ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ & ΠΟΙΑ; (‘Α Μέρος) (του Γιώργου Μαυρουλέα)

interest rates of greek bonds - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

interest rates of greek bonds - Σόλων ΜΚΟΌταν ζούμε διαρκώς κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, αυτές αποκτούν για τη συνείδησή μας την αίσθηση του φυσιολογικού και του αυτονόητου ότι έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα. Το ενδεχόμενο αλλαγής των συνθηκών αυτών (ακόμη κι αν είναι δηλητηριώδεις) μας τρομάζει καθώς ο φόβος του άγνωστου που μπορεί να συσσωρεύσει ανεξέλεγκτα δεινά κατακλύζει το μυαλό μας. 
Αυτό είναι ένα ανθρωπολογικό δεδομένο το οποίο παίζει ένα τρομακτικό ρόλο στα πράγματα καθώς είναι ο κυρίαρχος λόγος για τον οποίο δεν προχωράμε σε αλλαγή μιας λανθασμένης πορείας και απλά μεταθέτουμε στο μέλλον τις ριζικές αποφάσεις.

Η σημερινή οικονομική κρίση πρέπει να εξετασθεί στις βαθύτερες αιτίες που την προκαλούν και όχι στο επίπεδο των επιφαινόμενων. Δε βρίσκεται δηλαδή το πρόβλημα στα ελλείμματα των κρατών, ούτε στην ετερόκλητη σύνθεση των οικονομιών που συνθέτουν την Ευρωζώνη. Το πρόβλημα της οικονομίας είναι πιο θεμελιώδες.

Αν προσπαθήσουμε να επιλύσουμε ένα πρόβλημα στα μαθηματικά έχοντας ακολουθήσει ένα λάθος αρχικά αλγόριθμο, όσο και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε παραμέτρους, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να χαθούμε σε μια πολυπλοκότητα. Η λύση δε θα βρεθεί. Αυτό θυμίζουν οι χειρισμοί ελληνικοί, ευρωπαϊκοί και παγκόσμιοι. Το έλλειμμα μιας ισχυρής διανόησης και το έλλειμμα ισχυρών νηφάλιων και φωτισμένων ηγετών είναι προφανές. Το πρόβλημα κραυγάζει ότι είναι συστημικό και ότι απαιτεί ριζοσπαστικές αλλαγές και αντ’ αυτού έχουμε μια τυρβώδη προσπάθεια στη γραμμή συντήρησης του λάθους.

Λαοί βρίσκονται ή θα βρεθούν σε οικονομική και κοινωνική δυστυχία από την αδυναμία να δουν οι οικονομολόγοι, οι πολιτικοί αλλά και οι ίδιοι ως κοινωνικά σύνολα το προφανές:

1) Το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει καταλήξει τζόγος σε επίπεδο γελοιότητας.Το κεφάλαιο δεν επενδύεται στην παραγωγή αλλά κυρίως σε στοιχήματα. Ειδικά η δευτερογενής αγορά κινείται πλέον στα όρια της νομιμότητας αν δεν τα έχει ξεπεράσει. Εξακόσια πενήντα τρισεκατομμύρια, έντεκα φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ(!), είναι επενδεδυμένα σε παράγωγα. Φτάνει ο πρωθυπουργός μιας  χώρας (της Ελλάδας εν προκειμένω) που χρωστάει τριακόσια εξήντα δισεκατομμύρια Ευρώ να δηλώσει ότι θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την κύρωση μιας συμφωνίας ρύθμισης των χρεών της, για να χαθούν μέσα σε λίγες ώρες από όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου 1,5 τρισεκατομμύρια Ευρώ! Τέσσερις φορές δηλαδή περισσότερα χρήματα από όσα χρωστάει συνολικά.

2) Σε άμεση συνέχεια του πιο πάνω: εντέλει αυτός ο πλούτος υπάρχει;  Ή μήπως είναι μια φούσκα, ένας «αέρας» προσδοκιών που χρηματοποιείται μέσα από περίεργους μηχανισμούς και πρακτικές; Ασφαλώς και δεν υπάρχει (ένα μεγάλο μέρος του τουλάχιστον) και όσο το χρήμα αποσυνδέεται από την ανθρώπινη εργασία και μόχθο και πλαστικοποιείται ή καλύτερα γίνεται όλο και πιο αφαιρετικό, τόσο θα χάνει την πραγματική του αξία και θα καταλήγει στα χέρια όλο και λιγότερων που θα ξέρουν να χειριστούν τα πολύπλοκα χρηματοοικονομικά εργαλεία.

3) Δεν υπάρχουν όρια στον πλούτο των φυσικών, των νομικών προσώπων αλλά και των κρατών. Με τον τρόπο αυτό η ανισότητα αυξάνεται και οι αδύναμοι καταδικάζονται στην ανέχεια μέσω ενός αθέμιτου ανταγωνισμού όπου ο ισχυρότερος αυξάνει διαρκώς την ισχύ του έναντι των πιο αδύναμων. Οι πλούσιοι δισεκατομμυριούχοι, εν μέσω κρίσης, αυξήθηκαν σε αριθμό και ταυτόχρονα αύξησαν τον πλούτο τους. Το έλλειμμα θεσμών αλληλεγγύης και μάλιστα λειτουργικών, είναι εμφανές. Ως αποτέλεσμα δεν υπάρχουν ούτε και όρια στη φτώχεια.

4) Η πολιτική εξυπηρετεί απροκάλυπτα τα συμφέροντα της οικονομικής ελίτ. Αυτό γίνεται μέσα από την κατοχή των μέσων πληροφόρησης που η δεύτερη κατέχει και συνεπώς έχει τη δύναμη να ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις και να διαμορφώνει γνώμες και συνειδήσεις. Αυτό δε γίνεται απαραίτητα μέσα από συνομωσίες (ασφαλώς υπάρχουν και τέτοιες) αλλά και αυτόματα από τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μέσα στα πλαίσια του συγκεκριμένου- διαμορφωμένου οικονομικού συστήματος.

