ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ ΝΥΧΤΕΡΙΔΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΛΥΣΗ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

Little brown bat - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Little brown bat - Σόλων ΜΚΟΌταν το Φεβρουάριο του 2006 ανακαλύφθηκαν στο Όλμπανι της πολιτείας της Νέας Υόρκης χιλιάδες νεκρές νυχτερίδες, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το φαινόμενο θα έπαιρνε διαστάσεις γενοκτονίας.
Έξι χρόνια μετά οι επιστήμονες αρχίζουν να προειδοποιούν για τις επιπτώσεις που έχει ο μαζικός αφανισμός των νυχτερίδων, όχι μόνο για το ίδιο το είδος, αλλά και για τις καλλιέργειες και την καθημερινή ζωή ανθρώπων και ζώων.


Οι νυχτερίδες είναι σε μεγάλο βαθμό “υπεύθυνες” για τον φυσιολογικό αριθμό εντόμωνστη φύση σε πολλές περιοχές του πλανήτη, μία εκ των οποίων και η βόρεια Αμερική. Η διατροφή τους στηρίζεται σε αυτά, ενώ κάποια είδη θηλυκών νυχτερίδων κατά την διάρκεια των περιόδων αναπαραγωγής τρώνε κάθε ημέρα το βάρος τους σε έντομα.

Η ανακάλυψη ενός γεωμύκητα ο οποίος δεν απαντιόταν έως πρόσφατα στην Βόρεια Αμερική έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο εκατομμυρίων νυχτερίδων. Οι επιστήμονες που παρακολουθούν το φαινόμενο διαπιστώνουν ότι οι ρυθμοί εξόντωσης του ζώου είναι πολύ μεγαλύτεροι των αρχικά εκτιμώμενων. Ολόκληρες ακμάζουσες αποικίες διαπιστώνεται τώρα ότι έχουν μεταβληθεί σε σωρούς πτωμάτων, με τον μύκητα να εξολοθρεύει τις νυχτερίδες.

Σύμφωνα με τον μικροβιολόγο Ντέιβιντ Σ. Μπλέχερτ του Εθνικού Κέντρου Υγείας Άγριας Ζωής (National Wildlife Health Center) η περίπτωση είναι «η πρώτη διαπιστωμένη ασθένεια που χτυπά ζώα που βρίσκονται σε χειμερία νάρκη». Η ανησυχητική εξάπλωση της ασθένειας γίνεται αντιληπτή και στους απλούς πολίτες οι οποίοι παρατηρούν ξύπνιες νυχτερίδες κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών των τελευταίων ετών. 
Οι έρευνες χωρίς να έχουν φτάσει ακόμα σε ακριβές συμπέρασμα υποθέτουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των νυχτερίδων δεν αντέχει τον μύκητα, ακριβώς επειδή αυτός «χτυπάει» όταν αυτές βρίσκονται σε χειμερία νάρκη.

Εικάζεται μάλιστα ότι ο γεωμύκητας αποτελεί απλώς το “τελειωτικό χτύπημα” για τα ζώα, καθώς έχουν βρεθεί είδη νυχτερίδων στην Ευρώπη οι οποίες τον φέρουν αλλά θεωρούνται απολύτως υγιείς. Στην περίπτωση των ειδών της βόρειας Αμερικής ο μύκητας αυτός πιθανότατα συνεργεί με κάποιο άλλο είδος μόλυνσης και σκοτώνει το ζώο.

Είναι το λεγόμενο “σύνδρομο της άσπρης μύτης” (White Nose Syndrome-WNS) αφού η ένδειξη παρουσίας του μύκητα είναι συνήθως άσπρα στίγματα γύρω από την μύτη των ζώων.

Παρά τη συνεχή και εκτεταμένη παρακολούθηση δεν έχει καταστεί δυνατό να διαπιστωθεί ούτε από πού προήλθε ο μύκητας αυτός, ούτε κάποιος τρόπος προστασίας των νυχτερίδων.

Πάνω από 20 από τα συνολικά 45 είδη νυχτερίδων της βόρειας Αμερικής πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Υπολογίζεται ότι ένα απλό μικρής διάρκειας ξύπνημα από τη χειμερία νάρκη μπορεί να της κοστίσει το λίπος ενός ολόκληρου μήνα.

Μπορεί η λαϊκή φαντασία να έχει συνδέσει τις νυχτερίδες με ιστορίες τρόμου, όμως η νυχτερίδα αποτελεί ζωτικής σημασίας ζώο στην ισορροπία της διατροφικής αλυσίδας αφού είναι σημαντικός κυνηγός εντόμων. Μια κοινή νυχτερίδα μπορεί να πιάνει έως και 600 έντομα την ώρα.

Όμως παρά τον τεράστιο ρόλο τους στο οικοσύστημα, για δεκαετίες πολλοί τις εξόντωναν μαζικά πιστεύοντας ότι μεταφέρουν και μεταδίδουν την λύσσα, δεδομένο που ισχύει για πολύ λίγα είδη, με μόλις 20 ανθρώπους σε 45 έτη να έχουν προσβληθεί από λύσσα μέσω των νυχτερίδων σε Η.Π.Α. και Καναδά.

Σύμφωνα με το περιοδικό Science πρόκειται για το μεγαλύτερο αφανισμό άγριας ζωής στην καταγεγραμμένη ιστορία της φύσης στη Βόρεια Αμερική. Αν οι ρυθμοί θανάτωσης των τελευταίων τεσσάρων ετών μείνουν όπως έχουν, υπολογίζεται ότι τα είδη που έχουν χτυπηθεί από τον μύκητα θα έχουν αφανιστεί σε 16 έως 20 χρόνια.

Κάθε είδος που διατρέχει κίνδυνο ή εξαφανίζεται οδηγεί σε σοβαρές διαταράξεις την διατροφική αλυσίδα με σοβαρά επακόλουθα στα τοπικά και περιφερειακά οικοσυστήματα.

Η περίπτωση της νυχτερίδας όμως θα έχει σοβαρές και άμεσες επιπτώσεις τόσο στην αγροτική παραγωγή όσο και στην καθημερινότητα των ανθρώπων, αφού η τρομακτική μείωση του πληθυσμού των νυχτερίδων θα οδηγήσει σε τεράστια αύξηση τους πληθυσμούς των εντόμων με αποτέλεσμα την αύξηση των καταστροφών στις αγροτικές καλλιέργειες, αλλά και την παρουσία τους σε κατοικημένες περιοχές, με ότι αυτό συνεπάγεται για την εξάπλωση ιών και ασθενειών σε ανθρώπους και ζώα.

Αν μάλιστα συνεχιστεί η εξάπλωση του συνδρόμου από τις βορειοανατολικές προς στις μεσοδυτικές πολιτείες των τεράστιων αγροτικών καλλιεργειών -εξάπλωση που πρώτη φορά διαπιστώθηκε το 2008- τότε τα αποτελέσματα για την γεωργική παραγωγή της χώρας θα είναι ανυπολόγιστα.


Πηγές: Discover MagazineWired Science, Εndagered Species Handbook
 (http://www.endangeredspecieshandbook.org/)
Φωτό:wikipedia

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr

7 Φεβρουαρίου 2012

Σχετικά άρθρα