A.ΤΣΑΟΥΤΑΡΗΣ: Η “METAΛΛΑΞΗ” ΑΠΟ ΥΠΕΡΜΑΧΟ ΤΩΝ Γ.Τ.Ο. ΣΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Παλιός γνώριμος του κινήματος κατά των γ.τ.ο. αποτελεί ο νυν Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Α. Τσαυτάρης, γνωστότερος πρότινος ως ένας από τους κύριους θιασώτες των γ.τ.ο., τόσο σε επιστημονικό όσο και επικοινωνιακό επίπεδο. Από τη στήριξη των πρώτων πειραματικών καλλιεργειών γ.τ. καλαμποκιού στη Λάρισα προ 15ετίας και την συμμετοχή στα συνέδρια των αντιπροσώπων του λόμπι της βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα μέχρι τη προώθηση των βιοτεχνολογικών μπίζνες, μόνο ερωτήματα μπορούν να δημιουργηθούν για την πολιτική που θα ακολουθηθεί.

Λαϊκή υπεράσπιση των γ.τ.ο.
Για κάποιον που παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με τους γ.τ.ο. στην Ελλάδα, ο Υπ. Α. Τσαυτάρης δεν χρειάζεται συστάσεις. Αποτελεί ένα από πιο γνωστά ονόματα ακαδημαϊκών οι οποίοι από πολύ νωρίς δούλεψαν για την εφαρμογή της γενετικής μηχανικής στον αγροτικό τομέα: Ερευνητική δουλειά πάνω στα γενετικά τροποποιημένα (γ.τ.) φυτά ως καθηγητής του Α.Π.Θ. και διευθυντής  του Ινστιτούτου Αγρο-βιοτεχνολογίας, εργασίες για την εξέλιξη της αγρο-βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα και μια εκτενή, εκλαϊκευμένη, παρουσία στον Τύπο που να υπερασπίζεται, με όλα τα χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού βιοτεχνολογικού λόγου, την χρήση των γ.τ.ο. ως αναπόφευκτο κομμάτι της προόδου και ως μια σημαντική ευκαιρία για επιχειρηματικότητα, μέσα από την συνεργασία ερευνητικών ιδρυμάτων και εταιρειών.

Σχεδόν κάθε φορά που εμφανίζονταν κάποιο επιστημονικοφανές άρθρο το οποίο να υπερασπίζεται τους γ.τ.ο., αυτό θα περιελάμβανε και κάποια δήλωση του Α. Τσαυτάρη. Χαρακτηριστικό και αρχικό παράδειγμα που αξίζει να αναφερθεί είναι το πως ήδη από το 1998 ο τωρινός υπουργός εμφανίζεται να υπερασπίζεται τις τότε προσπάθειες πειραματικής καλλιέργειας γ.τ. καλαμποκιού της εταιρείας agrevo (παρακλάδι της εταιρείας χημικών και γ.τ.ο. Bayer) στον Θεσσαλικό κάμπο, χαρακτηρίζοντας τους λόγους αντίδρασης “υπερβολικούς και στερούμενους επιστημονικής βάσης”.

