Πριν από δυόμιση χιλιάδες χρόνια, σε αυτόν εδώ τον τόπο, στην Ελλάδα, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν οι δύο μεγαλύτερες αξίες/κατακτήσεις του ανθρώπου· η Λογική και η Δημοκρατία. Αυτό το συμπέρασμα δεν αποτελεί σοβινιστική άποψη των νεοελλήνων αλλά γενική παραδοχή των ειδημόνων όλου του κόσμου, οι οποίοι και ονόμασαν αυτόν εδώ τον τόπο: «Λίκνο της Λογικής και της Δημοκρατίας».
Η γένεση και η εξέλιξη της λογικής
Για πολλές χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν σαν μοναδικό όχημα γνώσεως τη δογματική αντίληψη· την υιοθέτηση δηλαδή της γνώσεως, κατά βάθος της γνώμης, των μάγων, των προφητών, των μεσσιών και των γνησίων ή ιμιτασιόν σοφών /ειδημόνων.
Μοναδική θυγατέρα της δογματικής αντίληψης, ήταν και είναι η Πίστη τωνανθρώπων ότι οι απόψεις των προαναφερθέντων αποτελούν την αναμφισβήτητη αλήθεια κάθε θέματος· της δημιουργίας και εξέλιξης, των φυσικών, των ανθρώπινων, των κοινωνικών φαινόμενων και προβλημάτων. Κάποιος Θεός ή Ημίθεος είναι αρμόδιος και υπεύθυνος για κάθε ένα από αυτά.
Τον 7ο πΧ αιώνα, οι Έλληνες φιλόσοφοι της Ιωνίας, οι ονομαζόμενοι Προσωκρατικοί ή Φυσικοί φιλόσοφοι, αγνόησαν διακριτικά το ρόλο των «Αρμόδιων Θέων» και για να κατανοήσουν την δημιουργία και εξέλιξη των φυσικών φαινομένων, εισήγαγαν ένα καινούργιο τρόπο αντίληψης. Ο καινούργιος τρόπος δεν στηριζόταν στο δόγμα αλλά στις εγκεφαλικές δυνάμεις του ανθρώπου· στη λογική, στο λόγο. Η χρήση του νέου τρόπου αντίληψης στις άλλες κατηγορίες φαινομένων και προβλημάτων, των ανθρωπίνων, των κοινωνικών, των μεταφυσικών, άρχισε αργότερα στην Αθήνα από τον φιλόσοφο Σωκράτη (470-399 πΧ) . Έτσι γεννήθηκε και αναπτύχθηκε η Γνώση, η δεύτερη θυγατέρα της αντίληψης, που άλλοτε είχε συμπληρωματικό και άλλοτε ανταγωνιστικό ρόλο με την μεγαλύτερη αδελφή της την Πίστη.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.) αναβάθμισε το νέο τρόπο αντίληψης σε επιστήμη· στην επιστήμη της Λογικής.
Σημαντικό χαρακτηριστικό των αρχαίων Ελλήνων είναι ότι χρησιμοποιούσαν τη δογματική αντίληψη για να ενισχύσουν και να υπηρετήσουν τη λογική, για να στηρίξουν τη γνώση. Σήμερα όμως οι νεοέλληνες κάνουν το εντελώς αντίθετο· χρησιμοποιούν τη λογική για να στηρίξουν το δόγμα των γνησίων ή ιμιτασιόν μεσσιών· χρησιμοποιούν τη λογική για να δημιουργήσουν πίστη και όχι γνώση. Να ένα τέτοιο παράδειγμα από το 7ο βιβλίο της Ιστορίας του Ηροδότου:
« Οι Αθηναίοι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών – το Ναό της δογματικής αντίληψης – τι πρέπει να κάνουν για να νικήσουν τους Πέρσες και αυτό απήντησε. Να κατασκευάσετε ξύλινα τείχη. Οι Αθηναίοι όμως χρησιμοποίησαν τη λογική τους και κατάλαβαν ότι το Μαντείο …. εννοούσε ότι έπρεπε να κατασκευάσουν πολεμικά πλοία». Στη συνέχεια η πίστη υπηρέτησε τη γνώση και οι Έλληνες νίκησαν τους Πέρσες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Αυτό και άλλα ιστορικά γεγονότα δείχνουν ότι στην Αθήνα τότε η λογική δέσποζε των χρησμών των μαντείων. Στη σημερινή όμως Αθήνα συμβαίνει το αντίθετο. Οι χρησμοί των ροζ, γαλάζιων, μαύρων, σεκλαμέν [1], πράσινων και κόκκινων μαντείων, δεσπόζουν της λογικής.
