Το «ελληνικό παράδοξο» η οικονομία να έχει βυθιστεί στην ύφεση και τα εισοδήματα να έχουν κατακρημνισθεί αλλά η ακρίβεια να παραμένει στο ύψος της εξηγούν οι εμπειρογνώμονες της Τράπεζας της Ελλάδος και αποκαλύπτουν «πράγματα και θάματα». Για παράδειγμα, ότι οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το «κέρδος» που έχουν από τη μείωση του κόστους εργασίας για να πληρώσουν τους φόρους και να χρηματοδοτήσουν την επιχείρησή τους λόγω και του κλεισίματος της τραπεζικής στρόφιγγας.
Μία ακόμη διαπίστωση είναι ότι η παραοικονομία και η φοροδιαφυγή «ζει και βασιλεύει» με αποτέλεσμα το «μαύρο χρήμα» που πέφτει στην αγορά να κρατά ζωντανή τη ζήτηση.
Επιπρόσθετα κάνουν λόγο για «φρένο» στην αποκλιμάκωση των τιμών από διάχυτες εστίες κερδοσκοπίας σε βασικούς κλάδους του εμπορίου είτε μέσω συμπράξεων είτε μέσω εναρμονισμένων τιμολογιακών πολιτικών είτε μέσω των περιβόητων «ενδοομιλικών συναλλαγών» πολυεθνικών εταιρειών που με διάφορες λογιστικές και άλλες αλχημείες «φουσκώνουν» τιμές και κόστος για να γλιτώσουν φόρους.
Σύμφωνα με τους αναλυτές έξι είναι οι βασικοί τροφοδότες των υψηλών τιμών:
1. Κόστος παραγωγής – Η μείωση των μισθών δεν περνάει στις τιμές
Αν και λόγω κυρίως των δραστικών μειώσεων στις αποδοχές των εργαζομένων το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στον επιχειρηματικό τομέα την περίοδο 2010-2012 υποχώρησε συνολικά κατά 15%, οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών που παράγοντα στην οικονομία αυξήθηκαν κατά μέσον όρο κατά 1,1% το 2010, κατά 1% το 2011 και μόνο στο φετινό εννεάμηνο καταγράφουν μείωση 0,6%.
Από τη σύγκριση των δύο παραπάνω δεικτών, οι αναλυτές της κεντρικής τράπεζας συνάγουν το συμπέρασμα ότι τα περιθώρια κέρδους στον επιχειρηματικό τομέα με εξαίρεση τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες του μη χρηματοπιστωτικού τομέα αυξήθηκε.
Μία από τις εξηγήσεις που δίνουν είναι ότι οι επιχειρήσεις δεν μειώνουν περισσότερο τις τιμές των προϊόντων που πωλούν και συνεπώς το αντίστοιχο περιθώριο κέρδους για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις τους. Με άλλα λόγια αξιοποιούν το όφελος από τη μείωση του κόστους εργασίας προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα φορολογικά βάρη τους αλλά και τη χρηματοοικονομική στενότητα και το αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Αν δεν συνέβαιναν τα παραπάνω και η μείωση του μισθολογικού τους κόστους «πέρναγε» στις λιανικές τιμές τότε ο πληθωρισμός θα ήταν χαμηλότερος κατά 0,5-1,0 εκατοστιαία μονάδα το 2011 και κατά 1,5-2,0 εκατοστιαίες μονάδες φέτος.
2. Τρόφιμα – Αθέμιτες πρακτικές νοθεύουν τον ανταγωνισμό
Σε κρίσιμους για τις τιμές καταναλωτή τομείς όπως τα τρόφιμα διαπιστώνεται νόθευση του ανταγωνισμού με αθέμιτες συμπράξεις, κατάχρηση δεσπόζουσα θέσης κ.ά.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αρχών Ανταγωνισμού στην Ελλάδα καταγράφηκε σωρεία παραβάσεων των κανόνων του ανταγωνισμού που αφορούσαν μεταξύ άλλων την παραγωγή αλεύρων, τα γαλακτοκομικά, την προμήθεια γάλακτος από τους παραγωγούς, το κρέας, τα πουλερικά, τα αβγά, τις κονσέρβες, τα λαχανικά και οπωροκηπευτικά, τα αναψυκτικά, σνακ κ.ά.
3. Bασικά αγαθά και υπηρεσίες – Πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο ο ρυθμός αύξησης
Υπάρχουν στρεβλώσεις στην αγορά τροφίμων, στα είδη ένδυσης και υπόδησης και στις επικοινωνίες, με αποτέλεσμα ο ρυθμός αύξησης των τιμών τους να τρέχει με μεγαλύτερη ταχύτητα συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης ή να εμφανίζουν ακαμψία.
4. Πολυεθνικές εταιρείες – Πληρώνουμε ακριβά τις ενδοομιλικές συναλλαγές
Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν ενδοομιλικές συναλλαγές, πρακτικές τιμολόγησης και περιορισμούς στην προμήθεια προϊόντων στις θυγατρικές τους διατηρώντας σε υψηλά επίπεδα τις τιμές τους. Σύμφωνα με την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, «οι ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών “φουσκώνουν” τις τιμές προκειμένου να αποφύγουν τη φορολογία στην Ελλάδα.
Οι εν Ελλάδι θυγατρικές εισάγουν προϊόντα με τεχνητά υψηλό κόστος το οποίο μετακυλίεται μέσω των υψηλών τιμών στους καταναλωτές…».
Ενας λόγος ποπυ επίσης δεν επιτρέπει τη μείωση των τιμών , παρά τηην μειωμένη ζήτηση, είναι «οι ρήτρες απαγόρευσης παράλληλων εισαγωγών, ο εξαναγκασμός δηλαδή των λιανεμπόρων να μην αγοράζουν από θυγατρικές των προμηθευτών τους σε άλλες χώρες όπου ενδεχομένως πωλούν φθηνότερα σε σχέση με την ελληνική αγορά».
5. ‘Περιφερειακά’ προϊόντα – Παραοικονομία και φοροδιαφυγή «φουσκώνουν» τον λογαριασμό
Παρά τη βαθιά ύφεση τα αδήλωτα εισοδήματα της παραοικονομίας ακόμα κι αν έχουν μειωθεί λόγω της κρίσης εξακολουθούν να στηρίζουν τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες όχι πρώτης ανάγκης συμβάλλοντας έτσι σε κάποιο βαθμό στην προς τα κάτω ακαμψία των αντίστοιχων τιμών καταναλωτή.
6. «Ντόμινο» – Εισαγόμενες ανατιμήσεις κυρίως από το πετρέλαιο
Οι ανατιμήσεις στα εισαγόμενα αγαθά όπως κυρίως το πετρέλαιο και είδη διατροφής επηρεάζουν, αν και όχι σημαντικά λόγω της ανεπάρκειας της ζήτησης, τις λιανικές τιμές στην ελληνική αγορά.
Κώστας Αντωνάκος
antonakos@pegasus.gr
Πηγή/φωτό: Έθνος
