφαλή τα αμερικανικά ομόλογα. Δεν πιστεύουν δηλαδή ότι θα αποπληρωθούν, εξαιτίας της ανικανότητας της αμερικανικής οικονομίας. Η διαφορά μάλιστα στην αγορά ομολόγων εκ μέρους της FED από τον 2^ο αγοραστή (Κίνα) ήταν τετραπλάσια.

Πολλοί, εντός των Η.Π.Α ισχυρίζονται ότι αυτή η μείωση του ασιατικού ενδιαφέροντος είναι δείκτης της αντίστροφης μέτρησης προς την κατάρρευση.

Πάντως τον Σεπτέμβριο, η Κίνα και η Ιαπωνία αύξησαν σημαντικά την αγορά ομολόγων, αναστρέφοντας την κατάσταση του πρώτου 9μήνου [4]  ενώ πολλοί δεν ξεχνούν το σενάριο η πολιτική της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας να έχει κάποιους “άσσους στο μανίκι” της, προσπαθώντας να καταννοήσουν την “τυχοδιωκτική” πολιτική της.[5]  
Η εκτίναξη του αμερικανικού χρέους από 7,8 τρις το 2005 σε 15 τρις το 2013 και η γενικότερη τραγική κατάσταση της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου, των Η.Π.Α., φαίνεται πάντως να μην ευννοεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή προϊόντων της, την Κίνα.

Φαίνεται ότι η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αμερικανική οικονομία, σώζεται στα μάτια των αγορών-καζίνο, από την λογική ότι είναι μάλλον αδύνατο η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου να παρασυρθεί σε πλήρη κατάρρευση. Το αν η Κίνα μπορεί και επιθυμεί μία γενικευμένη οικονομική επίθεση θα εξαρτηθεί από μία σειρά παραμέτρων που αλλάζουν με συνεχώς επιταχυνόμενους ρυθμούς σε μια παγκόσμια οικονομία-καζίνο, όπου τα δεδομένα της μίας ημέρας ανατρέπονται τελείως την αμέσως επόμενη. Αλλά σαν σενάριο παραμένει αρκετά τραβηγμένο.

[1] “Το λάθος στοίχημα στα αμερικανικά ομόλογα”, Dan McCrum, Euro2day, 4 Iουνίου 2013, 
[2] “Stop being Wrong about China buying Our Bonds”, Matthew Yglesias, Slate, 17 Οκτωβρίου 2013,
[3] ”U.S. debt ceiling- How risky for China and Japan?”, Peter Ford, Christian Science Monitor, 8 Οκτωβρίου 2013, 
[4] “China and Japan are buying Treasuries again”, Frank Knopers, Market Update 19 Νοεμβρίου 2013,
[5] “Aσύμετρες οικονομικές εξελίξεις”, Βασίλης Βιλιάρδος, Analyst 5 Νοεμβρίου 2013

Φωτό:wikipedia

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
ariskaparakis@gmail.com               

16 Δεκεμβρίου 2013