Παρουσία στα συνέδρια του Λόμπι της Βιοτεχνολογίας
Τα συνέδρια που πραγματοποιούσε η εταιρεία Bionova, ως θεσμικός εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Λόμπι βιοτεχνολογίας EuropaBio (με μέλη της εταιρείες όπως η Monsanto, η Bayer κ.α.) στη Ελλάδα είναι λίγο-πολύ γνωστά: Βιοτεχνολογικά χάπενινγκ που δεν ήταν κατ’ ουσία επιστημονικά συνέδρια αλλά μια υβριδική μορφή παρουσίασης σχετικών καινοτομιών και εμπορικής έκθεσης για την  προώθηση της ατζέντας εμπλεκόμενων εταιρειών, περιλαμβάνοντας της έρευνα και πιο πολύ την εφαρμογή των γενετικά τροποποιημένων φυτών, την επιχειρηματική διάσταση της επιστημονικής έρευνας και την διασύνδεση της με ιδιωτικές επιχειρήσεις (αλλιώς: bio-μπίζνες), καθώς και την “εξοικείωση” του κοινού με την αγροβιοτεχνολογία μέσω των μ.μ.ε. (αλλιώς: βιοτεχνολογική προπαγάνδα).
Ένα “πικάντικο” δεδομένο είναι επίσης ότι η bionova φαίνεται να απολάμβανε την αμέριστη στήριξη της παλιότερων κυβερνήσεων της δεξιάς παράταξης μιας και -πέρα από την στήριξη μιας πλειάδας υπουργείων, η οποία σταμάτησε με την αλλαγή κυβέρνησης το 2010 και την θέσπιση της εταιρείας ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τις. θεματικές ενότητες ‘Υγεία’ και ‘Γεωργία, Τρόφιμα, Αλιεία και Βιοτεχνολογία του 7ο Π.Π.  Έρευνας της Ε.Ε.- η εταιρεία περιλαμβάνεται στην περιβόητη λίστα Ζαχόπουλου, με μια χορηγία 15 χιλιάδων ευρώ για την πραγματοποίηση έκθεσης ζωγραφικής (!) κατά την διάρκεια του συνεδρίου της..
Ο νυν Υπουργός ήταν φυσικά παρών σε τουλάχιστον 2 τέτοια συνέδρια της Bionova, ενώ από το 1ο κίολας συνέδριο επεσήμαινε, με ένα καθαρόαιμο δείγμα οπτιμιστικής ρητορικής υπέρ των γ.τ.ο., “ότι χάρη στην πρόοδο της γονιδιωματικής είναι πλέον δυνατή η παραγωγή οικολογικών εμβολιασμένων λαχανικών που θα έχουν σημαντικά περιορισμένες ανάγκες σε φυτοφάρμακα και νερό..”.

Τα νέα του ενδιαφέροντα 
Τα τελευταία χρόνια ο Α. Τσαυτάρης ως διευθυντής του Ινστιτούτου Αγρο-βιοτεχνολογίας (ΙΝΑ) του ΕΚΕΤΑ έχει φροντίσει να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες εμπορευματοποίησης της έρευνας μέσα από συνεργασίες με εταιρείες τροφίμων και την βιομηχανία σπόρων για την δημιουργία spin-off συνεργασιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία της σύμπραξης επονομαζόμενης cluster Βιο-αγροδιατροφής (ας μην μπερδεύει το πρόθεμα “Βιο”, δεν έχει να κάνει με την βιολογική γεωργία, αλλά με την βιοτεχνολογία) με την συμμετοχή 56 εταιριών των κλάδων των τροφίμων, αγροχημικών και σπόρων, όπου χρησιμοποιεί όλες τις δυνατότητες που η σύγχρονη γονιδιωματική επιστήμη μπορεί να προσφέρει για την δημιουργία τροφίμων που να στοχεύουν σε συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών (λ.χ. διαβητικούς). Τα παραπάνω, παρόλο που δεν μεταφράζονται αυτόματα σε εφαρμογές γενετικής μηχανικής και γ.τ.ο., ρητώς περιλαμβάνουν νέες τεχνολογικές εφαρμογές όπως οι Μοριακοί Δείκτες, οι οποίοι έχουν ταυτοποιηθεί από τα κινήματα για τα δικαιώματα των Σπόρων, ως τεχνολογίες ελέγχου των φυτικών ποικιλιών, άμεσα σχετιζόμενες με την ανάπτυξης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε γενετικό υλικό. Έτσι, παρόλο που ο Α. Τσαυτάρης διατείνεται ότι μέσω του cluster στοχεύουν στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ωφέλιμων για συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών, σχεδόν ως αγαθοεργία, παραλείπει να επισημάνει ότι όλα αυτά υπάγονται σε ένα πλαίσιο που ακολουθεί την νέο-φιλελεύθερη προσέγγιση που θέλει την έρευνα να προσανατολίζεται προς καινοτομίες οι οποίες να είναι άμεσα εμπορικά εφαρμόσιμες, με νέες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας που ουσιαστικά στοχεύουν στο κέρδος και τον έλεγχο

[Για μια πλήρη ανάπτυξη των επιχειρημάτων του Α. Τσαυτάρη, παρακολουθήστε την ομιλία του σε ημερίδα για τον διαγωνισμό του ΣΕΒ και της Eurobank σχετικά με την καινοτομία, του οποίου ο υπουργός ήταν μέλος της επιστημονική επιτροπής.]

