1

SCRIPTA MANENT – ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΜΕΝΟΥΝ (18/7/11-24/7/11)

«Εβδομαδιαία επισκόπηση παραγνωρισμένων ειδήσεων επικαιρότητας  που πρέπει να έχουμε πρόχειρες σε ένα συρτάρι»

(Από δημοσιεύσεις της 3ης εβδομάδας του Ιουλίου)


Δικαίωμα ή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας;
«Η Παγκόσμια Οργάνωση Γεωργίας και Τροφίμων (F.A.O.) συνεχίζει να καταγράφει εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές βασικών διατροφικών προϊόντων καθόλη τη διάρκεια του τελευταίου 12μήνου. Ανάμεσα στο Δεκέμβριο του 2010 και τον Ιανουάριο του 2011 μάλιστα, οι τιμές των βασικών διατροφικών προϊόντων αυξήθηκαν συνολικά κατά 3,4%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση από το 1990, όταν και ξεκίνησαν οι μετρήσεις. 

Ένα βασικό πρόβλημα-αιτία της κρίσης και έκφανση των κερδοσκοπικών παιχνιδιών εταιριών και ιδρυμάτων, είναι το γεγονός πως όταν βελτιώνεται η παραγωγή εξαιτίας καλών καιρικών συνθηκών, πρόσκαιρων πτώσεων στην τιμή του πετρελαίου, ή και άλλων ευνοϊκών παραγόντων, δεν παρατηρούνται –όπως τις προηγούμενες δεκαετίες- παρόμοιες μειώσεις στις τιμές των διατροφικών προϊόντων.
Έτσι η μεταβλητότητα της προσφοράς, της ζήτησης και των εξωγενών παραγόντων, λειτουργεί πάντοτε μόνο προς όφελος της μίας πλευράς του “παιχνιδιού”.

Μόνοι κερδισμένοι από τη διατροφική κρίση βγαίνουν κάποιες μεγάλες εταιρίες τροφίμων, αγροτικών προϊόντων και οι μεγάλοι πωλητές συσκευασμένων τροφίμων (π.χ. αλυσίδες σούπερ-μάρκετ).  Αναφέροντας ελάχιστα μόνο παραδείγματα, το 2010 η Unilever ανακοίνωσε αύξηση κερδών κατά 26%, η Kraft Foods κατά 27%, ενώ η βρετανική Real Good Food επωφελούμενη της αύξησης των τιμών, είδε τετραπλασιασμό της κερδοφορίας της, παρά το γεγονός ότι οι πωλήσεις της έπεσαν κατά 7%».

Άρης Καπαράκης, “Η εκτόξευση των τιμών των βασικών τροφίμων ανά είδος”, 19/7/2011 

***

Δασικό κεφάλαιο – μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις
«Έρευνα καταγράφει τις πυρκαγιές στην Ελλάδα από το 1983 έως το 2008. Οι καμμένες εκτάσεις αντιστοιχούν στο 10,3% της συνολικής επιφάνειας της χώρας. 
Μεγαλύτερη καταπόνηση σε Ιόνιο, Ηλεία, Χίο και Σάμο. Σε 13.613.121 στρέμματα ανέρχεται το σύνολο των καμένων δασικών και αγροτικών εκτάσεων στην Ελλάδα από το 1983 έως και το 2008, αριθμός που αναλογεί σε 1,2 στρέμματα ανά κάτοικο, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Μεσογειακών – Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του ΕΘΙΑΓΕ και του WWF Ελλάς.
Διαπιστώθηκε ότι το περίπου 50% των πυρκαγιών που έχουν εκδηλωθεί στη χώρα μας το διάστημα αυτό παραμένει «ορφανό» ως προς τη διαλεύκανση των αιτιών. Το 1983-2008 κάηκε πάνω από το 10% της έκτασης της Ελλάδας από διαδοχικές πυρκαγιές».
 

Φίλη Καϊτατζή, “Κάηκαν 13,6 εκατ στρέμματα εκτάσεων μέσα σε 25 χρόνια”, Ελευθεροτυπία, 22/7/2011

***

Η ακροδεξιά απειλή κατά την  Interpol 
«Παρά το γεγονός ότι η συνολική απειλή του ακροδεξιού εξτρεμισμού φαίνεται να είναι σε κάμψη και τα κρούσματα ποινικών αδικημάτων από ακροδεξιούς να είναι σχετικά λίγα, ο επαγγελματισμός στην προπαγάνδα και την οργάνωσή τους δείχνει ότι οι δεξιές εξτρεμιστικές ομάδες έχουν τη βούληση να εξαπλώσουν την ιδεολογία τους και εξακολουθούν να αποτελούν απειλή στα κράτη μέλη της ΕΕ … οι ακροδεξιές οργανώσεις και η τρομοκρατία θα μπορούσαν να αποκτήσουν μια νέα δυναμική εκφράζοντας την ευρύτερη δημόσια ανησυχία σχετικά με τη μετανάστευση από μουσουλμανικές χώρες στην Ευρώπη»

Έκθεση της Interpol του 2010
(πριν την τρομοκρατική επίθεση του Anders Behring Breivik στην Νορβηγία).

