ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΟΙ ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΚΟΥΝ

cop16 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

cop16 - Σόλων ΜΚΟΜε την παρουσία εκπροσώπων 194 κρατών ξεκινά η Διάσκεψη του Ο.Η.Ε. για την Κλιματική Αλλαγή στο Κανκούν του Μεξικού. Σε αντίθεση με την περσινή υπερπροβεβλημένη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης όμως, κανείς δεν τρέφει ψευδαισθήσεις περί μεγάλων συμφωνιών και παραχωρήσεων. Οι τεράστιες αντιθέσεις και διαφωνίες που άφησε ως κληρονομιά η αποτυχία της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης, όχι μόνο δεν γεφυρώθηκαν εντός του 2010, αλλά εντάθηκαν, εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.


       Mε αυτά τα δεδομένα, ο στόχος στο μεξικάνικο θέρετρο του Κανκούν, δεν θα είναι η επίτευξη συμφωνίας και αυστηρών δεσμεύσεων, αλλά η εξεύρεση κοινών σημείων, προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των διαπραγματευτών, η οποία έχει καταρρεύσει μετά τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 2009.
       Χαρακτηριστική θα είναι η απουσία των περισσοτέρων ηγετών κρατών, καθώς δεν αναμένονται δεσμευτικές συμφωνίες, σημαντικές αποφάσεις ή ρηξικέλευθες προτάσεις που τόσο απαιτούνται στο τέλος του πλέον θερμού και ρυπογόνου έτους της ιστορίας.

ΑΓΕΦΥΡΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
       Οι βασικές διαφωνίες μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων κρατών παραμένουν αγεφύρωτες
, δημιουργώντας έναν ατελείωτο φαύλο κύκλο. Οι ανεπτυγμένες χώρες,
i) Αρνούνται να αποδεχτούν τις ιστορικές τους ευθύνες  για τη δημιουργία του φαινομένου της παγκόσμιας υπερθέρμανσης (το οποίο επιδρά κυρίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, για λόγους οικονομικούς και γεωγραφικούς), αλλά και
ii) να υιοθετήσουν συγκεκριμένα δεσμευτικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών ρύπων.

       Επιπλέον, επιδιώκουν μια «εξίσωση» ευθυνών με τις αναπτυσσόμενες χώρες προσπαθώντας για την επίτευξη μιας παγκόσμιας κοινής συμφωνίας, μέσω της οποίας οι τελευταίες θα αναλάβουν δεσμεύσεις ανάλογες με τις δεσμεύσεις των ανεπτυγμένων κρατών.

       Από την άλλη πλευρά οι αναπτυσσόμενες χώρες,
i) υπό το όχημα της αδιαλλαξίας των ανεπτυγμένων, δεν δέχονται να προβούν σε δεσμευτικές υποχωρήσεις, οι οποίες θα έχουν αντίκτυπο στις ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες τους, ενώ παράλληλα,
ii) ζητούν οικονομική και τεχνολογική βοήθεια από τα πλούσια κράτη προκειμένου να προχωρήσουν σε πολιτικές φιλικές προς το περιβάλλον και να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.
       Με την Κίνα και την Ινδία σε ηγετικό ρόλο οι περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες επιδιώκουν μία συμφωνία-επιμήκυνση αυτής του Κιότο (1997).

       Στην κορυφή της αδιαλλαξίας αυτής βρίσκονται οι δύο μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη, Η.Π.Α και Κίνα. Οι δύο κυβερνήσεις συνεχίζουν να χρονοτριβούν «κατηγορώντας» η μία την άλλη για τορπιλισμό των προσπαθειών εξεύρεσης λύσης. Θεωρείται δεδομένο, πως αν έστω μία από τις δύο δεν συμφωνήσει, είναι αδύνατη η επίτευξη μίας συνολικής δεσμευτικής συμφωνίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως η Κίνα, κρύβεται πίσω από την αμερικανική απροθυμία για δεσμεύσεις, ενώ οι Η.Π.Α με τη σειρά τους αναφέρουν πως δεν θα μπορούσαν να δεσμευτούν, αν το Πεκίνο δεν έκανε πρώτα γενναίες υποχωρήσεις.
      Προς το παρόν πάντως, θεωρείται αδύνατον η Κίνα να προβεί σε σημαντικές δεσμεύσεις που θα έπλητταν την οικονομική της ανάπτυξη, ενώ επίσης αδύνατο θεωρείται από πολλούς, να δεσμεύονταν τελικά οι Η.Π.Α μιας παγκόσμιας συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής…


«ΤΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΝΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ»

      Σύμφωνα με αντιπροσώπους που θα λάβουν μέρος στη Διάσκεψη αλλά και αναλυτές του διεθνούς Τύπου, η Διάσκεψη του Κανκούν θα μπορέσει να κριθεί ως επιτυχημένη, αν αποκατασταθεί, έστω και μερικώς, η χαμένη εμπιστοσύνη μεταξύ των μεγάλων συνομιλητών, προκειμένου να υπάρξει μία κοινή πορεία για τη …Σύνοδο του 2011 στη Νότια Αφρική. Θα γίνει προσπάθεια δηλαδή, ώστε να τεθεί το «περίγραμμα ενός συμβιβασμού», όπως το έθεσε συνοπτικά ο Βέλγος διαπραγματευτής Πέτερ Βίτοεκ[1].

