1

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ: ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΠΑΓΟΒΟΥΝΟ; (του Γιάννη Ζήση)

Η ανθρωπότητα έχει αναγάγει όλα της τα ζητήματα σε οικονομικά. Έχοντας οδηγηθεί σε μια κοινωνία υποκατάστασης των ειδώλων όπου το κυριαρχικό είδωλο είναι το κεφάλαιο, το χρήμα, μετέτρεψε τον 21οαιώνα στον πιο ολοκληρωμένα οικονομικό αιώνα της ιστορίας της. 

        Όμως, στην αφετηρία του ακόμη, ο 21ος αιώνας φαίνεται να εξελίσσεται προβληματικά, λόγω μιας σειράς παραγόντων ανάμεσα στους οποίους κυρίαρχοι είναι οι παρακάτω:

Έξι παράγοντες που θα καθορίσουν την κρίση του 21ου αιώνα 
Πρώτον, η περιβαλλοντική κρίση, μια κυρίαρχη θεμελιακή κρίση. [1]

Δεύτερον, τα γεωπολιτικά σημεία εντάσεως που δεν είναι άσχετα από τα γεωοικονομικά, όπως πχ ο Αρκτικός Κύκλος, ο Βόρειος Ειρηνικός ,η Μέση Ανατολή και πολύ περισσότερα από αυτά.

Τρίτον, η οικονομική δομή, που δεν είναι ικανή να αποτρέπει οικονομικές κρίσεις αλλά ορίζει τους όρους ή τα «μειονεκτήματα» που θα έχει κανείς όταν μπαίνει στην μαύρη λίστα, στο επίπεδο των εθνικών οικονομιών και πολύ λιγότερο στο επίπεδο των ιδιωτικοοικονομικών εταιρειών και επιχειρήσεων ή κεφαλαίων. Έτσι, η σημερινή οικονομική δομή, ορίζει την αναγκαστικότητα των στόχων της  δημοσιονομικής ισορροπίας χωρίς όμως να προβλέπει την διαδικασία μέσα από την οποία αυτή μπορεί να εξυπηρετηθεί. Είναι μια μεταβατική περίοδος, όπου κυριαρχούν τα μέτρα οικονομικής «καταστολής», η αστυνόμευση των δημόσιων οικονομιών.

Τέταρτον, η τερατώδης ανισότητα πλούτου η οποία δεν ξέρουμε που θα μας οδηγήσει, καθώς:
α. θα αναπτυχθεί μια ανεκπλήρωτη ζήτηση,
β. θα μοχλευτεί μια εξαιρετική ανισορροπία εργασιακού, θεσμικού και περιβαλλοντικού κόστους της επιχειρηματικότητας.

Πέμπτον, η ύπαρξη μεγάλων αδιαφανών αποθεματικών τα οποία είναι αδήλωτα ως περιουσίες. Κάποια στιγμή θα πρέπει να λειτουργήσει ένα πλαίσιο για να υπάρξει μια παγκόσμια θεσμική ισοτροπία.

Έκτον, η τεράστια πολιτισμική κρίση[2]  η οποία θα πάρει πολιτικές και ιδεολογικές διαστάσεις. Ο κόσμος αυτή την στιγμή μαστίζεται από την ανάγκη να αναπροσανατολίσει το σύνολο της ζωής του. Παράλληλα το οικονομικό πρότυπο ζωής του είναι βεβαιωμένα ανεπαρκές. Υπάρχουν ανάγκες οι οποίες δεν μπορούν να εκπληρωθούν από την οικονομική πραγματικότητα. Σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, η δέσμευση του ανθρώπινου παράγοντα στον οικονομικό κύκλο ζωής είναι απαξιωτική των άλλων αναγκών του.

Συμπέρασμα
       Για αυτούς τους έξι λόγους πιστεύουμε ότι για την ανθρωπότητα, αυτός ο κατεξοχήν οικονομικός αιώνας, ο 21ος, θα είναι ιδιαίτερα δύσκολος κρύβοντας ένα μαύρο κουτί λίγο πιο ανθυγιεινό από το κουτί της Πανδώρας.

       Όσο και αν επιχειρείται η συγκάλυψη αυτής της αναδυόμενης πολυεπίπεδης δυσκολίας της παγκόσμιας κρίσης, με την προβολή της προοπτική μιας ανακυκλωτικής αισιοδοξίας, αυτή δεν είναι πειστική. Πάνω από όλα, αυτή η προοπτική αισιοδοξίας δεν είναι προνοητική απέναντι στο αρκετά μεγαλύτερο αναδυθέν εύρος της κρίσης. Δεν έχουμε συναντήσει ακόμη το μοιραίο παγόβουνο και ο εφησυχασμός υποσκάπτει ακόμη και το ένστικτο αυτοσυντήρησης. [3]

       «Ως επίλογος. Τι αφέλεια! Νομίσαμε πως με γιορτές και τελετουργίες θα ξορκίζαμε το θηρίο της χωριστικότητας, και αυτό γέλαγε και με κάθε φιέστα μας γινόταν πιο δυνατό και προετοιμαζόταν για την επόμενη επίθεση, έχοντας διδαχθεί από τα λάθη του και τις ήττες του. Δεν γνωρίζει τίποτα από το μέλλον και την ευστροφία του ανθρώπινου πνεύματος, αλλά γνωρίζει καλά τα λάθη του και μαθαίνει από το παρελθόν, ενώ εμείς όχι, αν και αυτό θα ήταν το πιο εύκολο. Τα ευχολόγια τα περιγελά και, όταν οι διανοητικές κορώνες μας κοπάσουν και θα έχουμε γίνει ακόμα πιο αδύνατοι από το κουτσομπολιό και τις δοκησισοφίες, θα επιτεθεί ξανά.

Δεν υπάρχει μέσον πρόληψης εναντίον του θηρίου αυτού παρά η ανθρώπινη δημιουργικότητα και η θυσιαστική επιλογή ως άτομα, ομάδες και έθνη, ώστε να ξοδευτεί το κακόβουλο απόθεμα». [4]


Αναφορές

[1] Ζήση Γιάννη, Συνδιάσκεψη Κανκούν: Οκτώ βασικές ιδέες για μία συστηματοποιημένη και ολιστική αντιμετώπιση της κλιματικής και περιβαλλοντικής κρίσης,
[2] Μουτσοπούλου Ιωάννα, Η κρίση του πολιτισμού στον 21ο αιώνα
[3] Ζήση Γιάννη, Ο κίνδυνος ενός νέου ολοκληρωτισμού 
[4] Παρασκευουλάκος Ιωάννης, Το Αύριο των Εθνών

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας

23 Φεβρουαρίου 2011