“Ακροδεξιά τρομοκρατία: Μια νέα απειλή για την Ευρώπη;” The Insider , 23/7/2011

***

CIC-Est_StrasbourgΑπομυθοποίηση ή καταστροφολογία; 
«Η διόγκωση των κεφαλαιαγορών δεν είναι απλά μη βιώσιμη για την πα­γκόσμια οικονομία. Αυτό το γνωρίζου­με ήδη από το κραχ του 2008. Όλο και περισσότερο γίνεται και μη διαχειρίσιμηΤο παραμικρό αρκεί για να οδη­γήσει σ’ ένα μεγάλο κραχ, ακόμη με­γαλύτερο από το προηγούμενο. Η ίδια η επέκταση της παγκόσμιας οικονομί­ας πέρυσι οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επέκταση των κεφαλαιαγορών και των τραπεζών. Το γεγονός αυτό επιδείνωσε την εικόνα αστάθειας και έκανε τις αγορές πιο επιρρεπείς σε κραχ. Κάτι που τελικά δεν θα μπορέ­σει να αποφύγει η παγκόσμια οικονο­μία. 

Το σίγουρο είναι ότι όχι μόνο η πα­γκόσμια κρίση δεν έχει ξεπεραστεί, αλλά το κύριο καταστροφικό φορτίο της δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί. Είναι ακόμη μπροστά μας. Ποιο είναι το κύριο γνώρισμα της παγκόσμιας κρίσης; Μια τεράστια υπερπληθώρα κεφαλαίων που λιμνά­ζουν στις παγκόσμιες αγορές και δεν βρίσκουν επικερδή τοποθέτηση. Πρό­κειται για συσσωρευμένα κεφάλαια που ξεπερνούν έως 20 φορές το πα­γκόσμιο ΑΕΠ».

Δημήτρη Καζάκη, “Μια τρίχα πριν το μεγάλο κραχ”, Το Ποντίκι, 14-07-11

***

Περί οικονομικού ολοκληρωτισμού 
«Η πολιτική εξουσία έχει εξουσία; Υπάρχει ακόμη; … Οι τράπεζες και οι χρηματοοικονομικές αγορές υπαγορεύουν τον νόμο τους, αποφασίζουν με κύρος τις δημόσιες πολιτικές, τον τρόπο ζωής και το μέλλον εκατομμυρίων πολιτών. Περιφρονούν τη δύσκολη τέχνη της διακυβέρνησης και τον ρυθμό που χαρακτηρίζει τη δημοκρατία».

Γιώργος Δελαστίκ, Εφημερίδα Liberation, “Tο Ευρώ στο χείλος του γκρεμού” Έθνος, 20/7/2011

***

Επαναδιεκδικώντας την χαμένη κοινωνική δικαιοσύνη 
«Ο ατομικιστικός τρόπος επαναδιεκδίκησης της ελευθερίας οξύνει την αναγκαιότητα και την αναγκαστικότητα της διαμεσολάβησης στο ανταγωνιστικό πεδίο με όρους ισχύος και μας οδηγεί όχι μόνο στην απώλεια της ισότητας αλλά και της διεκδικούμενης ελευθερίας και δικαιοσύνης με συνέπεια τη νέμεση της τραγικής ύβρεως.  

Αυτή η τραγική ύβρις μπορεί να αναιρεθεί μόνο αν: 

  1. αναγνωρίσουμε τη βιογραφική εξελικτική συνέχεια  
  2. προχωρήσουμε με μια θεμελιώδη προσδοκία συνυφασμένη με την αναγνώριση του καλού 
  3. αποφασίσουμε τη συνεργασία μαζί του  
  4. με ένα νέο συμβόλαιο βασισμένο στην εξελικτική ευθύνη».

Γιάννης Ζήσης, Από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας & του λόγου

*** 

Προς μια συντακτική συνέλευση
«Οι αγορές είναι πολύτιμα εργαλεία για την οργάνωση της παραγωγικής δραστηριότητας. Αλλά δεν είναι αυτοσκοπός και δεν μπορούν από μόνες τους να ορίσουν τη Δικαιοσύνη. Στο βιβλίο μου “Δικαιοσύνη- Τι είναι το σωστό” (σ.σ.: κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις) εξετάζω τη φιλοσοφία της ελεύθερης αγοράς. Σύμφωνα με αυτήν, όποια αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου γίνεται βάσει εθελοντικής συνεισφοράς στην ελεύθερη αγορά είναι δίκαιη. 
Αλλά προβάλλω αντιρρήσεις σε αυτή την άποψη.
 

Ρωτώ αν κάποια αγαθά δεν θα πρέπει να πωλούνται και να αγοράζονται με χρήματα. Για παράδειγμα, πρέπει να υπάρχουν αγορές για ανθρώπινα όργανα προς μεταμόσχευση; Για τη στρατιωτική θητεία; Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των αγορών στην Παιδεία και στην Υγεία; Αν υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν πρέπει να αγοράζονται με χρήματα, πρέπει να κάνουμε μια δημόσια συζήτηση για τα ηθικά όρια των αγορών. Αλλιώς διατρέχουμε τον κίνδυνο να διολισθήσουμε από μια οικονομία της αγοράς σε μια κοινωνία της αγοράς, στην οποία κοινωνικές σχέσεις και αξίες μετατρέπονται σε εμπορεύματα κατ΄ εικόνα των αγορών».

Μάικλ Σαντέλ, καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας του Χάρβαρντ, “Ανήθικη η κοινωνία της αγοράς”Tvxs18/7/2011 

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Μπέλεσης
Μέλος της Μ.Κ.Ο. Σόλων
info@solon.org.gr

25 Ιουλίου 2011