       Στην ατζέντα της Διάσκεψης δεν υπάρχει η επίτευξη κάποιας συμφωνίας, αλλά το επίπονο και δύσκολο έργο επισημοποίησης και –σε όποιο βαθμό είναι δυνατό- επικύρωσης των εθελοντικών στόχων που είχαν τεθεί στο τελικό κείμενο της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης, όπως και των χρηματοδοτήσεων που απέρρεαν από αυτό.

       Σε πρακτικό επίπεδο πάντως και παρά τις δυσκολίες, κάποιοι προσβλέπουν σε παραχωρήσεις και συμφωνίες επί συγκεκριμένων ζητημάτων, όπως:
-τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων κρατών από τα ανεπτυγμένα, προκειμένου τα πρώτα να υιοθετήσουν πράσινες τεχνολογίες, ζήτημα που συνδέεται άμεσα με την παραδοχή ευθυνών εκ μέρους των ανεπτυγμένων κρατών,
-τη «μεταφορά» καινοτομιών και τεχνολογιών από τα ανεπτυγμένα κράτη στα αναπτυσσόμενα, και
-το ζήτημα της αποψίλωσης των δασών.

       Όμως, τόσο η προσπάθεια εξεύρεσης κοινών σημείων για μία ενδεχόμενη μελλοντική συμφωνία, όσο και οι διαπραγματεύσεις για πιθανές επιμέρους συμφωνίες, ξεκινούν από τελείως διαφορετικές συνισταμένες: κάθε κράτος υπολογίζει τους εκπεμπόμενους ρύπους του ανάλογα με τα οικονομικά συμφέροντά του, τα οποία βεβαίως, του «επιβάλλουν» και τις παραχωρήσεις στις οποίες μπορεί να προβεί. Για παράδειγμα οι Η.Π.Α. θέτουν έτος βάσης για τη μείωση των ρύπων τους το 2005 (και όχι το 1990), ενώ η Ινδία και η Κίνα επιδιώκουν, οι όποιοι συμβιβασμοί κάνουν, να γίνουν επί της μείωσης του ποσοστού «έντασης άνθρακα» και όχι επί των συνολικά εκπεμπόμενων ρύπων.

       Όσο πάντως τα γεωπολιτικά συμφέροντα και η «ανταγωνιστικότητα» των οικονομιών –εν μέσω μάλιστα της οικονομικής κρίσης- αποτελούν τους μοναδικούς οδηγούς των κυβερνήσεων, οι Διασκέψεις και οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα θα οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην αποτυχία, ιδίως όταν αυτές βαρύνονται και με ένα «ιστορικό επιτηδευμένων παρεξηγήσεων το οποίο έχει αφήσει βαθιά σημάδια»[2].


ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

       Ακόμα όμως και στην περίπτωση που επιλυθούν αυτές οι μέχρι στιγμής αβυσσαλέες διαφορές, μια παγκόσμια δεσμευτική συμφωνία για μείωση των ρύπων, ίσως, δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερα ερωτήματα, αφού όπως φαίνεται θα περιλαμβάνει:
-το εμπόριο ρύπων, που αποτελεί το μεγαλύτερο άλλοθι για τη διαιώνιση της σημερινής κατάστασης, οδηγώντας σε μία «ιδιωτικοποίηση του αέρα, αντίστοιχη με αυτή που υπήρξε για τα δάση»[3],
-την πυρηνική ενέργεια ως πανάκεια για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, επικίνδυνη και χωρίς να επιλύεται το ζήτημα απόθεσης των αποβλήτων της,
-τις ΑΠΕ οι οποίες θα αποτελούν προνομιακό χώρο λίγων πολυεθνικών γιγάντων,
-τα βιοκαύσιμα, υπεύθυνα για αποψιλώσεις, καταστροφή γαιών, καρπών και άρρηκτα συνδεδεμένα με την παγκόσμια διατροφική κρίση, και
-το φαινόμενο greenwash, δηλαδή τα «πράσινα» μόνο κατ’ όνομα προϊόντα, που πλασάρουν οι εταιρίες στην αγορά.

Δείτε σχετικά: Το Προσκήνιο και το Παρασκήνιο της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης – Δημήτριος Λάλας
____________________

[1] U.N. climate talks seek to bridge rich-poor divide, Reuters, Τίμοθι Γκάρτνερ-Ρόμπερτ Κάμπελ, 29 Νοεμβρίου 2010 
[2] Cancún must be about more than climate change, Βανγκάρι Μαάταϊ, The Guardian, 26 Noεμβρίου 2010

 
[3] Cambio climático: lo que está en juego en Cancún, Silvia Ribeiro, Αlainet, 20 Νοεμβρίου 2010
 

Άρης Καπαράκης

Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr 

29 Noεμβρίου 2010

 

Σχετικά άρθρα