ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΟΓΟΥ Ή ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ (του Γιώργου Μαυρουλέα)

Παλεύοντας με τα αποτελέσματα αλλά αγνοώντας την αιτία
       Ζώντας μέσα στην πόλη με το απόλυτα σχεδόν τεχνητό περιβάλλον, αλλά και μέσα στον παραλογισμό των απίστευτων αντιφάσεων της σημερινής κατάστασης αυτό που κατασταλάζει σε όλους είναι μια βαθιά ματαιότητα και ένα απόλυτο λάθος που κυριαρχεί και στοιχειώνει την ανθρώπινη καθημερινότητα. Μέσα στον κυκεώνα των προβλημάτων οι ζωές μας χάνουν το νόημά τους. Φτάνουμε να κυνηγάμε διαρκώς την επίλυσή τους μα μ΄ ένα τρόπο που είναι εντελώς ανορθολογικός.
        Γιατί αντί να χτυπάμε την αιτία που είναι κατά βάση ψυχολογική-συνειδησιακή προσπαθούμε να αλλάξουμε το αποτέλεσμά της.

        Έτσι στο περιβαλλοντικό πρόβλημα που η αιτία είναι αυτή η βαριά κυκλοθυμική-ανθρωποκεντρική (με τη στρεβλή έννοια) στάση και το οικονομικό σύστημα που απαιτεί τη συνεχή ανάπτυξη με μεγέθυνση των οικονομικών δεικτών, οι απαντήσεις δίνονται με επιμέρους, ασχεδίαστες και χωρίς σύνθεση θέσεις και δράσεις, με στόχο να περιορίσουν τη δυναμική της καταστροφής αλλά όχι να τη σταματήσουν εντελώς.

        Στο κοινωνικό πρόβλημα που η αιτία είναι η βαριά χωριστικότητα που διαιρεί τους ανθρώπους σε διάφορες ομάδες (πλούσιους και φτωχούς, λευκούς και μελαψούς, χριστιανούς και μουσουλμάνους, γυναίκες και άντρες, εγώ και εσύ, εμείς και οι άλλοι) και το μίσος που προκαλεί^. όταν αντιστρέφεται το κοινωνικό νόημα των ορθών σχέσεων σε σχέση εξουσίας και κυριαρχίας, οι απαντήσεις που δίνονται, αφορούν την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και της βίας με αστυνομικά μέσα ή εξαντλούνται σε βερμπαλισμούς.

        Στο ψυχολογικό μας πρόβλημα της καθημερινής ανίας ή του καθημερινού άγχους, της αίσθησης ματαιότητας και της κατάθλιψης, οι απαντήσεις δίνονται στο επίπεδο των φαρμάκων ανακούφισης των συμπτωμάτων και όχι στο επίπεδο μιας συνειδησιακής αλλαγής μας και μιας αναστοχαστικής στάσης.

        Στο πολιτικό πρόβλημα που η αιτία βρίσκεται στην οικονομίστικη νοοτροπία των πολιτικών και του κόσμου (λες και όλο το νόημα της ζωής εξαντλείται στα ευρώ και τα οικονομικά μεγέθη), στην έλλειψη οποιουδήποτε οράματος για το άμεσο και το πιο μακρινό μέλλον (που να βιώνεται αληθινά και όχι να είναι μεγαλοστομίες και ασαφείς γενικολογίες), στην απουσία μιας ποιοτικής εσωτερικής κουλτούρας, σε γελοίους εθνικισμούς, εξαντλείται σε επιδεξιότητα νομοθετικών ρυθμίσεων και προτάσεων ή το πολύ πολύ σε κριτική χωρίς βιωματικό υπόστρωμα, με μια ξύλινη τις περισσότερες φορές γλώσσα ή με επιδεικτικά ευφυολογήματα.

Αναζητώντας το νόημα και την αξία
        Η ανθρωπότητα έχει εισχωρήσει μαζικά σε μια πνευματική υποστάθμιση. Αυτό εντείνεται από την κουλτούρα του θεάματος και των διαφημιστικών προτύπων (προτύπων δηλαδή που εξυπηρετούν εταιρείες για να πουλήσουν προϊόντα τους) που προκαλούν ένα μαζικό παραλογισμό μέσα από το μιμητισμό. Έτσι το επιτηδευμένο θέλει να περάσει ως φυσιολογικό και το παράλογο ως λογικό αφού ο μέσος άνθρωπος δε στοχάζεται, παρά μόνο για την προώθηση των συμφερόντων του. Το χειρότερο όμως είναι ότι το παράλογο περνάει στις συνειδήσεις μας ως αυτονόητο, ως ένα «αυτή είναι η ζωή». Ένα αυτονόητο απ’ την άλλη εντελώς παράλογο γιατί η ζωή δεν έχει τίποτα κοινό με αυτό το απίστευτο συγχυτικό κατασκεύασμα που έχουμε φτιάξει.

        Δε βρίσκω έναν τομέα της ανθρώπινης ζωής που να μην οδηγείται σε αδιέξοδο. Και αυτό είναι κατανοητό αφού μέσα στη σύγχυση και την απομόνωση όλα βαίνουν προς το χειρότερο. Αυτό που προσδιορίζει τον άνθρωπο είναι η κοινωνικότητά του. Όταν αυτή κονιορτοποιείται σε μια τυρβώδη καθημερινότητα αντιπαλότητας συμφερόντων, βίας, στρες, διασκόρπισης και κυριαρχικών τάσεων, η ανθρώπινη ζωή χάνει την αξία της και την ομορφιά της. Χάνει όμως και το Λόγο της, την ψυχή της. Και δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από μια ζωή που πήγε χαμένη στο άσχημο και το ανούσιο.

        Ο άλλος είναι το νόημά μας, όχι με την έννοια του μιμητισμού αλλά με την έννοια του ενδιαφέροντός μας και της πριμοδότησής του μέσα μας, έναντι του εαυτού μας. Έτσι η έξοδος από την κυκλοθυμικότητά μας είναι η απελευθέρωσή μας από το αυτονόητο προς τη γλαφυρότητα και τον πλουραλισμό. Το κακό είναι ότι το αυτονόητο ασκεί μια ισχυρή εντυπωτική δύναμη και αν δεν προσπαθήσει κάποιος με στοχαστικό μόχθο να σπάσει την κυριαρχία του, αυτό θα συνεχίσει να καταδυναστεύει (όσο παράλογο και αν είναι) τη ζωή του και τις ζωές των περισσοτέρων.

Γιώργος Μαυρουλέας, Πολιτικός Επιστήμονας, 
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
gmavrouleas@solon.org.gr 

Φωτό:Wikipedia 

17 Φεβρουαρίου 2011