Ο θεμελιώδης νόμος της Αριστοτέλειας Λογικής
Κατά τον θεμελιώδη νόμο της Λογικής, γνωστόν και σαν Νόμο της Αντιφάσεως, «…φανερόν ότι αδύνατον αμα υπολαμβάνειν είναι και μη είναι το αυτό…» [2] που σημαίνει ότι είναι προφανές ότι οι αντιφατικές προτάσεις δεν είναι ταυτόχρονα αληθείς. Δηλαδή ένα πράγμα Α δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και Β ή ένα Β δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και μη Β. Παράδειγμα: Ο Σωκράτης δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα Έλληνας και μη Έλληνας.
Ο Νόμος αυτός έπαιξε και παίζει θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη του Δυτικού Πολιτισμού και των συγχρόνων επιστημών· Θεωρητικών, Θετικών, Τεχνολογικών και ιδιαίτερα της Πληροφορικής. Αυτόν το Νόμο οι νεοέλληνες – και ιδιαίτερα αυτοί του πολιτικού συστήματος – αγνοούν και παραβαίνουν χωρίς την ελάχιστη αναστολή και αιδώ. Μοιάζει να πιστεύουν ότι ο λογικός νόμος της Αντιφάσεως δεν ισχύει, αλλά ισχύει ο .. πολιτικός νόμος της Αντιφάσεως, που μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «Οι πολιτικές αντιφάσεις είναι εξ ίσου αληθείς και ψευδείς. Η αλήθεια ή το ψεύδος αυτών εξαρτάται μόνο από το … χρώμα αυτού που αξιολογεί την αντίφαση». Να δύο τέτοια παραδείγματα από την πρόσφατη ειδησιογραφία:
1ο . ΣΥΡΙΖΑ: Ο Βενιζέλος χάρισε 160 εκατ ευρώ στο Λαυρεντιάδη . ΠΑΣΟΚ: Είστε ψεύτες και λαϊκιστές.
Είναι φανερό ότι εδώ παραβιάζεται ξεκάθαρα ο προαναφερθείς θεμελιώδης νόμος της λογικής γιατί η αντίφαση αφορά σε γεγονότα του παρελθόντος. Πέρα από κάθε αμφιβολία το ένα μόνο γεγονός είναι αληθές ενώ το άλλο είναι ψέμα. Όμως η σημερινή ηθική και πολιτική κουλτούρα των Ελλήνων θεωρεί και τα δύο γεγονότα είναι εξ ίσου αληθή, ή εξ ίσου ψευδή και γι’ αυτό όχι μόνο ανέχεται την ύπαρξη της λογικής παράβασης, αλλά την αιτιολογεί διότι αποτελεί … πολιτική πράξη, διακηρύσσοντας έτσι ότι πολιτική έχει πάρει διαζύγιο από τη λογική.
