ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΑΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΙΣΟΤΗΤΑ, ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗ (του Immanuel Wallerstein) (του Αλέξανδρου Μπέλεση)

«Η Γαλλική Επανάσταση είχε σύνθημά της την τριάδα Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη. Αυτό που έγινε όμως έκτοτε ήταν πως στην πράξη, ο περισσότερος κόσμος σιωπηρά παραμέρισε το τρίτο σκέλος του συνθήματος, την Αδελφοσύνη, θεωρώντας την απλό συναισθηματισμό.

Και το φιλελεύθερο κέντρο επέμεινε πως η «ελευθερία» ερχόταν πριν από την «ισότητα». Στην πραγματικότητα, αυτό που εννοούσαν οι φιλελεύθεροι ήταν η «ελευθερία» (την οποία όρισαν με καθαρά πολιτικούς όρους) ήταν το μόνο σημαντικό, ενώ η «ισότητα» σήμαινε κάποιον κίνδυνο για την «ελευθερία», και έπρεπε είτε να υποβαθμιστεί είτε να παραμεριστεί ολότελα.

Υπήρχε μια παγίδα σε αυτή την ανάλυση, την οποία δεν απέφυγε η αριστερά. Η αριστερά όλου του κόσμου, και ιδίως η λενινιστική της εκδοχή, απάντησε σε αυτό τον κεντρικιστικό φιλελεύθερο λόγο αντιστρατεύοντάς τον και επιμένοντας πως, αντίθετα η (οικονομική) ισότητα κατ’ ανάγκη προηγείται από την (πολιτική) ελευθερία. Αυτή ήταν μια εντελώς λάθος απάντηση.

Η σωστή απάντηση είναι πως δεν υπάρχει κανένας μα κανένας τρόπος να διαχωριστεί η ελευθερία από την ισότητα. Κανείς δεν είναι «ελεύθερος» να διαλέξει οτιδήποτε αν οι επιλογές του περιορίζονται από την άνισή του θέση. Και κανείς δεν είναι «ίσος» αν δεν απολαμβάνει τον ίδιο βαθμό ελευθερίας που απολαμβάνουν άλλοι, αν δηλαδή δεν έχει τα ίδια πολιτικά δικαιώματα και τον ίδιο βαθμό συμμετοχής σε πραγματικές αποφάσεις»

Απόσπασμα από το βιβλίο του Immanuel Wallerstein, “Για να Kαταλάβουμε τον Kόσμο μας”, εκδόσεις Θύραθεν, 2009, σελ. 215

Ο Ιμμάνουελ Βάλερστάιν, κορυφαίος ιστορικός κοινωνιολόγος και πρόεδρος της Διεθνούς Κοινωνιολογικής Ένωσης από το 1994 ως το 1988, είναι συνάμα ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ. Επί δεκαετίες δίδαξε κοινωνιολογία στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, και διεύθυνε στην ίδια πόλη το Κέντρο Φερνάν Μπρωντέλ για τη Μελέτη των Οικονομιών, των Ιστορικών Συστημάτων και του Πολιτισμού. Βασικό του έργο είναι το τρίτομο “Νεωτερικό Kοσμοσύστημα”, όπου αναλύει την εξέλιξη του καπιταλιστικού κοσμοσυστήματος από τις απαρχές του, τον καιρό του Κολόμβου, ως τον δέκατο ένατο αιώνα. Άλλα σημαντικά του έργα είναι η “Ουτοπιστική, ή οι Iστορικές Eπιλογές του Eικοστού Πρώτου Aιώνα“, όπου εξετάζει την σημερινή κρίση του οικοσυστήματος, και το “Πώς να «ξεσκεφτούμε» την Kοινωνική Eπιστήμη: Tα Όρια των Eπιστημονικών Παραδειγμάτων του Δέκατου Ένατου Αιώνα”, όπου αναλύει τις δομές της γνώσης στο σύγχρονο κόσμο.

Επιλογή: Αλέξανδρος Μπέλεσης,
Mέλος της ΜΚΟ Σόλων,
info@solon.org.gr  

Διαβάστε επίσης: 
–“Το Κράτος στην Ελεύθερη Οικονομία (Β’ Μέρος): Κράτος λίγων ή κράτος όλων;”
–“Το Κράτος στην Ελεύθερη Οικονομία (Δ’ Μέρος): Ο σκοπός της “ελευθερίας” της οικονομίας” 
–“Από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας και του λόγου” 

Φωτό: wikimedia