|
|
Είναι η βελτίωση της πολιτείας αποκλειστικά θέμα ενός αποφασισμένου προέδρου – πρωθυπουργού ή τα προβλήματα εδράζονται σε συστημικά και ανθρωπολογικά αίτια; Πόσο καθοριστικός παράγοντας για την αποκατάσταση του δικαιώματος της ποιότητας ζωής, ή της προστασίας του περιβάλλοντος είναι η ύπαρξη ώριμων πολιτών; Είναι η επιτυχία των θετικών μεταρρυθμίσεων αποκλειστικά μόνο θέμα προσώπων ή δύναμης ή θέμα ωριμότητας των πολιτών; Τι εκφυλίζει τα μαζικά κινήματα σε αναπαραγωγείς του παρελθόντος με νέες μορφές;|
Συστημική καθήλωση και πολιτικοί Σε γενικές γραμμές όλοι έχουμε συμφωνήσει στην απάντηση: το πολιτικό κόστος και η διαπλοκή με το κεφάλαιο. Δυστυχώς οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν την κοινή γνώμη – που προκαλεί το πολιτικό κόστος – είτε με φόβο είτε με το θράσος της επιδίωξης του ολοκληρωτικού ελέγχου της. Αυτοί που την αντιμετωπίζουν με διάθεση διαφώτισης και σεβασμού στο δικαίωμά της να αποφασίζει είναι κυρίως ανοργάνωτοι και προς το παρόν υπολείπονται σε επιρροή των ολοκληρωτικών ομίλων. Τόσο το θέμα του πολιτικού κόστους όσο και της διαπλοκής δεν έχει αντιμετωπιστεί με ειλικρίνεια. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο γιατί οι πολιτικοί είναι εξαρτώμενοι από συμφέροντα ή επειδή φοβούνται να μην δυσαρεστήσουν την κοινή γνώμη αλλά και επειδή φοβούνται να αντικρίσουν με ευθύτητα τα αίτια του γενικότερου πολιτικού συστημικού αδιεξόδου. Ένα αδιέξοδο που κλιμακώνεται με παράλληλα αναπτυσσόμενες περιβαλοντικές, οικονομικές, πολιτικές, διαθρησκευτικές κρίσεις. Έτσι η κατάσταση θυμίζει αυτό που έλεγε ο Ουίλσον Τσώτσιλ πριν το ξέσπασμα του Β Παγκόσμιου πολέμου: «Διαιωνίζουν το παράδοξο, αποφασισμένοι να μείνουν αναποφάσιστοι, σταθερά ασταθείς, παντοδύναμα αδύναμοι, σθεναρά ασθενείς. Η εποχή της αναβλητικότητας, των ημίμετρων, του εξευμενισμού, της σύγχυσης και των καθυστερήσεων φτάνει, όμως, στο τέλος της. Έρχεται η ώρα να υποστούμε τις συνέπειες». [2] Πως όμως να περιμένουμε προώθηση της δίκαιης αρχής του μερισμού των πόρων – σε εσωτερικό και διακρατικό επίπεδο – από ανθρώπους που τρέμουν στην σκέψη της μείωσης του προσωπικού πλούτου και προνομίων τους; Συστημική καθήλωση και φωτισμένη κοινή γνώμη Η άποψη της κοινής γνώμης «λαμβάνεται συνεχώς υπόψη» από τους πολιτικούς. Παρακολουθούν την άποψή της χρησιμοποιώντας εταιρίες δημοσκοπήσεων. Εάν η κοινή γνώμη έχει άποψη που προσδίδει πολιτικό κόστος σε κάποια πολιτική, τότε ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί «κατασκευής συναίνεσης». Πόσοι έντιμοι πολιτικοί όταν βρέθηκαν στην εξουσία δεν διαπίστωσαν το πόσο ανάγκη έχουν από μια ώριμη κοινή γνώμη που να απαιτεί με αίσθηση μέτρου, να μειώνει το πολιτικό κόστος, να μην «χάβει» την προβοκάτσια, το ψέμα, τις κατασκευασμένες ειδήσεις, να