Η ομιλία του επι των προγραμματικών (μετ’ ερωτημάτων)
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω “ενδιαφέροντα” στοιχεία από το ανθολόγιο του βιογραφικού του Α. Τσαυτάρη, αν κάποιος κατόπιν εστίαζε στη πρώτη του ομιλία του νυν Υπουργού στη Βουλή θα έμενε έκπληκτος από τις πολιτικώς ορθές δηλώσεις για τις δυσάρεστες συνέπειες της μονοκαλλιέργειας, ενίσχυση της αειφορίας, την στήριξη της βιολογικής κτηνοτροφίας και των ντόπιων φυτικών ποικιλιών. Παρόλο που με ένα τόνο υποψίας παραπάνω, θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε πολλές δευτερεύουσες έννοιες στην δήλωση του ότι “..Ο σπόρος θα γίνει στρατηγικό εφόδιο στην παραγωγική μας διαδικασία. Το 50% της καινοτομίας στον αγροτικό τομέα οφείλεται στους βελτιωμένους σπόρους..”

Ας μην γελιόμαστε όμως, κανένας δεν θα περίμενε από τον κατ’ εξοχήν θιασώτη της βιοτεχνολογίας και των γ.τ.ο. στην Ελλάδα να ανακοίνωνε τις όποιες προθέσεις του σχετικά, μιας και αυτό θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία, λόγω της χαμηλής δημοφιλίας τους. Ωστόσο, πέρα από αμφίσημες δηλώσεις, οπτιμιστικές ρητορικές και οποιονδήποτε άλλο τρόπο μεταμφίεσης των ευσεβών βιοτεχνολογικών πόθων και πρακτικών, έχοντας τώρα τον θεσμικό του ρόλο, με επιρροή πέρα από τα εθνικά αγροτικά ζητήματα, και στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών, ο νυν Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης οφείλει να απαντήσει σε καίρια ερωτήματα:

-Θα σεβαστεί τον αποκλεισμό της καλλιέργειας γ.τ.ο. στον Ελλάδικό χωρο, σεβόμενος το μορατόριουμ που ισχύει από το 1999 ή θα προσπαθήσει  μέσω της Εθνικοποίησης των αποφάσεων για την απαγόρευση ή μη της καλλιέργειας γ.τ.ο. να πείσει για την όποια “υπερβολική αντίδραση του κόσμου οι οποίες στερούνται επιστημονικής βάσης..” επιβάλλοντας κάτι διαφορετικό από αυτό που ισχύει σήμερα;

-Θα επαναληφθούν τα φαινόμενα εκτενούς στήριξης και χρηματοδότησης μιας ιδιωτικής εταιρείας, της Bionova, η οποία και θεσμικά αποτελεί το τοπικό παράρτημα του λόμπι της βιοτεχνολογίας, για την πραγματοποίηση συνεδρίων εμπορευματοποιημένης κερδοσκοπικής επιστήμης (καθώς και εμπορικής έκθεσης και έκθεσης ζωγραφικής..);

-Θα ευνοηθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες εστιασμένες στις εμπορικές εφαρμογές της βιοτεχνολογίας, περιλαμβανόμενων των γ.τ.ο. από Ελληνικά ερευνητικά Ιδρύματα και φορείς;

-Ποια θα είναι η στάση του στο Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε. στα καυτά θέματα της έγκρισης εμπορίας και καλλιέργειας γ.τ.ο. σε Ευρωπαϊκό έδαφος καθώς και της επικείμενης νομοθεσίας που αφορά στη σποροπαραγωγή, τα δικαιώματα των τοπικών ποικιλιών και την ανάπτυξη πνευματικών δικαιωμάτων επί φυτογενετικού υλικού;

Β.Γ.
Πηγή/φωτό: BiotechWatch.gr

Άυγουστος 2012