2ο . ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Με την έγκριση των 52,5 δις ευρώ, η Ελλάδα κερδίζει τη μεγάλη ευκαιρία να σταθεί στα πόδια της και να βγει από την κρίση. ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ: «Η προσπάθεια του Πρωθυπουργού να παρουσιάσει για άλλη μια φορά τον εαυτό του και την κυβέρνηση του ως «σωτήρες», πέφτει στο κενό και δεν πείθει κανέναν. Η «τεχνητή δόση αισιοδοξίας» δεν μπορεί να κρύψει την πραγματικότητα που βιώνει η πλειοψηφία της κοινωνίας από την ακραία μνημονιακή πολιτική της λιτότητας, που μειώνει τα εισοδήματα, αυξάνει την ανεργία, επιτείνει την ύφεση και καταστρέφει τις προοπτικές της χώρας για βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη. Ο λαός ωστόσο, με την ενεργή συμμετοχή του θα μετατραπεί σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων για αλλαγή πορείας, ώστε να μην βρισκόμαστε κάθε τόσο στο ίδιο έργο θεατές».
Στο δεύτερο παράδειγμα η παράβαση του Νόμου της Αντιφάσεως δεν είναι ξεκάθαρη γιατί οι αντιφατικές απόψεις αφορούν μελλοντικές εκτιμήσεις αποτελεσμάτων δύο διαφορετικών δρόμων. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχει βεβαιότητα του αληθούς ή του ψεύδους, αλλά υπάρχει μόνο πιθανότητα. Για το λόγο αυτό τέτοιες αντιφατικές απόψεις κρίνονται κυρίως από την πιθανότητα πραγματοποίησης τους (από την αξιοπιστία τους) και όχι από το μέγεθος της προσδοκίας τους. Όμως η πλειονότητα των νεοελλήνων κάνει το εντελώς αντίθετο· τις κρίνει από το μέγεθος της προσδοκίας και όχι από την πιθανότητα πραγματοποίησης της προσδοκίας. Ξεχνάει τη λαϊκή σοφία που διδάσκει: «Κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει» ή «όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι».
Η πιθανότητα όμως πραγματοποίησης μιας προσδοκίας, σήμερα είναι δυνατόν να εκτιμηθεί με αποδεκτή ακρίβεια από γνήσιους ειδήμονες και όχι από τους ίδιους τους πολιτικούς ή τους «ειδήμονες» των τηλεοπτικών παραθύρων.
Δεν θα ήταν συνεπώς αναγκαίο και σκόπιμο να πραγματοποιείται μια τέτοια εκτίμηση για τα μείζονα σαν αυτά των παραδειγμάτων θέματα, από ένα όργανο της πολιτείας υψηλού κύρους και γνώσης, π.χ από την Ακαδημία Αθηνών; Ένας τέτοιος θεσμός δεν θα βελτίωνε τη λογική και δεν θα μείωνε τους κινδύνους από φαινόμενα δημαγωγίας και λαϊκισμού; Τέτοιοι όμως θεσμοί είναι αντίθετοι με τα συμφέροντα του πολιτικού συστήματος. Στο ισχύον πολιτικό σύστημα, οι ψηφοφόροι δεν πρέπει να γνωρίζουν αλλά να πιστεύουν.
Όπως ήταν επόμενο, η απώλεια της λογικής από τους άρχοντες μεταδόθηκε:(1) Στους ανθρώπους των ΜΜΕ και στους «ημετέρους» των αρχόντων, για λόγους ευνόητους και (2) Στους απλούς πολίτες οι οποίοι έβλεπαν να προκόβουν όσοι περιφρονούσαν τη λογική.
Η απώλεια της λογικής στην πατρίδα της λογικής είναι γεγονός. Αυτό το γεγονός το διαπίστωσε πριν λίγα χρόνια ένας αξιόλογος πολιτικός των νεοελλήνων και το διατύπωσε με δωρική λιτότητα: «Η Χώρα έγινε ένα απέραντο φρενοκομείο».
