Στην Τυνησία και την Αίγυπτο οι ίδιοι άνθρωποι κρατούν ακόμα τα ηνία της εξουσίας
Πρώτη διαπίστωση από τα πρόσφατα γεγονότα είναι ότι η αραβική επανάσταση δεν έχει ακόμη ξεσπάσει. Στην Τυνησία και την Αίγυπτο, οι ίδιοι άνθρωποι κρατούν ακόμη τα ηνία της εξουσίας. Η εξέγερση του 2011, με όρους γαλλικής επανάστασης, δεν κατέλαβε ακόμη την Βαστίλλη της, ούτε κατήργησε τα προνόμια: ο πρόεδρος έφυγε, αλλά οι πολιτικοί κρατούμενοι σαπίζουν ακόμη στις φυλακές και η ασυλία προστατεύει τους κυβερνώντες.
Στην Αίγυπτο, ο στρατός από τον οποίο προήλθαν όλοι οι πρόεδροι, από τον Ναγκίμπ μέχρι τον Μουμπάρακ, κυβερνά επισήμως τη χώρα. Η σελίδα της στρατιωτικής επανάστασης του 1952 δεν γύρισε.
Δεύτερη διαπίστωση: οι αραβικές εξεγέρσεις δεν είναι ιρανική επανάσταση. Είναι αλήθεια ότι οι ισλαμιστές παίζουν σημαντικό ρόλο στις κινητοποιήσεις στην Αίγυπτο και το Μπαχρέιν. Αλλά ούτε οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, ούτε τα σιιτικά κόμματα δεν οργάνωσαν την εξέγερση, απλώς την στηρίζουν. Και αντιθέτως από τον Χομεϊνί, δεν θα κατορθώσουν να μονοπωλήσουν την εξουσία. Αν ο ιρανικός κλήρος ήταν πυλώνας του κράτους, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι ήταν αποκλεισμένοι από την πολιτική σκηνή της Αιγύπτου, και οι σιίτες του Μπαχρέιν βρίσκονται πάντα στο περιθώριο.
Αν μπορεί να συγκριθεί η αραβική εξέγερση με την ιρανική επανάσταση είναι επειδή και στις δύο περιπτώσεις ο λαϊκός ξεσηκωμός έδωσε σε ένα μέρος του κρατικού μηχανισμού (στον ιρανικό κλήρο, στο στρατό της Αιγύπτου, στον διάδοχο του θρόνου του Μπαχρέιν) την ευκαιρία να ξαναμοιράσουν την τράπουλα της εξουσίας.
Η τεχνολογική επανάσταση έδωσε καινούργια όπλα στην αντιπαράθεση. Για να οργανωθούν σε ένα αστυνομικό κράτος, οι διαδηλωτές στράφηκαν στο Διαδίκτυο. Το Ιντερνετ τους επέτρεψε να οργανωθούν καλύτερα, να επικοινωνήσουν και να συντονιστούν. Αλλά δεν μπορούμε να μιλάμε για «επανάσταση του Facebook». Θα ήταν σαν να συγχέουμε το όργανο με τον στόχο, τα μέσα με τον σκοπό. Η εξέγερση του 2011 είναι απλώς μια εξέγερση για την δημοκρατία: Τυνήσιοι και Αιγύπτιοι κατέβηκαν στους δρόμους για να θυμίσουν στους κυβερνώντες ότι είναι περισσότεροι και πιο ισχυροί από αυτούς.
Τρίτη διαπίστωση: η νέα γενιά Αράβων είναι πιο αστικοποιημένη, πιο μορφωμένη, και πιο φιλόδοξη από την προηγούμενη. Προσφέρει ένα θέαμα που λίγοι παρατηρητές, τυφλωμένοι από την πρόοδο του ισλαμισμού και της τρομοκρατίας, είχαν σχολιάσει. Από τα πεζοδρόμια της Τύνιδας μέχρι τις πλατείες του Καϊρου και τις παραλιακές λεωφόρους του Κόλπου, η νεολαία έχει μεταμορφώσει τις αραβικές πόλεις σε μηχανές διαμαρτυρίας. Μας θυμίζει έτσι μια σημαντική αλήθεια: το πιο αποτελεσματικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, αυτό που διευκολύνει περισσότερο την επικοινωνία και την εξέγερση δεν είναι το Facebook. Είναι η πόλη.
Θα οδηγήσουν σε πραγματικές πολιτικές αλλαγές οι αραβικές εξεγέρσεις; Το ερώτημα απασχολεί τους πάντες, από την Ουάσιγκτον μέχρι το Κάϊρο και το Ριάντ. Στόχος των διαδηλώσεων είναι το τέλος του νεποτισμού και της διαφθοράς, και η διάλυση των πελατειακών σχέσεων που τελματώνουν την οικονομία και προάγουν τον αποκλεισμό και την καταπίεση. Επρεπε να περιμένουμε έναν αιώνα για να δούμε, εδώ στη Γαλλία, τους καρπούς της επανάστασης του 1789. Θα χρειαστούν πολλές δεκαετίες για να συμβεί κάτι ανάλογο στις αραβικές κοινωνίες.
(Πηγή: Το Βήμα από Le Monde)
Φωτό:Wikimedia
8 Μαρτίου 2011
