Διπλασιασμό και τριπλασιασμό των πυρκαγιών σε παγκόσμιο επίπεδο τα αμέσως επόμενα χρόνια προβλέπουν επιστήμονες, εξαιτίας της ξηρασίας τεράστιων περιοχών ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής.
Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των πυρκαγιών εντείνει σε τεράστιο βαθμό την απελευθέρωση άνθρακα στην ατμόσφαιρα, εντείνοντας το φαινόμενο της παγκόσμιας υπερθέρμανσηςκαι καταστρέφοντας ταυτόχρονα μεγάλες εκτάσεις γης οι οποίες καθίστανται επί της ουσίας “νεκρές”.
«Είναι βέβαιο ότι σε έναν θερμότερο κόσμο θα υπάρχουν περισσότερες πυρκαγιές» αναφέρει σχετικά ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα του Καναδά Μάικ Φλάνιγκαν, για να προσθέσει ότι «ο διπλασιασμός ή και τριπλασιασμός των πυρκαγιών είναι μια μετριοπαθής εκτίμηση».
Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας καθιστά ολοένα και περισσότερες περιοχές ξηρότερες ιδίως στο βόρειο ημισφαίριο. Ταυτόχρονα, μαζί με τους εκπεμπόμενους ρύπους, αυξάνεται και η ποσότητα άνθρακα που παρακρατείται στo έδαφος.
Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι οι περιοχές αυτές να καθίστανται όλο και πιο ευάλωτες σε φωτιές οι οποίες –αρκετές φορές- δεν προέρχονται από τον άνθρωπο αλλά από τα ίδια τα καιρικά φαινόμενα, όπως π.χ. κεραυνούς. Το 2007 ένας κεραυνός ήταν αρκετός για το ξέσπασμα μίας πυρκαγιάς στην Αλάσκα η οποία επεκτάθηκε σε 1000 τ.χλμ. τούντρας.
Η τούντρα και άλλες τυρφώδεις εκτάσεις αποτελούν και τις πλέον ευάλωτες στις πυρκαγιές περιοχές, εξαιτίας της παρακράτησης άνθρακα και της σύστασης του εδάφους. Τέτοιες εκτάσεις (εκατομμυρίων τ.χλμ.) απαντώνται κυρίως σε περιοχές του Καναδά, της Ρωσίας και της Αλάσκας, στις οποίες διαπιστώνεται τεράστια αύξηση των φαινομένων πυρκαγιών την τελευταία 20ετία.
Τo λιώσιμο των πάγων που παρακρατούν τεράστιες ποσότητες άνθρακα, οι λιγότερες χιονοπτώσεις και η αύξηση των θερμοκρασιών συνετέλεσαν ώστε την τελευταία δεκαετία να εκδηλωθεί ρεκόρ στα φαινόμενα των πυρκαγιών στις περιοχές αυτές. Στον Καναδά τα φαινόμενα πυρκαγιών έχουν τριπλασιαστεί από τα μέσα της δεκαετίας του ’80.
Μόνο την τελευταία τριετία, σε πάρα πολλές περιοχές του πλανήτη, μεταξύ των οποίων η Μεσόγειος (Ελλάδα-Ιταλία-Ισπανία), η Ρωσία το 2010, η Καλιφόρνια των Η.Π.Α. και η Αυστραλία το 2009, είχε διαπιστωθεί άμεσα η στενή σχέση υψηλότατων θερμοκρασιών και της έντασης των πυρκαγιών που προκλήθηκαν.
Σε παλαιότερη έρευνα τoυ για την κλιματική αλλαγή και τις πυρκαγιές ο Mάικ Φλάνιγκαν εκτιμά ότι ο βαθμός επικινδυνότητας εκδήλωσης πυρκαγιών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, σε περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά εκτιμάται ότι θα αυξηθεί έως και 50%.
Αν και η σχέση πυρκαγιών-κλιματικής αλλαγής εξετάζεται συστηματικά από τη δεκαετία του ’80 και αναφέρθηκε από την Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για το Κλίμα ως άμεσος κίνδυνος από το 1996, η αύξηση των πυρκαγιών ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής στον καταστροφικό βαθμό που σήμερα λαμβάνει χώρα, διαπιστώθηκε πρώτη φορά το 2006 από τον Γιόχαν Γκολντάμερ του Global Fire Monitoring Center στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ στη Γερμανία.
Ο κ. Γκολντάμερ είχε τότε αποκαλέσει τα δάση του βορείου ημισφαιρίου μια «βόμβα άνθρακα», εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνονται από τις πυρκαγιές.
Έτσι, δημιουργείται μια αμφίδρομη καταστροφική σχέση:
–η κλιματική αλλαγή εντείνει τις περιπτώσεις πυρκαγιών εξαιτίας της υπερθέρμανσης των εδαφών, την ώρα που
–οι πυρκαγιές εντείνουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων άνθρακα που απελευθερώνουν.
Σε μία μόνο περίπτωση, αυτή των πολύμηνων πυρκαγιών στην Ινδονησία το 1997, το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώθηκε ήταν ισοδύναμο με ένα ποσοστό 20-40% των ρύπων που εκπέμπονται από ολόκληρο τον πλανήτη σε ένα έτος!
Σε έρευνα του Πανεπιστημίου της Τασμανίας στην Αυστραλία το 2009 σχετικά με την επίπτωση των πυρκαγιών στην κλιματική αλλαγή, εκτιμήθηκε ότι μόνο από την αποψίλωση δασών για οικονομικούς σκοπούς τους τελευταίους δύο αιώνες έχει προκληθεί το 1/5 των παγκοσμίων εκπομπών ρύπων.
Οι ρύποι που εκπέμπουν οι πυρκαγιές όμως δεν επιβαρύνουν μόνο την ατμόσφαιρα αλλά έχουν σοβαρότατες επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, της χλωρίδας και της πανίδας κάθε περιοχής, καθώς κάθε πυρκαγιά δημιουργεί εκατομμύρια τοξικά μικροσωματίδια που εισέρχονται στα αναπνευστικά συστήματα.
Πηγές: Inter Press Service News Agency, Scientific American, Έρευνα: “Climate Change and forest fires”, M.D. Flannigan, B.J. Stocks, B.M. Wottom, 1999, Απόσπασμα (pdf), ELSEVIER
Φωτό:wikipedia
Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr
1 Μαρτίου 2012