Τα αίτια της απώλειας της λογικής
Η διαπίστωση της απώλειας της λογικής, αποτελεί την αναγκαία συνθήκη αντιμετώπισης του προβλήματος, αλλά όχι και την ικανή. Ικανή συνθήκη αποτελεί ο εντοπισμός και η ακύρωση της αιτίας της απώλειας της λογικής. Όμως ο εντοπισμός της ικανής συνθήκης, όπως συνάγεται από τα αμέσως επόμενα, είναι αντίθετος με τα συμφέροντα του κατεστημένου της εξουσίας· του πολιτικού, του οικονομικού , του πνευματικού.
Η απώλεια της λογικής οφείλεται στην απομάκρυνση και αλλοίωση των αρχών της σημερινής «δημοκρατίας» από εκείνες της αυθεντικής Δημοκρατίας· της Δημοκρατίας του αρχαιοελληνικού πνεύματος.
Η άποψη αυτή στηρίζεται στην εμπειρία και το ιστορικό γεγονός ότι η Λογική και η Δημοκρατία γεννήθηκαν στον ίδιο χώρο και στον ίδιο χρόνο. Το τελευταίο, η χωροχρονική σύμπτωση γένεσης της Λογικής και της Δημοκρατίας, δεν μπορεί να είναι τυχαίο γεγονός, αλλά είναι απόδειξη ότι οι δύο αξίες αποτελούν μία ενιαία και αδιαίρετη οντότητα· ότι αποτελούν ένα δίδυμο Πύργο που ο ένας στηρίζει τον άλλον και αν ο ένας καταρρεύσει με νομοτελειακή βεβαιότητα καταρρέει και ο άλλος. Αποδεικνύει ότι μεταξύ της Λογικής και της Δημοκρατίας υπάρχει παρόμοια σχέση με αυτή της κότας και αυγού· και εδώ δεν γνωρίζουμε αν η Λογική γέννησε τη Δημοκρατία ή Δημοκρατία τη Λογική, αλλά γνωρίζουμε ότι αν χαθεί η μία χάνεται και η άλλη.
Περισσότερα για αυτή τη σχέση υπάρχουν στο άρθρο, «Νοημοσύνη πολιτών και Πολιτεύματα».
Συμπέρασμα
Η επιστροφή της λογικής στον τομέα της πολιτικής εξουσίας, απαιτεί την επιστροφή της δημοκρατίας στις αρχές και τις πρακτικές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, οι οποίες φυσικά θα προσαρμοσθούν προς τα δεδομένα, ιδιαίτερα τα τεχνολογικά, του 21ου αιώνα . Ένα τέτοιο πολίτευμα, που στο παρελθόν λειτούργησε μόνο στα μικρά κράτη – πόλεις της αρχαίας Ελλάδας [3] μπορεί σήμερα να λειτουργήσει σε κάθε κράτος ανεξάρτητα από το μέγεθος του. Η νέα ψηφιακή τεχνολογία που «έκανε όλο τον κόσμο ένα χωριό», διασφάλισε την οικονομική και λειτουργική δυνατότητα, που έλειπε επί 2500 χρόνια, για να είναι εφικτή η ύπαρξη μίας δημοκρατίας σαν την Δημοκρατία.
_________________
[1] Σεκλαμέν είναι το χρώμα του κυκλάμινου που δημιουργείται από την ανάμειξη του μπλε και του ροζ
[2] Αριστοτέλης, Μετά τα Φυσικά
[3] Στα κράτη – πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας, η λειτουργία της Δημοκρατίας ήταν οικονομικά και λειτουργικά εφικτή λόγο της μικρής έκτασης και του μικρού πλήθους των πολιτών. Όταν τα κράτη – πόλεις πέθαναν, πέθανε και η Δημοκρατία. Σήμερα το πνεύμα της αυθεντικής Δημοκρατίας μπορεί να επανέλθει με το όνομα: Ψηφιακή Άμεση Δημοκρατία.
Πηγή: Ψηφιακή Άμεση Δημοκρατία
Φωτό, Αριστοτέλης, (wikipedia)
