ΟΙ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ANEΞΕΛΕΓΚΤΗΣ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ

Περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σε παραγκουπόλεις και φτωχογειτονιές μεγαλουπόλεων του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους εξαιτίας φυσικών και άλλων καταστροφών, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Κινήματος του Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC). “Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ ζουν σε αστικές περιοχές, αλλά ο κόσμος δεν προσαρμόστηκε με αυτή την αλλαγή” αναφέρει ο Ερυθρός Σταυρός.

Στην έκθεση “World Disasters” (“Παγκόσμιες Καταστροφές”) για το 2010 οι εκτιμήσεις του Ερυθρού Σταυρού κάνουν λόγο για θάνατο πλέον των 50.000 ανθρώπων ετησίως εξαιτίας φυσικών καταστροφών, όπως οι σεισμοί και οι πλημμύρες. Οι εκτιμήσεις της έκθεσης φαίνεται να επιβεβαιώνονται απόλυτα από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες σε χώρες όπως το Πακιστάν και η Κίνα.

Ο Ερυθρός Σταυρός εκτιμά ότι 2,57 δις άνθρωποι οι οποίοι ζουν σε πόλεις του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου (οι κατ’ ευφημισμόν αναπτυσσόμενες) είναι εκτεθειμένοι στους κινδύνους που απορρέουν από:
-τη γρήγορη και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση,
-την ανεπάρκεια της τοπικής διακυβέρνησης,
-την αύξηση του πληθυσμού,
-τις φτωχές ή ανύπαρκτες υγειονομικές υπηρεσίες, και 
-το αυξανόμενο σε πολλές περιπτώσεις κύμα αστικής βίας.

Υπολογίζεται ότι έως το 2020, ενάμιση περίπου δισεκατομμύριο ανθρώπων (το ¼ του παγκόσμιου πληθυσμού, θα κατοικεί σε παραγκουπόλεις, ακατάλληλες ή πρόχειρα φτιαγμένες κατοικίες σε κάποια από τις μητροπόλεις του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου. 
Σύμφωνα με τον Ντείβιντ Σατερθγουέιτ, επικεφαλή της ομάδας που ήταν υπεύθυνη για την έκθεση, η αδυναμία των κυβερνήσεων να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις που δημιουργεί η ταχύτατη αστικοποίηση αυξάνει τα ήδη δεδομένα προβλήματα της φτώχειας και της χωρίς έλεγχο ταχύτατης ανοικοδόμησης ακατάλληλων καταλυμάτων και κατοικιών στα προάστεια των μεγαλουπόλεων.

Οι παραλιακές πόλεις είναι οι πλέον εκτεθειμένες εξαιτίας της αύξησης των πλημμυρών καθώς και της ανόδου της στάθμης των υδάτων. Μόνο στην Αφρική, περισσότερες από 20 παραλιακές πόλεις έχουν πληθυσμό άνω του ενός εκατομμυρίου κατοίκων, οι οποίοι βρίσκονται άμεσα εκτεθειμένοι στους κινδύνους αυτούς. Υπολογίζεται ότι αν η στάθμη των υδάτων ανέβει μόλις 50 εκατοστά, δύο εκατομμύρια κάτοικοι της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. 
Επιπλέον, εξαιτίας των κινδύνων που ενέχει η αύξηση των υδάτων, άλλες πόλεις-μητροπόλεις του πλανήτη όπως η Σαγκάη της Κίνας κινδυνεύουν άμεσα. Τέτοιες πόλεις μπορεί να έχουν πραγματοποιήσει μεγάλη οικονομική πρόοδο, η οποία όμως δεν ακολουθείται πάντα και από την αντίστοιχη βελτίωση των κατοικιών, των υποδομών και των υπηρεσιών.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι τοπικές αρχές αρνούνται ή δεν είναι σε θέση να επεκτείνουν τα δίκτυα υποδομών για οικονομικούς ή άλλους λόγους, ενώ η διεθνής βοήθεια ελάχιστα βοηθά, δεδομένο που καταδεικνύουν και τα πενιχρά αποτελέσματα του αναπτυξιακού προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τους Στόχους της Χιλιετίας.  

Τα περισσότερα χρήματα που ο αναπτυσσόμενος κόσμος έχει υποσχεθεί -και οφείλει να καταβάλλει αν αναλογιστεί κανείς τον τρόπο με τον οποίο εκμεταλλεύτηκε τον αναπτυσσόμενο κόσμο για να δημιουργηθεί το σημερινό οικονομικό χάσμα- δεν φτάνουν ποτέ, κάνοντας μάλιστα τον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών να δηλώσει στην Γενική Συνέλευση στη Νέα Υόρκη ότι “Είναι τραγικό το γεγονός ότι εκεί όπου υπάρχουν οι μεγαλύτερες ανάγκες, λείπουν και τα μεγαλύτερα ποσά”.
Την αλαζονική αδιαφορία του ανεπτυγμένου κόσμου απέναντι στα ασφυκτικά προβλήματα των φτωχών χωρών με απρόβλεπτες εξελίξεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο παγκοσμίως έχουν καταδείξει μια σειρά δυτικών συγγραφέων και επιστημόνων εδώ και πολλά χρόνια.

Η διαφορά στη ανάπτυξη και τις υποδομές σύμφωνα με την έκθεση αποτυπώθηκε εύγλωττα το 2010 στους δύο καταστροφικούς σεισμούς που έλαβαν χώρα στην αρχή του έτους σε Αϊτή και Χιλή. Αν και είχαν σχεδόν παρόμοια ένταση, η Αϊτή θρήνησε 200.000 θύματα, ενώ η Χιλή 1.000.

(Πηγές: http://www.earthtimes.org , International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) ,   Deutsche Welle) 

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr 

22 Σεπτεμβρίου 2010