ΕΚΡΗΞΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ

Το 2010, τριάντα οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων και καταστροφών που σχετίζονταν με την κλιματική αλλαγή.
Ο αριθμός αυτός χρόνο με το χρόνο θα αυξάνεται, καθώς θα αυξάνονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη. 
Το ζήτημα της μαζικής εκτόπισης πληθυσμών εξαιτίας φυσικών καταστροφών ήταν το κύριο θέμα της Διάσκεψης “Climate Change and Displacement in the 21st Century”, η οποία διεξήχθη στο Όσλο της Νορβηγίας την προηγούμενη εβδομάδα.

Η μετανάστευση εξαιτίας φυσικών και άλλων καταστροφών που σχετίζονται με τις κλιματικές αλλαγές, σημειώνει τεράστια αύξηση τα τελευταία χρόνια, ανάλογη με την αύξηση των φαινομένων. Μόνο στον πρώτο μήνα των τρομακτικών πλημμυρών του Πακιστάν πέρυσι το καλοκαίρι, 557 χιλιάδες σπίτια είχαν εκκενωθεί αναγκάζοντας σε εκτόπιση περισσότερα από 6 εκατομμύρια ανθρώπους.

Αν και η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών αυτού του είδους προέρχονται, και αναμένεται να προέρχονται μελλοντικά, από κράτη του Τρίτου και Τέταρτου Κόσμου (κυρίως κράτη από Ασία και Αφρική), παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται πια και στα θεωρούμενα ως «προηγμένα» κράτη(π.χ. Η.Π.Α, Ρωσία, κ.α.).  Μόνο φέτος, χιλιάδες άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους στις Η.Π.Α, εξαιτίας πρωτοφανών σε ένταση καιρικών φαινομένων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της Διάσκεψης άλλωστε, η αδυναμία απέναντι σε αυτά τα καιρικά φαινόμενα έχει αποδειχτεί εδώ και χρόνια, ακόμα και σε ανεπτυγμένες περιοχές. Φαινόμενα όπως ο τυφώνας Κατρίνα στις ΗΠΑ, η το μεγάλο κύμα καύσωνα στην Ευρώπη το 2003, έδειξαν ότι η δυνατότητα αντιμετώπισης ακραίων φαινομένων εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, είναι πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη.

Καθώς οι κυβερνήσεις δεν κινούνται αποφασιστικά προς την υιοθέτηση δεσμευτικών περιβαλλοντικών μέτρων που θα επιβραδύνουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι φυσικές καταστροφές ως συνέπεια της παγκόσμιας υπερθέρμανσης θα αυξάνονται σε ένταση και αριθμό. Έτσι, η μαζική μετανάστευση αποτελεί ήδη σύνηθες και συνεχώς εντεινόμενο φαινόμενο, με προοπτική να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Το 2010 οι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους για να σωθούν ή να βρουν ένα νέο κατοικήσιμο μέρος, ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, ξεπερνώντας τα 38 εκατομμύρια. Η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας υπολογιζόταν στους 0,8 βαθμούς Κελσίου.

Σύμφωνα με τον Τζέιμς Χάνσεν της ΝASA όμως, ακόμα και αν σταμάταγαν σήμερα όλες οι εκπομπές ρύπων στον πλανήτη, είναι αναπόφευκτη η αύξηση κατά 0,8 βαθμούς Κελσίου επιπλέον, συνολικά δηλαδή η ανθρωπότητα δεν θα αποφύγει μία αύξηση κατά 1,6 βαθμούς.

Το συμπέρασμα είναι άκρως ανησυχητικό. Αν με μία μέση αύξηση κατά 0,8 βαθμούς εκτοπίζονται 38 εκατομμύρια άνθρωποι, τι θα γίνει αν η αύξηση ξεπεράσει –όπως αναμένεται- τους δύο βαθμούς ή εκτοξευτεί –όπως αρχίζει να διαφαίνεται- πολύ παραπάνω; Σύμφωνα άλλωστε με τον Χάραλντ Ντόβλαντ, πρώην επικεφαλή της Νορβηγικής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, είναι πιο ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε μια αύξηση 4 και όχι 2 βαθμών.

Κάτι τέτοιο θα αποβεί καταστρεπτικό για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, καθώς η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές οι οποίες θεωρούνται ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, όπως για παράδειγμα, πόλεις εκατομμυρίων ανθρώπων σε δέλτα ποταμών ή ακτές στο επίπεδο της θάλασσας, οι οποίες κινδυνεύουν να καταστραφούν ακόμα και με μία ελάχιστη άνοδο των υδάτων.[1]

Ο αριθμός των ανθρώπων που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν εξαιτίας ακραίων φαινομένων που προέρχονται από τις κλιματικές αλλαγές εξαρτάται και από μία σειρά κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων οι οποίες αλληλεπιδρούν στο πρωτογενές αίτιο, την καταστροφή των κατοικημένων περιοχών. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές καθιστούν εξαιρετικά δύσκολες τις όποιες εκτιμήσεις σχετικά με το μέγεθος, αλλά και το είδος της μετανάστευσης που θα παρατηρηθεί τα επόμενα έτη. Θεωρείται πάντως δεδομένο ότι η μετανάστευση θα έχει μόνιμο χαρακτήρα, αφού θα προέρχεται από περιοχές οι οποίες έχουν καταστραφεί.

Η «μονιμότητα» αυτή που λαμβάνει η μετανάστευση εξαιτίας των ακραίων φαινομένων, θα αυξήσει σύμφωνα με πολλούς ειδικούς τον κίνδυνο εμφάνισης φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας στις περιοχές/κράτη που θα δεχτούν τους πληγέντες πληθυσμούς.

Η αύξηση της μετανάστευσης εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών (εκτός των υπολοίπων παραγόντων) δεν θα πρέπει, σύμφωνα με τον Γάλλο ερευνητή Φρανσουά Ζεμέν,[2] να γεμίσει τις κυβερνητικές ατζέντες με περισσότερα μέτρα ασφάλειας.

Σύμφωνα με τον κ. Ζεμέν, η πραγματική αντιμετώπιση του προβλήματος έχει να κάνει με το περιβάλλον και όχι με πολιτικές ασφαλείας και καταστολής. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να προχωρήσουν σε υιοθέτηση αυστηρών περιβαλλοντικών πολιτικών συγκράτησης της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας και όχι πολιτικών κοινωνικής καταστολής με αφορμή αυτούς τους “μόνιμους” μετανάστες.