5) Το πρόβλημα (και όχι μόνο το οικονομικό) είναι πρόβλημα αντίληψης και κοσμοθεώρησης. Αυτό πράγματι μοιάζει γενικόλογο αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος. Είναι δεδομένο ότι όσο η κυρίαρχη θεώρηση του κόσμου είναι η ανάλγητη εξυπηρέτηση του συμφέροντός μας χωρίς αλληλεγγύη και αυξημένη κοινωνική (και περιβαλλοντική) ευαισθησία, η κρίση θα οξύνεται και θα η τραγικότητα θα αγγίξει τις ζωές όλων μας.
Έτσι η οικονομία δεν εξυπηρετεί πλέον πρόσωπα αλλά άτομα και αριθμούς. Αυτή η αφαίρεση της οικονομίας δεν γίνεται ασφαλώς από την ίδια, αλλά από πρόσωπα που ασκούν εξουσία.

6) Ειδικότερα για την Ευρώπη (στα πλαίσια πια του συγκεκριμένου συστήματος) το πρόβλημα εντοπίζεται στην ανάλωση της αρχικής συγκολλητικής ενέργειας του ευρωπαϊκού οράματος μιας δημοκρατικής Κοινότητας των λαών που τη συνθέτουν. Το όραμα αυτό είχε προκύψει από τη μνήμη του Β’ Παγκ. Πολέμου. 
Το όραμα όμως σταδιακά έσβησε καθώς οι μνήμες των επιζώντων του Πολέμου πολιτικών  χάθηκαν μαζί με αυτούς. Το εθνικό συμφέρον ξαναπήρε τη θέση του ως πρωταρχικό κίνητρο. Δύσκολα κάποιος που δεν πιστεύει σε ένα κοινωνικό σώμα ή ομάδα μπορεί να επιδείξει κοινωνικό ή ομαδικό πνεύμα. Σήμερα η Ευρωζώνη όχι μόνο έχει ξεφύγει από το αρχικό όραμα αλλά καταλήγει μια κόλαση – μια παγίδα για τους ασθενέστερους ετέρους καθώς πρέπει να μειώσουν ελλείμματα και να προχωρήσουν σε ανάπτυξη μ’ ένα νόμισμα ισχυρό που δε μπορούν να υποτιμήσουν. Και επειδή αυτό είναι αδύνατον ο μόνος δρόμος είναι μέσα από μια εσωτερική υποτίμηση (φτώχεια για  να πέσει το κόστος των ημερομισθίων και άρα των τιμών των προϊόντων που θα παράγονται ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά στο διεθνές εμπόριο).

Όμως αυτό κρύβει μια τέτοια αντίφαση που δεν μπορεί παρά να αποτελεί συνταγή βέβαιης αποτυχίας, δεδομένης της αγροτικής πολιτικής και των στάνταρ που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει για τα προϊόντα που παράγονται εντός αυτής και που όπως είναι κατανοητό ανεβάζουν  το κόστος τους. Και να γίνει μια χώρα της ΕΕ Ινδία σε επίπεδο μισθών δε σημαίνει ότι τα προϊόντα που θα παράγει θα είναι τόσο φθηνά όσο και της δεύτερης.
Εδώ πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν αλλά ο χώρος ενός άρθρου δεν το επιτρέπει.

7) Τέλος για την Ελλάδα που όντως αποτελεί μια ειδική περίπτωση το πρόβλημα είναι αξιακό και λιγότερο οικονομικό. Για λόγους που δε θα αναλύσουμε εδώ, η Ελλάδα κατέληξε να διαβρωθεί κοινωνικά από μια αντικοινωνική οικονομικά συμπεριφορά. Διαμορφώθηκε ένα εξαιρετικά σπάταλο και μη παραγωγικό κράτος αλλά και ένας μη παραγωγικός ιδιωτικός τομέας με απίστευτα πολλά εμπορικά μικρομάγαζα, όπου η έλλειψη κανόνων, μηχανισμών ελέγχου και αποτελεσματικής απόδοσης δικαιοσύνης τον κατέστησαν εντελώς σαθρό και αυτόν. Ο χρηματισμός ήταν διάχυτος σε όλη την ελληνική κοινωνία, η οποία με δανεικά μοίραζε επιδόματα ακόμη και για την έγκαιρη προσέλευση κάποιων στη δουλειά τους! Η χώρα είναι φανερό ότι αν δεν πειθαρχήσει σε κανόνες (ορθολογικούς και αλληλέγγυους σε κάθε περίπτωση) θα βουλιάξει σε εισοδήματα ένδειας και ανέχειας.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, τα μεγάλου κυβισμού αυτοκίνητα τύπου τζιπ με τα φιμέ τζάμια και τη γενικότερη επιδειξιομανία του νεόπλουτου που χαρακτήριζε τους περισσότερους Έλληνες; Ακόμη υπάρχουν γύρω μας. Η χώρα έχασε την παραγωγική της βάση και κατέληξε σε ένα καταναλωτικό όργιο. Δανείστηκε για να καταναλώσει και όχι για να επενδύσει.

Διαβάστε σχετικά:
‘Β Μέρος

‘Γ Μέρος
‘Δ Μέρος

-‘Ε Μέρος

Γιώργος Μαυρουλέας
Πολιτικός Επιστήμονας 

Μέλος της ΜΚΟ Σόλων

Φωτό: wikimedia

Σχετικά άρθρα