1

EΠΤΑ ΣΥΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ (του Γιάννη Ζήση)

Η κρίση των ιδεολογιών και η απαξίωση της πολιτικής μπορούν να μεταβληθούν σε ευκαιρία εξέλιξης των ιδεολογιών και της πολιτικής.

Αναμφισβήτητα, αξίζει η επιδίωξη της ποιοτικής εξελικτικής ανάκαμψης, ανασυγκρότησης και διαύγασης του ορίζοντα της πολιτικής, της οικονομίας και του πολιτισμού.

Η συστημική παγίδα της σημερινής ιστορικής περιόδου

Στο σημερινό σημείο της αποδόμησης των ιδεολογικών ρευμάτων του παρελθόντος αλλά και των διακυβερνητικών διαχειριστικών και αγοραίων συστημάτων, η ελευθερία ως αξία αλλά και ως μέθοδος είναι εκτεθειμένη σε μια στρεβλωτική θεσμική μόχλευση μέσα από το πραγματικό πεδίο κινήτρων και αξιών. Η ελευθερία, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, μετατρέπεται σε μια ιδιωτική πρωτοβουλία που ενθυλακώνει ταυτόχρονα την ελευθερία με τη θεσμική και ανθρωπολογική διαφθορά και συστημική παγίδα της σημερινής ιστορικής περιόδου. Είναι μια παγίδα μέσα από την οποία πρέπει πλέον να βγούμε, μέσα από την ανάγκη:

i) της βιωσιμότητας, όπως υποδηλώνεται και από την περιβαλλοντική κρίση, και

ii) της βιωσιμότητας του πολιτικού συστήματος, καθώς ο ανταγωνισμός, εξελισσόμενος σε ωμή βία, θα αποτελέσει την καταστροφή του πολιτισμού και του ανθρώπινου γένους μέσα από τις νέες μιλιταριστικές τεχνολογίες.

Ελευθερία, ασφάλεια και οικονομία

Το ζήτημα της ειρήνης απαιτεί μια νέα αξιακή εσωτερική και θεσμική ρύθμιση. Στον σύγχρονο κόσμο, βλέπουμε ότι η οικονομία δεν μπορεί να υπηρετήσει την ειρήνη ούτε στην κοινωνική ούτε και στη διεθνή βαθμίδα. Επίσης, η οικονομία όπως είναι δομημένη σήμερα δεν μπορεί να υπηρετήσει την περιβαλλοντική αειφορία και βιωσιμότητα.

Η οικονομία χρειάζεται συμπληρωματικές δράσεις και εξωτερικότητες ή κλίμακες και συνέργειες. Αυτό είναι καιρός να αναγνωριστεί πλέον. Δεν υπάρχει κανένα κλειστό και απομονωμένο σύστημα που να είναι πλήρες, ανεξάρτητο και αυτόνομο. Κανένας τομέας ανθρώπινου πολιτισμού και οργάνωσης δεν μπορεί να θεωρείται έτσι πλέον.

Έτσι, λοιπόν, η αντίληψη που αφορά τη σχέση μεταξύ ελευθερίαςιδιοποίησης και κοινωνικής συνοχής και ρύθμισης απομένει ως βασικό καθοριστικό στοιχείο για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν. Ταυτόχρονα, θέση καθοριστική έχει και η αντίληψη που σχετίζεται με τις απαιτήσεις ασφάλειας. Η ασφάλεια αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα της ιδιοποίησης και λειτουργεί ως ασφάλεια της ελευθερίας παράλληλα με την οικονομική, την πολιτισμική και πνευματική ασφάλεια.

Επτά πολιτικές αξίες

Διάγουμε μια περίοδο στην οποία διαμορφώνεται η δυναμική μιας νέας ιδεολογίας. Το ζήτημα αυτής της νέας ιδεολογίας δεν είναι να αποκτήσει στην άμεση πολιτική επικαιρότητα και επικοινωνία έναν τίτλο ή την ρητορική ενός σλόγκαν. Το ζητούμενο είναι να αποκτήσει ένα βιωματικό και συστημικό βάθος.

Οι πολιτικές αξίες που θα αναδειχθούν σε αυτήν την νέα ιδεολογία πρέπει να συνδέονται με την αξιοπιστία, και το τίμημα της αξιοπιστίας είναι θέμα εφαρμογής των αξιών αλλά και αποτελεσματικότητας τους.

Προτείνουμε τις παρακάτω επτά αξίες ως τις συνιστώσες της νέας πολιτικής ιδεολογίας και διακυβέρνησης και θα αιτιολογήσουμε το περιεχόμενο τους μέσα από την αναγκαιότητα τους.

1) Αξία της νηφαλιότητας

2) Αξία της διαφάνειας

3) Αξία της δικαιοσύνης

4) Αξία του προγραμματισμού

5) Αξία του θεσμικού πλουραλισμού

6) Αξία της ανοικτής κοσμοθεώρησης

7) Αξία της συστημικής οργανωτικής συνέργειας

Με αυτές τις επτά αξίες που προτείνουμε ως βασικό κορμό μιας αξιόπιστης αποτελεσματικής και βιώσιμης νέας ιδεολογίας θα ασχοληθούμε στα κείμενα που θα δημοσιευτούν στη συνέχεια.

Γιάννης Ζήσης

Φωτό: wikimedia

Το παρόν κείμενο αποτελεί μέρος του δοκιμίου με τίτλο Πολιτικές αξίες και αξιοπιστία στη νέα εποχή το οποίο δημοσιεύεται σταδιακά.