ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

Η ΕΛΙΤ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΥ (του Αλέξανδρου Μπέλεση)

Balance of Trade - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Balance of Trade - Σόλων ΜΚΟΑκόμη και τα πλέον τολμηρά οικονομικά άρθρα περιορίζονται στην αίτηση δημιουργίας θεσμών που θα προστατεύσουν την πραγματική οικονομία από τους κερδοσκόπους. Φυσικά τέτοια μέτρα πρέπει να παρθούν αλλά η συστημική διαφθορά των κοινωνιών είναι τέτοια ώστε δυσκολεύονται να το κάνουν. Ζητείται η επιστροφή στην εποχή εκείνη όπου οι τράπεζες «παρέχουν  πίστωση στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, και συνδέουν τους επενδυτές με τους επιχειρηματίες».

        Λες και ο κόσμος εκείνη την εποχή της «πραγματικής οικονομίας» ήταν δίκαιος, δεν κατέστρεφε τις μικρές οικονομίες, δεν γεννούσε πολέμους, δικτατορίες, και δεν έκανε πλιάτσικο στον εθνικό πλούτο των μικρών χωρών οι οποίες βέβαια χαμένες μέσα στην δική τους χωριστικότητα δεν μπορούσαν να αντιδράσουν. 

Η διεύρυνση των ορίων της ενελικτικής φαντασίας
        
Στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με μια διεύρυνση των ορίων της κακίας του ανθρώπου, μεταπολεμικά. Η φαντασία ορισμένων ανθρώπων διευρύνθηκε χρησιμοποιώντας πιο ευφάνταστους τρόπους στο πως να αρπάζουν την ελευθερία και την ποιότητα ζωής από τα άλλα ανθρώπινα όντα. Αυτό το κατάφεραν μέσα από την δημιουργία ανεξέλεγκτων διεθνών κερδοσκοπικών κεφαλαίων και «σύνθετων προϊόντων» που διαφεύγουν από τις εθνικές νομοθεσίες, εξακολουθούν να κάνουν ανενόχλητα ότι έκαναν στο παρελθόν. Να ελέγχουν τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς, να δημιουργούν πολέμους, να δημιουργούν φτώχεια, φόβο, να τονώνουν την επιθυμία κλπ.

        H ικανότητά τους να ζωογονούν την ανθρώπινη επιθυμία αποδείχθηκε τόση που είχαν δημιουργήσει σε όλους την ψευδαίσθηση ότι επιτέλους έχουν «πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα». Ένα λυπηρό θέαμα αν αναλογιστεί κάποιος αυτό που παρατήρησε ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο LSE και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, Richard Sennett:

        «Αποδεικνύεται, συνεπώς ότι οι ταλαντούχοι και οικονομικά ενάρετοι υπήρξαν βλάκες, μια και αγνοούσαν την ίδια τη φυσιογνωμία των προϊόντων που τους βοηθούσαν να πλουτίζουν. Αυτή η άγνοια, θεωρώ, εξηγεί και τους λόγους για τους οποίους η εκδήλωση της κρίσης υπήρξε τόσο ταχεία» [1]

         Αφετέρου όσον αφορά τα «τοξικά ομόλογα»,  μετά την δημιουργία τους και πριν το ξέσπασμα της κρίσης του 2008, αυτοί οι λίγοι φρόντισαν για την διασπορά τους σε ανυποψίαστα κελεπούρια!  [2]

Η διασπορά της ενελικτικής φαντασίας
        
Εκτός από την διεύρυνση αυτή, έχει ακολουθήσει η αναπαραγωγή και η διάχυσή της μέσω των πανεπιστημίων στα οποία διδάσκεται πλέον συστηματικά η «αξιοποίησή» της σε πρόθυμους φοιτητές που θρησκεύουν στην ουσία πλέον την δύναμη για δύναμη, προσμένοντας να φτιάξουν την δική τους μικρή αυτοκρατορία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατασκευή συναίνεσης, η οποία ενώ κάποτε αποτελούσε κτήμα μιας ελίτ τώρα πλέον αποτελεί «επιστήμη»! Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκόρ, εκφράζει την εμπειρία του: «Η κατασκευή συναίνεσης (…) υποτίθεται ότι είχε εκλείψει με την εμφάνιση της δημοκρατίας.(…). Όμως, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Απλώς η τεχνική της έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά (…) μέσω της προπαγάνδας» [3]

