1

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΠΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΤΗΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Τα αποθέματα υδάτινων πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο θα είναι αδύνατο να καλύψουν τις παγκόσμιες ανάγκες έως το 2040, αυξάνοντας την πολιτική αστάθεια και προκαλώντας τεράστια προβλήματα στην παραγωγή ενέργειας και τροφίμων σε εκτεταμένες περιοχές του πλανήτη.

Η έρευνα του Γραφείου του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών των Η.Π.Α. η οποία δημοσιεύτηκε επ’ ευκαιρίας της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού ενισχύει την άποψη ότι τα υδάτινα αποθέματα θα μετατραπούν σύντομα σε ζήτημα παγκόσμιας ασφάλειας με ανυπολόγιστες συνέπειες

Η έκθεση του Γραφείου του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών των Η.Π.Α (Director of National Intelligence – DNI) αναφέρει ότι η έλλειψη πόσιμου νερού θα επιφέρει τεράστια προβλήματα σε πολλές περιοχές του πλανήτη, καθώς ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης είναι πολύ μεγαλύτερος της διαθεσιμότητας. Η αυξανόμενη ζήτηση όμως, που επέρχεται εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού και της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης μεγάλων αναπτυσσόμενων χωρών, έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με την κατασπατάληση των υδάτων -σε παγκόσμια κλίμακα- και την κλιματική αλλαγή, που έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της ποσότητας και της ποιότητας των διαθέσιμων πόρων.

Τα μειωμένα αποθέματα θα έχουν ως αποτέλεσμα περισσότερες και εκτεταμένες περιπτώσεις λειψυδρίας και θα επιφέρουν τεράστια προβλήματα στους κλάδους παραγωγής τροφίμων και ενέργειας, στους οποίους η χρησιμοποίηση νερού παίζει ζωτικό ρόλο. Η υπερβολική άντληση υδάτων για τις γεωργικές καλλιέργειες θα θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων αν δεν εφαρμοστούν μέτρα “μετριασμού” και δεν βελτιωθούν οι καλλιεργητικές μέθοδοι. Το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης διατίθεται για τις γεωργικές καλλιέργειες. Καθώς, σύμφωνα με το DNI, δεν υπάρχει κάποιο “μαγικό ραβδί” από τεχνολογικής πλευράς για την ορθολογικότερη χρησιμοποίηση του νερού, το “κλειδί” θα είναι η αποδοτικότερη χρήση του.

Οι αδυναμίες αυτές στην διαθεσιμότητα και την παραγωγή, θα προκαλέσουν πολιτική αστάθεια και παρεμπόδιση της οικονομικής ανάπτυξης.
H έκθεση, η οποία βασίστηκε σε στοιχεία δέκα διαφορετικών οργανισμών και φορέων, θέτει ως“σημείο καμπής” το έτος 2022, καθώς αν συνεχιστούν οι παρόντες ρυθμοί διαχείρησης και σπατάλης, ύστερα από αυτή την περίοδο οι ελλείψεις θα είναι τεράστιες.

Η χρησιμοποίηση των υδάτινων αποθεμάτων ως παράγοντα στο διπλωματικό σκηνικό μπορεί να έχει αρκετές δεκαετίες ιστορίας πίσω της (π.χ. Ινδία-Πακιστάν, Ισραήλ-Παλαιστίνη, Ισραήλ-Συρία, Συρία-Ιράκ-Τουρκία), όπως φαίνεται όμως σύντομα θα μετατραπεί σε αιτία πολέμου. Κατά το DNI δεν προβλέπεται κάποιος “πόλεμος για το νερό” στην αμέσως επόμενη δεκαετία, αλλά αν επιβεβαιωθούν οι παρούσες εκτιμήσεις για μείωση των υδάτινων πόρων κατά 40% έως το 2030, η πιθανότητα διακρατικών -και άλλων- συγκρούσεων για το νερό θα αυξηθεί δραματικά. 
Ήδη το DNI, εκ των βασικών συμβούλων της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης, προειδοποιεί ότι τα υδάτινα αποθέματα είναι όλο και πιθανότερο να “χρησιμοποιούνται σαν όπλο ή για επέκταση τρομοκρατικών στόχων”. 
Επιπλέον τα υδάτινα αποθέματα πηγών που χρησιμοποιούνται από δύο ή και περισσότερες ταυτόχρονα χώρες (π.χ. λεκάνες, ποταμοί) θα γίνουν σταδιακά όλο και σημαντικότερος μοχλός πίεσης – άσκησης εξωτερικής πολιτικής σε πολλές περιοχές του πλανήτη.
Κάτι τέτοιο έχει συμβεί εδώ και χρόνια στις περιπτώσεις των ποταμών Τίγρη και Ευφράτη, με την χρησιμοποίηση των υδάτων των δύο ποταμών να αποτελεί έναν εκ των βασικότερων παραγόντων των σχέσεων Τουρκίας-Συρίας-Ιράκ. Oι ίδιες οι Η.Π.Α. αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τα υδάτινα αποθέματά τους, ενώ η χρόνια διαμάχη τους με τον Καναδά για τα υδάτινα αποθέματα λιμνών και ποταμών παραμένει σχετικά άγνωστη. [1]

Το DNI εξετάζει στην έκθεσή του, εφτά μεγάλες λεκάνες απορροής, αξιολογώντας τους κινδύνους ασφαλείας εξαιτίας της κακοδιαχείρισης του νερού, σημειώνοντας ότι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι της χώρας (ιδίως στην Νότια Ασία, την Βόρεια Αφρική και την Μέση Ανατολή) θα υποστούν σοβαρά φαινόμενα έλλειψης πόσιμου νερού, μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντά τους και εν τέλει σοβαρές δυσκολίες στην οικονομική τους ανάπτυξη.

[1] Βλ. εδώ σχετικά με τα ζητήματα υδάτινων πόρων μεταξύ Η.Π.Α.-Καναδά

Πηγές: BloombergPlanet ArkReuters

Φωτό:wikipedia

Άρης Καπαράκης,
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr

26 Μαρτίου 2012