πονηρεύεται απέναντι στις φωνές που την χαϊδεύουν, που να εφαρμόζει στον εαυτό της τις αλλαγές που επιθυμεί να θεσπιστούν και να μη υποσκάπτει τα δίκαιά της με επιλογές βίας. Πως όμως θα σταματήσει η άπληστη και ανηλεής πρακτική του μεγάλου κεφαλαίου εάν ο μέσος πολίτης τροφοδοτεί με την δική του απληστία το σύστημα αυτό; Η άρνηση της τροφοδότησης δεν σημαίνει κατ ανάγκην πολιτική ανυπακοή. Το κεφάλαιο – εικονικό ή πραγματικό – συγκεντρώνεται σε λίγους, μέσω της ένταξης όλων μας μέσα σε αυτό και με κανόνες που αυτοί οι λίγοι έχουν ορίσει και οι πολλοί συμφωνήσει. Δεν συζητάμε για μια πιο μακρινή εποχή στην οποία οι πολίτες θα έχουν ελάχιστες προσωπικές υλικές απαιτήσεις και κατ επέκταση ελάχιστο προσωπικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η ελαχιστοποίηση του προσωπικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος θα είναι αποτέλεσμα της αίσθησης αβλάβειας και της απελευθέρωσης από την νευρωτική καταναλωτική επιθυμία. Συζητάμε τουλάχιστον για μια περισσότερο υπεύθυνη κατανάλωση που θα επιτρέπει την αναδιανομή του παγκόσμιου πλούτου με στόχο την εξασφάλιση υλικής και πνευματικής ποιότητας ζωής για όλους.
Εάν αυτό μας φαίνεται δύσκολο να το αντέξουμε τότε θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι αρνητικές συνέπειες της υπερσυγκέντρωσης του κεφαλαίου σε λίγους είναι κάτι που μας αξίζει καθώς τις νομιμοποιούμε με την άπληστη στάση μας. Απλώς οι «ικανότεροι της ζούγκλας μαζεύουν όλη την τροφή».. Χρειάζεται ένα υπολογίσιμο ποσοστό ώριμων και υπεύθυνων πολιτών σε κάθε τομέα της ανθρώπινης κοινωνίας – δημοσιογράφων, δημοσίων υπαλλήλων, εμπόρων, εργαζομένων, επιστημόνων, κλπ – που να δίνει νόημα και προοπτική στα όποια προοδευτικά εγχειρήματα της πολιτικής. Είναι λάθος να υποτιμάται και να μην θίγεται η ιδιοτέλεια των μικροσυμφερόντων σε μια κοινωνία, καθώς το άθροισμά τους συγκροτεί τη συστημική αντιδραστικότητα στην πρόοδο. Η συστημική αυτή αντιδραστικότητα θεμελιώνεται πάνω στην εναπόθεση όλων των προσωπικών ελπίδων στο χρήμα και τη δύναμη που αυτό συνεπάγεται. Αυτό είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο εργάζονται με άνεση εκείνοι που συγκεντρώνουν ιδιοτελώς το χρήμα σε μεγάλες ποσότητες. Έτσι δημιουργούνται οι συνθήκες που προκαλούν τις τεράστιες ανισότητες, τη στέρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων για εργασία, για στοιχειώδη ποιότητα ζωής, και ελευθερία, τη δημιουργία των πολέμων και των φανερών ή προσχηματικών ολοκληρωτικών καθεστώτων. Οι μεγάλες ιστορικές φυσιογνωμίες του γενικού αγαθού προβάλλονται και πετυχαίνουν όταν μια επικλητική ατμόσφαιρα της κοινής γνώμης[4] απαιτεί ένα ευρύτερο γενικό καλό και είναι αποφασισμένη να θυσιάσει κάτι γ’ αυτό. Αναφορές |
|
21 Μαΐου 2010 Αλέξανδρος Μπέλεσης |