        Κάποια στιγμή θα γίνει μια μελέτη της «ανθρώπινης καταστροφικότητας» ανάλογη με αυτή που έκανε ο Εριχ Φρόμ, εστιασμένη όμως αυτή τη φορά σε εκείνους που είναι τόσο πολύ ωμοί και ειλικρινείς στην δίψα τους για δύναμη και για «συγκριτικό πλεονέκτημα» απέναντι σε όλους τους άλλους, που παραμένουν μια απειλή για την ελευθερία και την επιβίωση όλων των υπόλοιπων όντων. 
       Όπως και μια μελέτη για τις συνέπειες της άρνησης του γεγονότος της θνητότητας και της παντελούς απώθησης του φόβου του θανάτου με συνέπεια την δημιουργία μιας χωριστικότητας αδιαπέραστης από την πραγματικότητα του νοήματος της ζωής, κατασκευάζοντας παράλληλους κόσμους κακίας και σκληρότητας.  

       Το γεγονός και μόνο ότι συζητάμε για την κερδοσκοπία, έτσι όπως την ξέρουμε σήμερα, αποτελεί απόδειξη του πόσο έχει επεκταθεί ο οικονομικός ολοκληρωτισμός και του πόσο μια μεγενθυνόμενη «άσχημα τοποθετημένη δύναμη» επιτρέψαμε αυτή να μας ελέγχει. Τώρα που η κερδοσκοπία χτύπησε τις δυτικές κοινωνίες, υπάρχει ελπίδα να γίνουν κάποιες θεμελιώδεις αλλαγές, θεσμικές αλλά και ψυχολογικές. 

Η δημιουργική φαντασία των ορθών ανθρώπινων σχέσεων
       
Σε αντίθετη γραμμή κινήθηκε η δημιουργική φαντασία του συγγραφέα του Κοινωνικού Συμβολαίου, του Ζαν Ζακ Ρουσσώ ο οποίος έγραφε στο εν λόγω βιβλίο ότι: «η παρόρμηση και μόνο της επιθυμίας είναι σκλαβιά, η υπακοή στον νόμο που έχουμε συνειδητά αποδεχθεί είναι ελευθερία» [4]

        Αν θέλουμε να έρθει το καινούριο και να δώσουμε στην τύχη μας ελπίδα οφείλουμε να υποστηρίξουμε εκείνα τα θεσμικά μέτρα που περιορίζουν την ασυδοσία κάθε μορφής δύναμης. Αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε ένα τέτοιο εγχείρημα, [5] τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι έχοντας δώσει αρκετό χρόνο, στην δημιουργική φαντασία αυτή τη φορά – προσωποποιημένη ή όχι – θα μας βοηθήσει στην ατομική, κοινωνική και πλανητική αυτοπραγμάτωση. 
      Η εκτίμηση του Ervin Laszlo διακεκριμένου καθηγητή στη θεωρία συστημάτων και ακτιβιστή, ηχεί ελπιδοφόρα: «Στο σημερινό, σχεδόν χαοτικό, ασταθή και επομένως υπερευαίσθητο κόσμο, ορισμένες «πεταλούδες» όπως η σκέψη, οι αξίες, η ηθική και η συνειδητότητα μιας κρίσιμης μάζας της κοινωνίας μπορούν να προκαλέσουν θεμελιώδη μετασχηματισμό» [6]

__________________
Αναφορές:
[1] Sennett Richard, 14/6/09, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 
[2] Ζήσης Γιάννης, 2010, ΠΩΣ ΣΤΗΘΗΚΕ Η “ΠΥΡΑΜΙΔΑ” ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ,  www.solon.org.gr ,
[3] Γκόρ Αλ, 2008, Προσβολή στη Λογική, εκδόσεις ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,
[4] Ρουσσώ Ζαν Ζακ, 2004, Το κοινωνικό συμβόλαιο, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ,
[5] Ζήσης Γιάννης, 2009, ΗΘΙΚΟ ΚΕΝΟ, ΗΘΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, www.solon.org.gr ,
[6] Laszlo Ervin, 2009, Η μεγάλη κβαντική αλλαγή, εκδόσεις ΑΡΧΕΤΥΠΟ

Αλέξανδρος Μπέλεσης
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
info@solon.org.gr 

14 Ιουνίου 2010

Σχετικά άρθρα